Eκσυγχρονισμένος Aριστοφάνης
I
Kύριε διευθυντά
Tην παράσταση της κωμωδίας «Bάτραχοι» του Aριστοφάνη, που δόθηκε προσφάτως στην Eπίδαυρο σε σκηνοθεσία του Eθνικού Θεάτρου, γνωρίζω μόνο από τη δημοσιευθείσα στην «Kαθημερινή» (φ. της 5 Aυγούστου) περιγραφή με τίτλο «Tο πρώτο sold out της σεζόν, ένας θρίαμβος του Γ. Kακλέα». Oι σκηνοθετικοί νεωτερισμοί της παράστασης δεν είναι δυνατόν να σχολιασθούν εδώ, ενδιαφέρουν όμως εξαιτίας των γενικών ερωτημάτων που προκαλούν, όπως και άλλοι παρόμοιοι σε λιγότερο επιτυχείς παραστάσεις αρχαίων έργων: το ένα αφορά τη σκηνοθετική ελευθερία που προϋποθέτουν, το άλλο την ιδεολογική «προσαρμογή» που με αυτήν για ορισμένους λόγους επιδιώκουν. Θα περιορισθώ στην τελευταία, παραθέτοντας αυτολεξεί τη σχετική παράγραφο από τη δημοσιευθείσα περιγραφή:
«Tην Παράβαση από τις ωραιότερες που έχουμε δει. Mε στίχους του Σεφέρη, του Aναγνωστάκη, της Δημουλά, του Kατσαρού, του Λειβαδίτη, του Pίτσου. Mόλις τελείωνε η κάθε απαγγελία, το κοινό χειροκροτούσε τον λόγο του ποιητή κυρίως. Tο μεγαλύτερο χειροκρότημα το κέρδισε το ποίημα του Γιάννη Pίτσου:
“Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε / για να ξεχωρίσουμε αδελφέ μου απ’ τον κόσμο. / Eμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο”.
Kαι σε μία άκρη, ο Γιάννης Zουγανέλης, που αργότερα θα ερμήνευε τον ρόλο του Aισχύλου, απήγγειλε τα ποιήματα στη νοηματική!»
Πώς ο ίδιος ηθοποιός ερμήνευσε τον ρόλο του μεγάλου τραγικού δεν μπορώ να φαντασθώ, μπορώ όμως να πω ότι με την ιδεολογική προσαρμογή του έργου δεν αποφεύχθηκε ο άκομψος, αν όχι βάναυσος, εκσυγχρονισμός του μεγάλου κωμικού. Σε παραστάσεις αρχαίων έργων από το Eθνικό Θέατρο των τελευταίων τριάντα ετών, αυτό δεν συμβαίνει για πρώτη φορά: ο «Πλούτος» του Aριστοφάνη στην προηγούμενη δεκαετία και ο «Aίας» του Σοφοκλή (όπου ο αρχαίος ήρωας συνδυάζεται με τον Aρη Bελουχιώτη) στη δεκαετία του ’80 είναι δύο μόνον χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Aπ. Iω. Tουλουμακος – Oμ. καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του AΠΘ
II
Kύριε διευθυντά
Πολύ ενδιαφέρουσα και ευάγωγη η ιδέα του Γιάννη Kακλέα στην παράσταστη των «Bατράχων» του Aριστοφάνη να απαγγελθούν αποσπάσματα ποιημάτων νεοελλήνων ποιητών. Eκείνη τη στιγμή ήρθαν στη μνήμη μου κάποιοι στίχοι από το ποίημα του Mίλτου Σαχτούρη «Tο κεφάλι του ποιητή»:
«(…) Δεν έχει τίποτα μου είπε / είναι απλά πυρακτωμένο / ρίξ’ το στο ποτάμι μαζί με τους βατράχους / τότε είναι που χάλασε τον κόσμο / άρχισε κάτι παράξενα τραγούδια / να τρίζει και να ουρλιάζει (…)».
Στίχοι που συγγενεύουν στα τεκταινόμενα στον εγκέφαλο του Eυριπίδη αλλά και μια ένδειξη πως το θεατρικό παιχνίδι, όταν παίζεται με σωστούς κανόνες και ρυθμούς, συμβάλλει για πλήθος μνημονικών ανασύρσεων και αισθήσεων σε εκείνους τουλάχιστον που συμμετέχουν αισθητά σε αυτό. Θέλω επίσης να επισημάνω την αποστασιοποίηση του Aισχύλου – Γ. Zουγανέλη για να παίξει τον διερμηνέα της νοηματικής γλώσσας στους θεατές που είχαν ακουστικά προβλήματα. Tο θέατρο στην κοινωνική και παιδευτική του διάσταση.
Λακης Kουρετζης – Παιδαγωγός – σκηνοθέτης – συγγραφέας – Kηφισιά
Αυτοκόλλητος κίνδυνος
Κύριε διευθυντά
Ηεπίθεση που έχουν δεχτεί τα σήματα της τροχαίας με γκραφίτι και αυτοκόλλητα σε ολόκληρη τη χώρα είναι εξόφθαλμη και ολοσχερής. Πρόκειται για ένα άκρως αντιαισθητικό και εν δυνάμει θανατηφόρο χόμπι κάποιων ανθρώπων, των οποίων η διαστροφή έχει υπερβεί τα όρια του νόμου, της λογικής και της ηθικής. Τα ξεθωριασμένα αυτοκόλλητα μαρτυρούν τη μακρά έκθεσή τους στον ήλιο και ακυρώνουν τις πιθανές δικαιολογίες του κάθε δήμου ότι «εμείς τα καθαρίζουμε και αυτοί τα ξανακολλάνε». Η δε ρύπανση των σημάτων σε περιοχές που σφύζουν από εμπορική και διοικητική δραστηριότητα όπως π.χ. η λεωφόρος Αλεξάνδρας, δεν αφήνει αμφιβολίες ότι οι δράστες έχουν αποτυπωθεί «επί το έργον» από δεκάδες κάμερες ασφαλείας. Ταυτόχρονα, τα ίδια τα αυτοκόλλητα, κυρίως οπαδικού περιεχομένου, φέρουν συχνά το όνομα της εκάστοτε οργάνωσης που τα επικόλλησε. Είναι λοιπόν προφανές ότι οι αρχές αδρανούν επιδεικτικά και αδιαφορούν για την ασφάλεια των οδηγών. Ο οδηγός όχι μόνο δεν λαμβάνει τις απαραίτητες πληροφορίες από τα σήματα αλλά αναγκάζεται και να αποσπάσει την προσοχή του από τον δρόμο προκειμένου να αποπειραθεί να μαντέψει τι υπάρχει κάτω από τα αυτοκόλλητα. Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα για κάποιον τουρίστα που ενοικιάζει ένα όχημα και ζει αυτή την οδική εμπειρία. Οι δράστες πρέπει να τιμωρηθούν, και τα σήματα να αποκατασταθούν, ακόμα και να επιστρωθούν με ειδικές διάφανες αντικολλητικές βαφές. Διαφορετικά σύντομα θα αρχίσουν ομαδόν οι δικηγόροι να αξιώνουν με πειστικά επιχειρήματα αποζημιώσεις από τους δήμους για τα θύματα και τις φθορές από τροχαία ατυχήματα.
Δημητρης Γρηγοριου – Χημικός Μηχανικός
Ποδηλατόδρομοι
Κύριε διευθυντά
Eχει αρχίσει να γίνεται κατανοητό και στην Ελλάδα ότι η μετακίνηση με ποδήλατο είναι ένας θαυμάσιος τρόπος εκτόνωσης, άσκησης, γνωριμίας με τους τόπους που διασχίζεις, αλλά και πρακτικός τρόπος οικονομικής και οικολογικής μετακίνησης. Οι προσπάθειες που γίνονται για διαχωρισμό λωρίδων για κίνηση ποδηλάτων ή / και αποκλειστικής χρήσης πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων συναντούν δυσκολίες λόγω περιορισμένου χώρου ή άλλων προβλημάτων, αλλά σε αρκετές πόλεις έχουν επιτευχθεί μερικά θετικά αποτελέσματα. Στο ύπαιθρο η δημιουργία νέων αποκλειστικής χρήσης ποδηλατοδρόμων είναι ανέφικτη γιατί το κόστος απαλλοτρίωσης και κατασκευής είναι προφανώς απαγορευτικό. Η κίνηση όμως ποδηλάτων στις επαρχιακές και εθνικές οδούς είναι δυσχερής και επικίνδυνη με αποτέλεσμα να αποτρέπει την ευρεία χρήση τους.
Με την ευκαιρία, που όπως διαβάσαμε σε πρόσφατο άρθρο της «Καθημερινής», θα γίνει σταθμός ενοικίασης ποδηλάτων και στο Κιάτο, νομίζουμε ότι υπάρχει μια ριζοσπαστική λύση που θα ανατρέψει τα δεδομένα σε όλο το μήκος της παραλιακής ζώνης Κορίνθου – Πατρών όπου η δόμηση είναι σχεδόν συνεχής. Η παλαιά σιδηροδρομική γραμμή Πελοποννήσου, που δεν χρησιμοποιείται πλέον, είναι ιδανική λύση για έναν εκτεταμένο ποδηλατόδρομο. Το πλάτος της παλιάς μετρικής γραμμής είναι μικρό για δρόμο, ή για αξιοποίηση από νέα γραμμή, αλλά απολύτως κατάλληλο για την προτεινόμενη χρήση. Η εγκαταλελειμμένη σιδηροδρομική γραμμή έχει μικρές κατά μήκος κλίσεις, δίνει προσπέλαση σε όλους τους παραλιακούς οικισμούς και εξασφαλίζει άνεση και ασφάλεια στους ποδηλάτες, αφού έχει ελάχιστες και ελεγχόμενες διασταυρώσεις με κύριες οδούς.
Μέχρι σήμερα η γραμμή είναι στο μέγιστο μήκος της ελεύθερη αλλά έχει αρχίσει να καταπατείται σε μερικά σημεία (π.χ. Παραλία Πλατάνου, Ζαχλωρίτικα κ.λπ.) και αν συνεχιστεί αυτή η τακτική θα είναι στο μέλλον αδύνατη η αξιοποίηση της γραμμής στο σύνολό της. Με την προτεινόμενη λύση όλη η πυκνοδομημένη παραλιακή ζώνη Κορίνθου – Πατρών θα αποκτήσει ένα πρωτοποριακό για την Ελλάδα οδικό σύνολο. Νέος αυτοκινητόδρομος, παλαιά εθνική οδός και ενιαίος ποδηλατόδρομος. Το κόστος κατασκευής δεν είναι σημαντικό. Με εξαίρεση κάποιες ειδικές κατασκευές, στις μεγάλες γέφυρες ή στις καταπατημένες θέσεις, σε όλο το υπόλοιπο μήκος είναι μάλλον αμελητέο. Η κατασκευή μιας στρώσης βάσης πάχους 10 εκ. και μιας ασφαλτικής στρώσης μικρότερης των 5 εκ. σχεδόν αντισταθμίζεται από την αξία των σιδηροτροχιών που θα αφαιρεθούν.
Nικος Περδικαρης – Αρχιτέκτων και Τοπογράφος Μηχ.