Κύριε διευθυντά
Στην «Κ» (27/12/19 και 1/1/20, αντιστοίχως) είχαν καταγραφεί οι απόψεις των Γ. Δώσσα (+) και Γ. Μπαμπινιώτη, γύρω από την έννοια της ενσυναίσθησης. Το, εν τω μεταξύ, συναπάντημά μου με τρία σχετικά κείμενα των Πλάτωνα, Αριστοτέλη και Μάρκου Αυρηλίου, με ώθησαν να αναφερθώ, με την παρούσα, στη συγγενή έννοια της Συναισθηματικής Νοημοσύνης (Σ.Ν).
Οι ενδιαφερόμενοι για την τελευταία μπορούν να βρουν γι’ αυτήν πληθώρα άρθρων και δημοσιευμάτων. Επείγομαι να παραθέσω τα τρία αναγνωστικά μου τρόπαια, ώστε να γίνει ευρύτερα γνωστό πόσο η Σ.Ν., ως ψυχική ευφυΐα, ήταν κοντά στη σκέψη των κορυφαίων φιλοσόφων μας και του στοχαστικού Ρωμαίου αυτοκράτορα, πριν ο Daniel Goleman τη συστήσει, στις μέρες μας, ως Emotional Intelligence.
Εν πρώτοις, στους πλατωνικούς ορισμούς του Σπευσίππου («Οροι»): Η «ψυχική ευφυΐα» ορίζεται με τη λέξη αγχίνοια (…) «καθ’ ην ο έχων στοχαστικός εστίν εκάστω του δέοντος». Δηλαδή, «ψυχική ευφυΐα, η οποία χαρίζει σ’ αυτόν που την κατέχει την ευστοχία σε κάθε τι που πρέπει να γίνει». (Επισήμανση – απόδοση: Αλ. Παπαγεωργίου-Βενετά).
Περισσότερο στοχευμένα, ο Αριστοτέλης αναφερόμενος στο συχνότατο και δυσχερέστατο πεδίο άσκησης της Σ.Ν., αυτό της οργής και του θυμού, υποδεικνύει, στα Ηθικά Νικομάχεια: «ούτω δε και το μεν οργισθήναι παντός και ράδιον, … το δ’ ω και όσον και ότε και ου ένεκα και ως, ουκέτι παντός ουδέ ράδιον». Δηλαδή, «το να θυμώνουμε είναι για τον καθέναν φυσικό και εύκολο… Ομως, το να θυμώνουμε, κάθε φορά, με το σωστό πρόσωπο, στον σωστό βαθμό, στον σωστό χρόνο, για τον σωστό λόγο και με τον σωστό τρόπο, δεν είναι εύκολο για κανέναν».
Και ο Μάρκος Αυρήλιος, διεισδυτικότατα, εντοπίζει μια ειδικότερη πτυχή της Σ.Ν., αυτή της ετοιμότητάς μας και προετοιμασίας μας για τη διαχείριση της δυστροπίας των άλλων, όπου ομολογουμένως και κατ’ εξοχήν δοκιμάζεται και σφυρηλατείται καθημερινά η Σ.Ν. του καθενός μας: «Εωθεν προλέγειν εαυτώ: Συντεύξομαι περιέργω, αχαρίστω, υβριστή, δολερώ, βασκάνω, ακοινωνήτω…» Δηλαδή, «Ξεκινώντας τη μέρα σου κάθε πρωί, να λες στον εαυτό σου: όπου να ’ναι θα βρω μπροστά μου τον περίεργο, τον αχάριστο, τον υπερφίαλο, τον πανούργο, τον φθονερό, τον μονόχνωτο…» (Επισήμανση/απόδοση Χρ. Μηλιώνη).
Απολαυστικά, αν μη τι άλλο, κείμενα, τα οποία υποδεικνύουν το υπέρτατο προαπαιτούμενο κάθε επικοινωνιακής απόπειρας, αυτό της αποτελεσματικής διαχείρισης των συναισθημάτων: ημών και των άλλων.