Κύριε διευθυντά
Η εκλεκτή αρθρογράφος σας κ. Μαρία Κατσουνάκη έθεσε ένα ερώτημα που τράβηξε την προσοχή μου: «Ποιο πρόσωπο θέλουμε να έχει η εξουσία;» («Κ», 26.3.2022).
O Πλάτων απαντά: το πρόσωπο του τυράννου. Και διευκρινίζει: «τύραννος δ’ έστω νέος και μνήμων και ευμαθής και ανδρείος και μεγαλοπρεπής φύσει» («Νόμοι», 709 E).
Στην ελληνική αρχαιότητα ο όρος «τύραννος» δεν υπονοούσε αυτομάτως και κατ’ ανάγκη τον βίαιο, καταπιεστικό δικτάτορα: υπήρχαν λαοφιλείς τύραννοι, όπως λ.χ. ο «δημοτικώτατος» (κατ’ Αριστοτέλη) Πεισίστρατος (περ. 600-527 π.Χ.), η συμπεριφορά και τα έργα του οποίου ήταν όντως αξιόλογα. Συνεπώς δεν είναι όλων των τυράννων-δικτατόρων-βασιλέων τα πρόσωπα «ανθρωπόμορφα», και όλων των δημοκρατικών ηγετών «ανθρώπινα». Ναι, οι αρχές της ισότητας, της ισονομίας, της ισηγορίας και της ισοπολιτείας είναι επιθυμητές, με την προϋπόθεση ότι η δημοκρατία δεν εκφυλίζεται σε δημαγωγία. Ο ανεξέταστος αποτροπιασμός μας για τον «ανθρωπόμορφο» Πούτιν, η χώρα του οποίου δέχτηκε τρεις επιθέσεις (μία γαλλική, δύο γερμανικές) και τώρα βλέπει την κυκλωτική κίνηση του ΝΑΤΟ στο κατώφλι της, δεν συνάδει με την ιστορική πραγματικότητα. Συμφωνώ με τη λύση που προτείνει ο Νόαμ Τσόμσκι: «Οι ΗΠΑ πρέπει να βελτιώσουν τις σχέσεις με τη Ρωσία και να αμφισβητήσουν την επέκταση του ΝΑΤΟ».
Και κλείνω μ’ ένα «ευτράπελο»: Η αρθρογράφος σας (και όχι μόνο) κάνει λόγο για κάποιο «αυτονόητο». Δεν υπάρχουν «αυτονόητα»! Το μόνο πράγμα που «νοεί τον εαυτόν του» είναι ο αριστοτελικός θεός. Η λέξη «αυτονόητο» είναι άγνωστη στους αρχαίους Ελληνες.