Κύριε διευθυντά
Στο χριστουγεννιάτικο φύλλο της «Κ» ο κ. Τάκης Θεοδωρόπουλος τάραξε, θα έλεγα ευτυχώς, τα νερά του εθνικού μας στοχασμού με όσα έγραψε υπό τον τίτλο «Γιατί δεν μαθαίνουμε Ιστορία». Είναι πικρή αλήθεια ότι την ιστορία στα σχολεία μας τη διδάσκουμε ως εθνικό αφήγημα, αλλά όχι για να μυήσουμε τους μαθητές στην ιστορική μέθοδο και την ιστορική σκέψη.
Δυστυχώς αυτό αρχίζει από τη διδασκαλία της Ιστορίας στα πανεπιστήμια. Στα Τμήματα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής αλλά και σε άλλα Τμήματα, π.χ. της Νομικής, όπου η Ιστορία παρεισέφρησε και τελικά εγκαταστάθηκε ως αυτοτελές διδακτικό αντικείμενο και όπου την εκπροσώπησαν και την εκπροσωπούν σημαντικοί ιστορικοί, δεν διδάσκεται η Ιστορία επαρκώς ως επιστήμη καθ’ αυτήν.
Οπως γνωρίζουμε, η κάθε επιστήμη έχει τις αρχές της και τη μέθοδό της και χωρίς αυτές αποβάλλει τον επιστημονικό της χαρακτήρα. Επειδή η διδασκαλία της Ιστορίας στις ανώτατες εκπαιδευτικές σχολές παρέχει μεν περίσσια ιστορική γνώση, αλλά δεν διδάσκει επαρκώς την τέχνη του ιστορικού, οι απόφοιτοί τους φεύγουν χωρίς το μυστρί του ιστορικού και δεν αποκτούν συνείδηση ιστορικού. Αναγκαστικά καλύπτονται υπό τον μανδύα του λεγόμενου «φιλολόγου». Παράδοξο επακόλουθο είναι η Ελλάδα, όπου χαιρόμαστε να λέμε ότι «γεννήθηκε η ιστορία», να ανήκει στις χώρες εκείνες όπου οι επαγγελματικά ασχολούμενοι με αυτήν δεν έχουν συντεχνιακή ή και συνδικαλιστική συνείδηση ή εκπροσώπηση.
Την επισήμανση αυτή είχε κάνει ήδη το 1915 ο Σπυρίδων Λάμπρος: «Εν τη μέση εκπαιδεύσει δεν επεφυλάχθη ιδία θέσις εις διδασκάλους της ιστορίας και κατ’ ακολουθίαν λείπει η ευκαιρία ιδιαιτέρας μορφώσεως ιστορικών διδασκάλων και ερευνητών». Ο Λάμπρος είχε πρωτοτυπήσει, πρώτον μεταφράζοντας στην ελληνική το βιβλίο των Σαρλ Βικτόρ Λανγκλουά και Σαρλ Σενιομπός, «Εισαγωγή εις τας ιστορικάς μελέτας» (Αθήνα 1902) και δεύτερον εισάγοντας τον θεσμό του «Ιστορικού Φροντιστηρίου», που όμως εγκαταλείφθηκε γιατί για να λειτουργήσει έπρεπε να είναι περιορισμένος ο αριθμός των διδασκομένων. [Βλ. τις πολύ κατατοπιστικές πανεπιστημιακές σημειώσεις του Βαγγέλη Καραμανωλάκη, «Η συγκρότηση της ιστορικής επιστήμης στην Ελλάδα» (19ος-20ός αιώνας), Αθήνα 2011.] Δυστυχώς λοιπόν στη χώρα μας η Ιστορία δεν λειτουργεί ως αυτοτελής επαγγελματικός κλάδος, όπως γίνεται σε πολλές άλλες χώρες, όπου η μούσα της Ιστορίας της ελληνικής μυθολογίας, η Κλειώ, έδωσε ήδη από τον 19ο αιώνα το όνομά της σε εξειδικευμένες επαγγελματικές οργανώσεις.
Ο φιλόξενος χώρος της στήλης των αναγνωστών δεν επιτρέπει να επεκταθώ στο θέμα. Περιορίζομαι να εξάρω τη σημασία όσων γράφει ο κ. Θεοδωρόπουλος. Ελπίζω ότι κάποτε και στην Ελλάδα οι συνάδελφοί μου αλλά και το υπουργείο Παιδείας θα πραγματοποιήσουν αυτό που η δική μου γενιά πανεπιστημιακών ιστορικών, όπως βέβαια και οι προηγούμενες, δεν κατόρθωσαν να προσφέρουν στον τόπο: την Ιστορία ως διδασκόμενη επιστήμη.