Κύριε διευθυντά
Θα ήθελα να σταθώ σε μία πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου των ∆ικαιωμάτων του Ανθρώπου, η οποία δεν απέκτησε, προς το παρόν τουλάχιστον, τη δημοσιότητα που της αρμόζει, παρά τα όσα σημαντικά κρίθηκαν με αυτήν. Στην απόφαση Bielau κατά Αυστρίας, της 27ης Αυγούστου 2024 (αρ. προσφυγής 20007/22), το ∆ικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε ότι όταν οι γιατροί υφίστανται κυρώσεις επειδή διατυπώνουν επιστημονικά αστήρικτες θέσεις, κλονίζοντας την εμπιστοσύνη του κοινού ως προς την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, το επιχείρημα ότι περιορίζεται η ελευθερία της έκφρασης δεν έχει απολύτως κανένα έρεισμα.
Η ελευθερία του λόγου αποτελεί σταθερά –στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς– ένα πεδίο αλλόκοτης φαντασίωσης για όσους έχουν την πεποίθηση ότι μπορούν να διατυπώνουν κάθε λογής προτάσεις χωρίς έννομες συνέπειες. Η ελευθερία του λόγου στις ευρωπαϊκές έννομες τάξεις δεν γνωρίζει την (σχεδόν) απόλυτη προστασία των ΗΠΑ, χωρίς ωστόσο να παραβλέπονται οι ιδιαιτέρως φιλελεύθερες αποφάσεις του Ευρωδικαστηρίου.
Παρά τις διαφορές μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής, στην υπόθεση του ΕΔΔΑ με τον γιατρό η πρόσληψη της ελευθερίας του λόγου είναι κοινή μεταξύ των εννόμων τάξεων: η απαιτητική διαπροσωπική σχέση ανάμεσα στον γιατρό και τον ασθενή παράγει ένα καθήκον ενημέρωσης του πρώτου προς τον δεύτερο.
Κατ’ επέκταση, η λεκτική αποτροπή ενός ασθενούς από την πραγματοποίηση ενός εμβολίου που θα αποβεί σωτήριο για τη ζωή του δεν υπάγεται στη σφαίρα του προστατευόμενου λόγου.
Κάπως περιφραστικά, οι διεθνώς αποδεκτές και έγκυρες επιστημονικές παραδοχές συναρθρώνουν τη βάση του κοινού βίου της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας. Γνωρίζει, συνεπώς, όρια η ελευθερία του λόγου, προς απογοήτευση εκείνων οι οποίοι οραματίζονται ένα δικαίωμα που αναπτύσσεται υπό συνθήκες ανεύθυνης ελευθεριότητας.
*Δικηγόρος, LLM
