Κύριε διευθυντά
Προσωπικά, περισσότερο από την καταφανή χρησιμότητα και την εμπνευσμένη εισαγωγή του ένθετου «Επαγγέλματα του μέλλοντος» («Κ» 17/7), στάθηκα στην, κόντρα στο ρεύμα, ευστοχότατη πρόταξη του άρθρου της κ. Χλόης Μπάλλα, «Ανθρωπιστικές επιστήμες». Κόντρα στο ρεύμα, γιατί «οι σπουδές που υπηρετούν τον Λόγο και τη Σκέψη μοιάζουν φτωχοί συγγενείς κλάδων που παράγουν χειροπιαστά αποτελέσματα». Το τελευταίο, σε αντίθεση με τα, κατά Παπαδιαμάντη, «έργα ουχί παραδεδεγμένης χρησιμότητος».
Αυτό συνέβαινε από αρχαιοτάτων χρόνων. Ο Σιμωνίδης αναφέρει ότι κατά τον 5ο π.Χ. αιώνα οι σοφοί και οι καλλιτέχνες ζούσαν εγκατεστημένοι έξω από τις πόρτες των πλουσίων. Ομοίως, κατά την πρώιμη ρωμαϊκή εποχή, επώνυμοι ιδιώτες προστάτευαν κάποιους ευνοούμενους καλλιτέχνες, με τους τελευταίους, ωστόσο, να δέχονται συχνότερα ταπεινώσεις, παρά τιμές. Αλλά και όταν, αργότερα, οι φιλόσοφοι, διανοούμενοι, ποιητές, καλλιτέχνες εισχώρησαν σε δυσπρόσιτες αυλές, κάθονταν μεν σε κοινό τραπέζι με τους άρχοντες, περισσότερο, όμως, για να τους ψυχαγωγούν και να τρέφουν την αλαζονεία τους. Και βέβαια, πάντοτε… «εκείθεν της αλατιέρας», η οποία, σιωπηρά και αυστηρά, οριοθετούσε και υπενθύμιζε τη θέση των μεν και των δε.
Το καίριο ερώτημα που, αναφερόμενη στους αδικημένους επαγγελματικούς κλάδους, θέτει η κ. Μπάλλα, παραμένει διαχρονικά, δυστυχώς, αναπάντητο: «Μπορεί μια κοινωνία να ζήσει χωρίς τους φωτισμένους ανθρώπους που θα της μάθουν να σκέφτεται;».
Γιώργος Ι. Κωστούλας
Βούλα