Κύριε διευθυντά
Τα πολιτικά κριτήρια κυριαρχούσαν διαχρονικά στη χώρα μας όσον αφορά την επιλογή στελεχών στην πολιτική και στη διοίκηση.
Πρώτος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής προσπάθησε να εξουδετερώσει αυτή την εγγενή παθογένεια ήδη από τις πρώτες προ της δικτατορίας πρωθυπουργίες του. Οταν ανέλαβε την ηγεσία της χώρας το 1956, δηλαδή μόλις έξι χρόνια μετά την καταστροφική λαίλαπα της δεκαετίας 1940-1950, η Ελλάδα ήταν ακόμα κατεστραμμένη και πεινασμένη. Θυμάμαι ότι μερικά βασικά είδη διατροφής χορηγούνταν ακόμα με δελτίο.
Μπροστά σε μια τέτοια πραγματικότητα, οι μεγάλοι στρατηγικοί στόχοι, οι οποίοι προσδιόρισαν την πορεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ήταν πρώτα η οικονομική ανάπτυξη της χώρας και, στη συνέχεια, η ενσωμάτωσή της στην Ενωμένη Ευρώπη. Για να πετύχει τους στόχους αυτούς είχε πλήρη συνείδηση της ανάγκης αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού, όχι μόνο από τον δικό του πολιτικό χώρο αλλά και από τους άλλους.
Αντιπροσωπευτικές της πολιτικής αυτής ήταν τρεις σημαντικές προσωπικές επιλογές του: η μετάκληση από τις ΗΠΑ και η τοποθέτηση του Ανδρέα Παπανδρέου, γιου του πολιτικού του αντιπάλου Γεωργίου Παπανδρέου, ως επικεφαλής του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), η ανάθεση στον Γιάγκο Πεσμαζόγλου ως επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για τη σύνδεση της χώρας με την ΕΟΚ των 6 και η ανάθεση στον Γιώργο Κοντογιώργη συντονιστικού ρόλου στις διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ των 9. Κανένας από τους τρεις δεν ανήκε στον πολιτικό του χώρο. Για τον Καραμανλή ίσχυε αυτό που έχει διακηρύξει ο ηγέτης της σύγχρονης Κίνας Τεγκ Χσιάο Πιγκ: «Ασπρη γάτα, μαύρη γάτα, δεν με νοιάζει. Αρκεί να πιάνει ποντίκια».
Την αντίληψη αυτή προσπάθησε να τη μεταδώσει στους συνεργάτες του και το πέτυχε, τουλάχιστον εν μέρει. Ο γράφων δεν ανήκε στον χώρο της ΕΡΕ – Ν.Δ. και δεν το έκρυβε. Όλοι γύρω του το γνώριζαν. Εντούτοις, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, με εισήγηση του υπουργού Γεωργίας, Γιάννη Μπούτου, δεν δίστασε να μου αναθέσει το έργο της διαπραγμάτευσης του ιδιαίτερα κρίσιμου γεωργικού τομέα για την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ. Πολλά χρόνια αργότερα ρώτησα τον Γιάννη Μπούτο αν γνώριζε ότι δεν ανήκα στον χώρο της Ν.Δ. όταν με επέλεξε για τον ρόλο αυτό. «Και βέβαια το γνώριζα», μου απάντησε, «αλλά δεν με ένοιαζε. Αυτή ήταν άλλωστε η γραμμή του Καραμανλή».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι, από όσα γνωρίζω, ο μόνος πρωθυπουργός, μετά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, που επέλεξε και επιλέγει συνεργάτες από άλλους πολιτικούς χώρους, παραμερίζοντας το πολιτικό κριτήριο που θα μπορούσε να αποκλείσει την επιλογή αρίστων και να οδηγήσει στην επιλογή μετρίων. Είχε και εκείνος να αντιμετωπίσει σοβαρές και ασυνήθιστες καταστάσεις, όπως οι συνέπειες της μεγάλης οικονομικής κρίσης που είχε προηγηθεί της πρωθυπουργίας του. Αλλά και στην πορεία του βρήκε μπροστά του σοβαρές προκλήσεις, όπως η πανδημία και οι πρωτοφανούς έκτασης πυρκαγιές.
Χαρακτηριστική περίπτωση η επιλογή ενός αρίστου στην ειδικότητά του, του Κυριάκου Πιερρακάκη, ο οποίος αναδιοργανώνει με ταχείς ρυθμούς τη λειτουργία του κράτους στο πλαίσιο της ψηφιακής εποχής μας. Και βέβαια δεν είναι η μοναδική περίπτωση επιλογής στελεχών από άλλους πολιτικούς χώρους. Υπάρχουν αρκετές άλλες.
Τελευταία και σημαντική είναι η περίπτωση επιλογής του Στ. Μπένου ως συντονιστή του μεγάλου έργου ανασυγκρότησης της καμένης Εύβοιας. Ο Στ. Μπένος είχε διατελέσει επί δεκαεπτά χρόνια βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, χρημάτισε δε και υπουργός του ιδίου κόμματος. Είχε αποδείξει στη μακρά του πορεία ότι, ως έχει λεχθεί, «ξέρει να χτίζει από τα συντρίμμια».
Αυτό ήταν το κριτήριο του Κυριάκου Μητσοτάκη. Επειδή δε η επιλογή του μπορεί να εγείρει φθόνους και απόπειρες υπονόμευσής του, η κυβέρνηση πρέπει να τον καλύψει θεσμικά και πολιτικά, ώστε, ελεύθερος από ανώφελους αντιπερισπασμούς, να προχωρήσει στην επιτυχή αποπεράτωση ενός τόσο σημαντικού έργου.