Μουσουλμανική μειονότητα
Κύριε διευθυντά
ΗΟθωμανική Αυτοκρατορία ήταν συνονθύλευμα λαών και θρησκειών, με κύριο μέλημα, όμως, να εξισλαμισθούν όλοι οι λαοί που ευρίσκονταν στην επικράτειά της. Και στη Βαλκανική Χερσόνησο επέτυχαν σε Αλβανία, Νοτιοσλαβία, Βουλγαρία να εξισλαμίσουν πολλές περιοχές. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε τακτική να μετακινεί πληθυσμούς όταν εξεγείρονταν. Και οι εξεγέρσεις ήσαν πολλές. Eτσι, δεν μπορούμε να λέμε τους μουσουλμάνους της Θράκης «Τούρκους» ή «τουρκογενείς». Οι ορεινοί πληθυσμοί της Θράκης, οι καλούμενοι Πομάκοι, είναι παλαιές θρακικές φυλές γύρω από το όρος Ροδόπη (ο Μέγας Αλέξανδρος προτού αρχίσει την εκστρατεία του στη Μ. Ασία είχε καθυποτάξει τις θρακικές αυτές φυλές και τους πολεμιστές των, τους χρησιμοποίησε ως πολεμιστές του (Αρριανού, «Αλεξάνδρου Ανάβασις»). Οι εισβολές των Σλάβων στη Βαλκανική επέδρασαν στη γλώσσα τους. Oταν όμως οι Οθωμανοί κατέκτησαν τη Βαλκανική και εξισλαμίσθησαν, διετήρησαν τη γλώσσα τους (μείγμα βουλγαροσλαβικής) και πολέμησαν στο πλευρό των Οθωμανών κατά των Βουλγάρων. Και οι ονομαζόμενοι «τουρκογενείς» είναι Κιρκάσιοι, Ρομά και άλλες φυλές που με βάση την πολιτική των μετακινήσεων έφθασαν στη Θράκη. Τη Συνθήκη της Λωζάννης, παρότι την υπέγραψαν πολλά κράτη (Μ. Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ελλάς, Ρουμανία, Σερβία, Κροατία, Σλοβενία) και η Τουρκία και ενώ στα πλείστα από αυτά υπήρχαν μουσουλμάνοι, στο άρθρο 45 αναγνωρίζει μόνο δικαίωμα ενδιαφέροντος εις την Τουρκία για την εις τα εδάφη της Ελλάδος ευρισκομένη μουσουλμανική μειονότητα. Εάν ήταν «τουρκική» η μειονότητα, γιατί η Τουρκία δεν επέμενε να την ονομάσει τουρκική; Εθεωρήθη προτιμότερο στη Συνθήκη της Λωζάννης (αρ. 37-45) να χαρακτηρίζεται η εις το έδαφός της «μη μουσουλμανική μειονότητα» και επέτρεψε τα συμβαλλόμενα κράτη να επιδεικνύουν ενδιαφέρον για τους «μη μουσουλμάνους» για να καταλήξει στο ενδιαφέρον της για τους μουσουλμάνους της Ελλάδας.
Το ενδιαφέρον αυτό, σε συνδυασμό με λάθη της πολιτικής των ελληνικών κυβερνήσεων που άρχισε με την εγκατάσταση του τουρκικού προξενείου και εσυνεχίσθη με το Μειονοτικό Γυμνάσιο και τις Τουρκικές Ενώσεις, αλλά και γενικότερη συμπεριφορά του κράτους που αντιμετώπισε με καχυποψία τη μουσουλμανική μειονότητα, έφεραν τα αποτελέσματα ώστε να επωφεληθεί η Τουρκία στην πολιτική της και οι Ελληνες να μη γνωρίζουν πώς να φερθούν.
Κατά συνέπειαν, το θέμα τού πώς αισθάνεται κανείς, Τούρκος ή Ελλην, δεν μπαίνει σε σκοπιμότητες. Είναι προσωπικό και η ελληνική πολιτεία (και όλα τα κόμματα) αυτούς τους Ελληνες πολίτες πρέπει να τους σεβασθούν και να τους αναγνωρίσουν αυτό το δικαίωμα, το οποίο είναι ατομικό και όχι συλλογικό. (Πλείονα στα άρθρα μου στην «Eλευθεροτυπία», φ. 21/7/1990 και 16/8/1990.)
Κωνσταντινος Δ. Θανοπουλος – τ. Νομάρχης Ξάνθης 1975-79 και 1989-90 – Δικηγόρος ε.τ.
Στα χέρια μας
Kύριε διευθυντά
Στο φύλλο της Μεγάλης Παρασκευής ο Τάκης Θεοδωρόπουλος αναρωτήθηκε «Βαρεθήκαμε να είμαστε Eλληνες;» και καταγράφει: «Σαν να κρεμόμαστε σε ένα κενό της Ιστορίας όπου ό,τι μας κρατούσε έως προχθές έχει ξεθωριάσει μέσα μας και δεν μπορούμε να αποφασίσουμε τι ρούχα θα φορέσουμε. Ποια γλώσσα θα μιλήσουμε, σε ποιο τοπίο θα ζήσουμε, ποιος είναι ο εαυτός μας, πού θα αγαπήσουμε για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε». Θυμήθηκα και αναζήτησα μία συνέντευξη του Χ. Γιανναρά στον Μπ. Παπαδημητρίου: «Θα μπορούσαν τα πάντα να μεταβληθούν –βέβαια όχι από τη μια μέρα στην άλλη– από τη στιγμή που θα βρίσκαμε νόημα στο να είμαστε Eλληνες. Και αυτό δεν είναι ούτε συναισθηματικό, ούτε ρητορικό, ούτε εθνικιστικό, αυτό νομίζω ότι είναι το κληροδότημα που μας άφησε η λεγόμενη γενιά του ’30. Oπως λέμε συνήθως στα καφενεία, εάν ήμουν υπουργός Παιδείας, θα έβαζα ως υποχρεωτικό ανάγνωσμα σε Δημοτικό και Γυμνάσιο και Λύκειο στα ελληνικά σχολειά τα “Δημόσια και τα Ιδιωτικά” του Ελύτη. Είναι ένα κείμενο διαθήκη. Με τέτοια κείμενα, άλλα αντίστοιχα του Τσαρούχη, άλλα του Πικιώνη, άλλα του Θεοτοκά, άλλα του Ζήσιμου Λορεντζάτου, του Σεφέρη. Αυτοί οι άνθρωποι, αυτή η γενιά μας έδειξε ότι μπορεί να είναι πραγματικά καύχηση το να είσαι Eλληνας σήμερα, όχι ότι ήταν ο πρόγονός σου ή ο Περικλής, με αερογέφυρα πριν από είκοσι πέντε αιώνες. Σήμερα, έχει νόημα να είσαι Eλληνας. Εάν το βρούμε αυτό, όλα τα άλλα έρχονται». Στη βιβλιοθήκη βρήκα τον Σεφέρη (Ακόμα λίγα λόγια για τον Αλεξανδρινό): «Oταν διαλύεται η πίστη, όταν ο μύθος έχει σβήσει· όταν οι κοινωνίες χάνουν τα πλαίσιά τους και από τα γκρεμισμένα τείχη της πολιτείας ξεχύνονται και γίνουνται ένα κράμα ή ένα τέλμα· όταν δεν μιλούν πια οι άνθρωποι την ίδια γλώσσα αλλά ο καθένας ένα ατομικό ιδίωμα, με ποια κοινά δεδομένα θα μπορέσει να συνεννοηθεί ο ποιητής; Είτε θα προσπαθήσει να εκφραστεί χρησιμοποιώντας τα σύμβολα που απομένουν ακόμη κοινά ανάμεσα στους ανθρώπους, και τότε τις περισσότερες φορές θα είναι ο υποτακτικός της μνήμης. Είτε θα προσπαθήσει να βγάλει μια δυνατή συγκλονιστική φωνή». Δίπλα ο Ελύτης, στον «Λόγο στην Ακαδημία της Στοκχόλμης», φαίνεται να συνεχίζει τη σκέψη «Δεν αρκεί να ονειροπολούμε με τους στίχους. Είναι λίγο. Δεν αρκεί να πολιτικολογούμε. Είναι πολύ. Κατά βάθος ο υλικός κόσμος είναι απλώς ένας σωρός από υλικά. Θα εξαρτηθεί από το αν είμαστε καλοί ή κακοί αρχιτέκτονες το τελικό αποτέλεσμα. Ο Παράδεισος ή η Κόλαση που θα χτίσουμε. Εάν η ποίηση παρέχει μια διαβεβαίωση, και δη στους καιρούς τους dürftiger, είναι ακριβώς αυτή: η μοίρα μας παρ’ όλ’ αυτά βρίσκεται στα χέρια μας». Φεύγοντας από το πατρικό μου μετά την πασχαλινή επίσκεψή μας με τα παιδιά, περάσαμε από το σχολείο μου, το 14ο Δημοτικό Αθηνών, δημιουργία 80 χρόνια πριν του Δ. Πικιώνη. Τους μετέφερα τις σχολικές αναμνήσεις μου και ό,τι θυμόμουν για τον δημιουργό. Στο σπίτι ψάχνοντας στο ίντερνετ βρήκα πολλές πληροφορίες για το έργο αυτό, παρήγγειλα ένα βιβλίο, τους τύπωσα και κάποια σκίτσα του. Αισθάνομαι ότι έχω αρχίσει να «ξεβαριέμαι».
Κωνσταντινος Μ. Λιδωρικης
Τα παιδιά με αυτισμό
Κύριε διευθυντά
Επιτρέψετέ μου μία μικρή αναφορά στην εκπαίδευση των παιδιών που ευρίσκονται στο «φάσμα του αυτισμού», όπως λέμε. Σπούδασα στον κλάδο της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου της Κολωνίας και παρατηρώ τα φαινόμενα από την αρχή της δεκαετίας του 1980. Είμαι ενεργή στην ειδική αγωγή και ο κόσμος που με γνωρίζει, το ξέρει ότι νοιάζομαι για τα παιδιά. Συνοψίζω τη γνώση και την εμπειρία μου εις τα εξής:
1. Πρέπει να δημιουργηθεί μία πλατφόρμα, η οποία να περιλαμβάνει, με άξονα τη γνώση για την τυπική ανάπτυξη, τη γνώση των αναπτυξιολόγων ιατρών και την επιμέρους ομογενοποίηση των γνώσεων των επιστημονικών κατευθύνσεων της Φυσιοθεραπείας, της Εργοθεραπείας –της επιμέρους κατευθύνσεως της αισθητηριακής Ολοκληρώσεως, συμπεριλαμβανομένης– και της Θεραπείας του λόγου. Ταυτόχρονα, πρέπει να εξεταστεί ποια οφέλη αντλεί η παρέμβαση σε πολύ μικρή ηλικία και από τις κατευθύνσεις της μουσικής, της θεραπευτικής ιππασίας ή της παρεμβάσεως και με άλλο ζώο, ως θεραπευτικό «εργαλείο».
2. Η πλατφόρμα αυτή θα δημιουργηθεί, αφότου το κράτος κατανοήσει ότι η «πρώιμη παρέμβαση» με τη σημερινή της μορφή δεν φτάνει.
3. Η γνώση, λοιπόν, από τα παραπάνω θα πρέπει να απλώνεται και να γίνεται κοινωνικό αγαθό.
4. Να παρακολουθεί το υπουργείο Παιδείας και ιδιαίτερα το Τμήμα της Ειδικής Αγωγής αν όπως αναφέρει ο Νόμος 3699 προωθούνται, και σε τι ποσοστό, παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή αναπηρία σε ανώτερα, του ειδικού Σχολείου όπου φοιτούν, εκπαιδευτικά πλαίσια.
5. Το προσωπικό, το οποίο καλείται να συνοδεύσει αυτά τα παιδιά αλλάζει από χρόνο σε χρόνο με αποτέλεσμα η υπομονή, η αντοχή και η αφοσίωση των εκπαιδευτών να μην πιάνει τόπο.
6. Στην προκειμένη περίπτωση το κράτος να αναθεωρήσει τη βαρύτητα που δίνει στα «μεταπτυχιακά» διπλώματα. Εκείνοι που «άψητοι», έσπευσαν να πληρώσουν 5.000 ευρώ προκειμένου να κατοχυρώσουν μία θέση, η οποία δεν ήταν ο κλάδος εις τον οποίον ήθελαν ν’ αφιερώσουν τη ζωή τους θα είναι ικανοί τώρα να επιδείξουν την αφοσίωση στα σύνθετα και πολυποίκιλα προβλήματα του παιδιού, ώστε να μπουν στην ψυχή του, να το γνωρίσουν και να το εκπαιδεύσουν;
7. Ως κράτος θα προτιμούσα σήμερα να μιλούσαν για την εκπαίδευση και την αποκατάσταση παιδιών με αυτισμό οι θεραπευτές και οι δάσκαλοί τους, όπως τόνισα και πιο πάνω, παρά οι παιδοψυχίατροι.
Ελενη Μαραθακη
Eθιμο με θύματα
Κύριε διευθυντά
Oπως κάθε αξιοπρεπές έθιμο, ο πασχαλινός πύρινος ορυμαγδός υποτίθεται ότι έχει τις ευγενείς ρίζες του στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, στους μπαρουτόμυλους της Δημητσάνας, στους μπουρλοτιέρηδες και λοιπά ηρωικά. Μερικοί πηγαίνουν βαθύτερα στον χρόνο, κινδυνεύοντες να βυθιστούν σε αχαρτογράφητα πελάγη. Θύματα τότε ήταν οι από τεσσάρων αιώνων εχθροί μας, συμπεριλαμβανομένου και του βιβλικού μας αντιπάλου Ιούδα, ο οποίος ετιμωρείτο πανηγυρικώς δι’ εμπρησμού αχυρογεμούς ομοιώματος.
Σήμερα, κοντά δύο αιώνες μετά, το δημοφιλές έθιμο καταλήγει σε τραυματισμούς και θανάτους ημεδαπών και τινών περιηγητών, θεωρουμένων κατά τα άλλα ως πολυτίμου υλικού της θρυλουμένης βαρείας βιομηχανίας μας (τουρισμός).
Αρκούντως αποδεδειγμένα, το κράτος ορρωδεί προ της ψηφοβλαβούς αντιδράσεως πλήθους θερμών εθιμολατρών, προς επίρρωσιν του σοφού αποφθέγματος Αιγυπτίου ιερέως προς Σόλωνα, «Eλληνες αεί παίδες» (μη αποκλειομένης, υποθέτω, ακροτελευτίου φράσεως, «παίζοντες εν ου παικτοίς», την οποία ο Σόλων, ενδεχομένως ελησμόνησε;).
Δεδομένης της απολύτου αντιθέσεως μεταξύ του χριστιανικού ήθους και του φρενήρους εκτραχηλισμού του βαρβαρικού «εθίμου», το οποίο φθάνει στα όρια ακραίας συμπεριφοράς στην ανόσια πυροκροτική αναμέτρηση δύο ενοριών (Βροντάδες Χίου), θεωρώ ότι η ενδεδειγμένη Αρχή για τον εξοστρακισμό του απαράδεκτου, επικινδύνου και παιδαριώδους αυτού «εθίμου» είναι η Εκκλησία της Ελλάδος.
Κωστας Παπαχρυσανθου – Κηφισιά