Κύριε διευθυντά
Είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για άποψη της εφημερίδας αλλά νομίζω ότι οφείλετε να κάνετε τον ελάχιστο έλεγχο για την αλήθεια αυτών που γράφονται.
Oλο το άρθρο στηρίζεται στην υπόθεση πως η αγορά εργασίας στην Ελλάδα δεν είναι ευέλικτη. «Στις οικονομίες του ΟΟΣΑ, περίπου 15% των θέσεων εργασίας καταργούνται και ξαναδημιουργούνται κάθε χρόνο», μας λέει το άρθρο, αλλά δεν αναφέρει την ελληνική επίδοση.
Το αντίστοιχο ελληνικό νούμερο όμως είναι σχεδόν διπλάσιο, τουλάχιστον για το 10μηνο του 2013! http://www.naftemporiki.gr/documents/727867/statistika-stoixeia-roon-misthotis-apasxolisis-ps-ergani-oktobrios-2013.
Νομίζω πως πρέπει να ερωτηθεί η συντάκτρια και να γίνει διόρθωση ή σημείωση από την εφημερίδα, που να αναφέρει τα τελευταία στατιστικά στοιχεία ροών μισθωτής απασχόλησης του «ΕΡΓΑΝΗ».
Νικολαος Μιχελινακης
Απάντηση
Η μεγαλύτερη ικανοποίηση του πανεπιστημιακού δασκάλου είναι η γόνιμη αμφισβήτηση στο μάθημα. Το αντίθετο συμβαίνει με τη συζήτηση για την αγορά εργασίας στην Ελλάδα, όπου οι σκιαμαχίες παράλληλων δογματισμών αποτελούν ανάχωμα σε οποιαδήποτε αλλαγή.
Ως προς το συγκεκριμένο σημείο που αναφέρει ο επιστολογράφος –την αμφισβήτηση της ακαμψίας στην Ελλάδα–, έχω να αντιτάξω τα εξής:
1. Ο ρυθμός ανασύνταξης της απασχόλησης πρέπει να περιλαμβάνει το σύνολο της οικονομίας. Τα στοιχεία ΕΡΓΑΝΗ εξαιρούν το Δημόσιο (όπου, ως γνωστόν, η καταστροφή θέσεων εργασίας είναι ανύπαρκτη). Για να τα ερμηνεύσουμε πρέπει να συνεκτιμήσουμε κάποιες ελληνικές ιδιαιτερότητες. Για παράδειγμα, ο εποχικός χαρακτήρας του τουρισμού και των κατασκευών διογκώνουν τεχνητά την ανανέωση (50%-60% των λύσεων των συμβάσεων αφορούν ορισμένου χρόνου, δηλαδή εποχικές δραστηριότητες).
Η εικόνα συσκοτίζεται και από τον μη συστηματικό τρόπο που καταγράφονται οι συνταξιοδοτήσεις (κυρίως στις καταγγελίες σύμφωνα με τον νόμο), αλλά και από την παρουσία υψηλού αριθμού αυτοαπασχολουμένων και οικογενειακών επιχειρήσεων. Η Ελλάδα ως σύνολο δεν πάσχει από υπερβολική ευελιξία. Πάσχει από το μικρό μερίδιο της ιδιωτικής απασχόλησης.
2. Η ιδέα της δημιουργικής καταστροφής είναι ότι αντιστρέφει τη σχέση αιτιότητας ανάμεσα στη δημιουργία και την καταστροφή θέσεων εργασίας. Δηλαδή υποστηρίζει πως η δημιουργία θέσεων εργασίας είναι μικρή επειδή η καταστροφή είναι μικρή.
3. Ο ρυθμός ανανέωσης εξαρτάται όχι από το ισοζύγιο καταστροφών – δημιουργίας θέσεων εργασίας, αλλά από τον απόλυτο αριθμό.
4. Το κρίσιμο σημείο για τον ρυθμό ανάπτυξης εκφράζει τη σχέση αυτού όχι με την απασχόληση αλλά με το εργατικό δυναμικό. Εκεί ακριβώς υπεισέρχεται μια άλλη ελληνική «ιδιαιτερότητα», δηλαδή η μικρή συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Τέλος, η συνολική κατάληξη είναι ότι μεμονωμένα στοιχεία (ακόμα κι αν είναι από το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ) απαιτούν ερμηνεία και σκέψη πριν οδηγήσουν σε συμπεράσματα πολιτικής.
Δείγμα αυτής της αναζήτησης μπορεί να βρει ο επιστολογράφος στη διεθνή βιβλιογραφία, όπως για παράδειγμα στο έργο των Γάλλων οικονομολόγων Cahuc & Zylberberg – τόσο στο τελευταίο εγχειρίδιο για τα οικονομικά της εργασίας (2014) όσο και σε παλιότερη μονογραφία τους (2006).
Οι αγαπημένοι μου φοιτητές ήταν πάντα οι αμφισβητίες, ιδίως εκείνοι και εκείνες που είχαν υπομονή να ακούσουν τον αντίλογο στην αντίρρησή τους.
Αντιγονη Λυμπερακη – Καθηγήτρια Οικονομικών στο Πάντειο
Nα επικρατήσει η φρόνηση
Κύριε διευθυντά
Μία από τις πολύ λίγες σταθερά αισιόδοξες εκτιμήσεις των οικονομικών εξελίξεων στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι η της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank εκτίμηση που έχει πλήρως δικαιωθεί από την πραγματικότητα. Eτσι που μπορεί με αυτοπεποίθηση να διακηρύσσει στο εβδομαδιαίο δελτίο της της 3ης Οκτωβρίου ότι: «Το 9μηνο του 2014 που μόλις έληξε χαρακτηρίστηκε από εντυπωσιακές ευνοϊκές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία».
Eχει γι’ αυτό βαρύτητα η ανάλυση στο δελτίο αυτό της διαπιστώσεως ότι «ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI), που καταρτίζεται από το ΙΟΒE και δημοσιεύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μειώθηκε απότομα στο 99,3 του Σεπτεμβρίου 2014, από 102,00 τον Αύγουστο 2014…». Οι λόγοι της μειώσεως είναι, κατά το δελτίο: Η αναταραχή λόγω ΕΝΦΙΑ. Η επαναφορά συζητήσεως περί συμφωνίας ή όχι με την τρόικα. Τέλος, η κυριαρχία των συζητήσεων περί της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, περί πρόωρων εκλογών και περί εκ βάθρων ανατροπής του προγράμματος προσαρμογής.
Οι συζητήσεις έχουν φτάσει ήδη μέχρι του σημείου να προτείνονται πρόσωπα ως υποψήφιοι πρόεδροι (βλ. π.χ. άρθρο του καθηγητή Θ. Βερέμη στην «Κ» της 28ης Σεπτεμβρίου). Την 28η Σεπτεμβρίου εδιάβασα και ένα άλλο δημοσίευμα· ρεπορτάζ στο ΒΗΜΑ με τον τίτλο «Από το σενάριο Κουβέλη στο ενδεχόμενο Δήμα». Τα δημοσιεύματα και η όλη περιρρέουσα ατμόσφαιρα με έσπρωξαν να επιχειρήσω σχετικό σχολιασμό.
Στο πολίτευμα της προεδρευόμενης κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, ο προδιαγεγραμμένος ρόλος του προέδρου της δεν είναι κατ’ αρχήν πρωταγωνιστικός· ιδίως σ’ εμάς, όπως έχει περισταλεί με τις αναθεωρήσεις του ισχύοντος Συντάγματος. Γι’ αυτό, λέω, η σωφροσύνη θα επέβαλλε την εκλογή διακεκριμένης προσωπικότητας· ώστε ως Πρόεδρος να μπορεί τουλάχιστον με την ικανότητα και το κύρος του να παίζει ένα συμβουλευτικό και διαλλακτικό ρόλο. Η έως τώρα διαδρομή του θεσμού υπήρξε κατά μεγάλο μέρος απογοητευτική. Στις περισσότερες περιπτώσεις η επιλογή έγινε με μοναδικό κριτήριο την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων εκάστοτε υστεροβουλιών. Από τις πέντε έως τώρα περιπτώσεις κατά τη «μεταπολίτευση» (δεν περιλαμβάνω τον Μιχαήλ Στασινόπουλο, διότι επελέγη ως προσωρινή λύση για έξι μήνες) μόνο σε μία μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο Πρόεδρος έπαιξε θετικό ρόλο στις εθνικές εξελίξεις.
Σήμερα οι συνθήκες απαιτούν διαφορετική αντιμετώπιση της εκλογής του νέου Προέδρου. Πρώτα-πρώτα μεγαλύτερη επιμέλεια και αυστηρότητα στην επιλογή. Νομίζω πως οι υποψήφιοι δεν πρέπει να είναι πολιτικοί. Το πολιτικό προσωπικό σήμερα είναι στόχος γενικής λαϊκής αποδοκιμασίας για όλα τα κακά που κατατρύχουν τον λαό. Προσωπικά δεν συμμερίζομαι αυτήν τη μανιχαϊστική κρίση. Εν τούτοις, δεν παύει ο λαός να θεωρεί όλους τους πολιτικούς αναξιόπιστους. Aρα και άλλοι λόγοι να μην υπήρχαν (που υπάρχουν), Φώτης Κουβέλης και Σταύρος Δήμας απορρίπτονται μετ’ επαίνων.
Ο ρόλος του νέου Προέδρου, άσχετα από τις θεσμοθετημένες εξουσίες του, θα είναι να πρωταγωνιστεί στην ομαλή λειτουργία της δημοκρατίας μας. Να συγκαλεί το συμβούλιο των αρχηγών των κομμάτων· να νουθετεί· να επεμβαίνει με θετικό τρόπο στις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις· να υπογράφει, αλλά και να μην υπογράφει. Η προέλευσή του από τον εκτός πολιτικής χώρο θα τον διευκολύνει. Θα έχει την υποστήριξη του λαού· που, με την καρτερία και τη σύνεσή του, δείχνει πως κατανοεί τα προβλήματα και ψάχνει για την, απαλλαγμένη από ιδεοληψίες και συναισθηματισμούς, λύση τους. Λύση δεν μπορεί παρά να είναι μία: συνδιαλλαγή, συμβιβασμός, ομόνοια. Αλλιώς ο ένας μας θα φάει τον άλλον και όλοι μαζί θα φάμε την Ελλάδα.
Υπάρχουν προηγούμενα. Πρώτη περίπτωση: Τον Σεπτέμβρη του 1947 ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης, αρχηγός του κόμματος (του Λαϊκού) με την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή, παραχώρησε την πρωθυπουργία στον αρχηγό του τρίτου κόμματος (των Φιλελευθέρων) Θεμιστοκλή Σοφούλη. Εποχή της κομμουνιστικής ανταρσίας. Κοινή προσπάθεια των αστικών κομμάτων. Η έκβαση υπήρξε ευτυχής. Η χώρα γλίτωσε από τον σοβιετικό παράδεισο. Η παρέμβαση των ξένων αποδείχθηκε ευεργετική.
Δεύτερη περίπτωση: 1989· δεινή πολιτική κρίση. Η Νέα Δημοκρατία υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Το ΚουΚουΕ-Συνασπισμός υπό τον Χαρίλαο Φλωράκη. Παρά την ακραία ιδεολογική τους αντίθεση συνομιλούν, με κατάληξη την κυβέρνηση Τζαννετάκη. Κοινό σημείο επαφής, κοινή επιδίωξη, η κάθαρση. Στη συνέχεια προστίθεται ως συνομιλητής (μολονότι διωκόμενος δικαστικά από τη Ν.Δ. και τον Συνασπισμό) ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου. Εσχηματίστηκε η κυβέρνηση Ζολώτα. Και η χώρα μπήκε σε ομαλή τροχιά· σε σταθερή πολιτική εξέλιξη. Την, κατά γενικήν ομολογία, πιο σταθερή μεταπολεμικά. Eως την παρούσα κρίση.
Ωρα να συνέλθουμε. Να επικρατήσει η φρόνηση.
Νικ. Λ. Γ. Λιναρδατος