Κύριε διευθυντά
Με αφορμή το άρθρο με τίτλο «Πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα και προστασία προσωπικών δεδομένων» στο φύλλο της 23ης Απριλίου, ας επιτραπούν μερικές συνοπτικές παρατηρήσεις.
Είναι πράγματι πιθανή μια prima facie αντίθεση μεταξύ του ατομικού δικαιώματος της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και του ατομικού δικαιώματος πρόσβασης σε έγγραφα, αμφότερα, σημειωτέον, δικαιώματα με ρητή συνταγματική θεμελίωση.
Παρά ταύτα, η «αντιπαλότητα» μεταξύ των φαινομενικά «αντίρροπων» δικαιωμάτων συνιστά ένα μάλλον «ψευδο-δίπολο».
Κατ’ αρχάς, δεν πρέπει να διαφεύγει την προσοχή των εμπλεκομένων σε αυτή τη «διελκυστίνδα» –μεταξύ των αιτούντων πρόσβαση και των δημοσίων υπηρεσιών ή αρχών– το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των δημοσίων εγγράφων περιέχει, αναπόδραστα, ένα δεδομένο προσωπικού χαρακτήρα, κατ’ ελάχιστον.
Ακριβώς λόγω της σπουδαιότητας του δικαιώματος γνώσης των διοικητικών εγγράφων, αλλά και των ιδιωτικών εγγράφων που αποκτούν «δημόσιο χαρακτήρα» όταν συνεκτιμώνται για την επιτέλεση μιας διοικητικής δράσης, οι εξαιρέσεις στο δικαίωμα πρόσβασης πρέπει να ερμηνεύονται στενά. Το τι εμπίπτει στην εξαίρεση θα πρέπει να συναρτάται απολύτως με το συμφέρον ή/και το δικαίωμα που εξαρτάται από τη γνώση του ενός εκάστου εγγράφου. Αντίθετη άποψη ενέχει τον κίνδυνο να μην υπηρετείται –εν δυνάμει καθ’ ολοκληρίαν– αποτελεσματικά ένα ατομικό δικαίωμα.
Συμπερασματικά, μια ευέλικτη λύση που (εξ)υπηρετεί κάλλιστα τόσο την άσκηση, όσο και την προστασία των ειρημένων δικαιωμάτων, μπορεί να επιτευχθεί διά της στάθμισης, με γνώμονα την συνταγματικής περιωπής τρίπτυχη αρχή της αναλογικότητας – προσφορότητας – αναγκαιότητας. Μια δεύτερη, και δυνάμει πλήρως λειτουργική, είναι η θεσμικά κατοχυρωμένη «μερική» πρόσβαση, ήτοι η «απαλοιφή» (με κάθε πρόσφορο τρόπο) προσωπικών δεδομένων από το κείμενο τού υπό περαιτέρω χρήση εγγράφου, ή άλλως, η «ανωνυμοποίηση» αυτού.