Κύριε διευθυντά
Ειλικρινά πιστεύουμε ότι το όποιο αποτέλεσμα της έρευνας για την υπόθεση των μυστικών παρακολουθήσεων θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για παρόμοιες πρακτικές στο μέλλον; Οσοι έχουμε ασκήσει ή υποστεί κάποιου είδους εξουσία, δηλαδή όλοι, έχουμε κάτι να πούμε γι’ αυτήν την ορμέμφυτη, αρχετυπικού βάθους πρακτική. Τίποτα δεν μπορεί να εμποδίσει κάποιον που χρειάζεται μια επωφελή για τον ίδιον παρακολούθηση να την κάνει, εφόσον μπορεί.
Δύο παραδείγματα, εξίσου απλοϊκά με την άποψή μου. Πρώτο, η λογοτεχνική μαρτυρία του Γεωργίου Βιζυηνού, όπου, αφού κατακεραυνώνει το «κακοδαιμονέστατον εσνάφι των ραπτών», αναθεματίζει τον «μάστορήν (του) μικρόσωμον, καχεκτικόν γερόντιον», (ο οποίος) «(…) δεν έπαυε επιτηρών με ύπερθεν των μεγάλων και στρογγύλων αυτού διοπτρών, μη τυχόν εκτείνω ολίγον τον μαργωμένον πόδα ή ορθώσω επί μικρόν την κατάκοπον σπονδυλικήν μου στήλην».
Το δεύτερο, από επίσκεψη στο μουσείο Τοπ Καπί, στην Κωνσταντινούπολη: Στην αίθουσα συνεδριάσεων των βεζίρηδων, οι ξεναγοί πληροφορούν τους επισκέπτες ότι ένα παραθυράκι πάνω από τα μιντέρια, όπου κάθονταν οι βεζίρηδες, χρησίμευε για να μπορεί ο σουλτάνος, αθέατος πίσω απ’ αυτό, να παρακολουθεί όποτε ήθελε τις συνεδριάσεις τους και να ελέγχει τον τρόπο που, όλοι μαζί και ο καθένας χωριστά, χειρίζονταν τις υποθέσεις της αυτοκρατορίας. Βεβαίως, ο σουλτάνος αραιά και που ήταν πίσω απ’ την κρυψώνα του. Το παραθυράκι, όμως, ήταν πάντα εκεί, με ή χωρίς τον σουλτάνο πίσω του, υποχρεώνοντας τους βεζίρηδες να δίνουν κάθε φορά τον καλύτερό τους εαυτό.