Κυβέρνηση εθνικής ενότητας
Κύριε διευθυντά
Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ έχουν τη «δεδηλωμένη» και μπορούν να ψηφίσουν αυτοδυνάμως τα αναγκαία μέτρα για την εφαρμογή του μνημονίου. Αν διαρρεύσουν δικές τους ψήφοι και χάσουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν το μνημόνιο αυτοδυνάμως, αν δηλαδή εμφανισθεί το φαινόμενο Λαφαζάνη, δεν υπάρχει λόγος να τους στηρίζουν η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι, όπως έγινε για την ψήφιση του μνημονίου. Τότε τα κόμματα αυτά συνέπραξαν για να αποφύγουμε τη χρεοκοπία και την καταστροφή. Τώρα θα προκύψει παρόμοιος κίνδυνος αν ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ αδυνατούν να εφαρμόσουν το μνημόνιο. Στην περίπτωση αυτή ο κ. Τσίπρας θα έχει αποτύχει ως κυβερνήτης, οπότε θα πρέπει να παραιτηθεί και, όχι να γίνουν και πάλι εκλογές για να καλύψει την αποτυχία του, αλλά να σχηματισθεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας με άλλο πρωθυπουργό και με σύμπραξη της Ν.Δ., των άλλων φιλοευρωπαϊκών κομμάτων και όσων από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝΕΛ έχουν τη θέληση να εφαρμοσθεί το μνημόνιο.
Ευαγγελος Ανδριανος
Το μάθημα των Θρησκευτικών
I
Κύριε διευθυντά
Οκ. Μ. Σταθόπουλος, π. πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών και διακεκριμένος πανεπιστημιακός δάσκαλος του Αστικού Δικαίου, σε απαντητική επιστολή του σε άρθρο του έγκριτου δημοσιογράφου και διανοούμενου Τάκη Θεοδωρόπουλου που δημοσιεύθηκε στην «Καθημερινή», υποστηρίζει τη γνώμη ότι το Σύνταγμα επιδιώκει με την παρεχόμενη παιδεία στη σπουδάζουσα νεολαία να καλλιεργείται μεν η εθνική και θρησκευτική συνείδηση (αρ. 16) αλλά όχι η χριστιανική. Συμφωνώ με τις έγκριτες απόψεις του δημοσιογράφου – διανοούμενου Τάκη Θεοδωρόπουλου και διαφωνώ με τον Μ. Σταθόπουλο για τους εξής λόγους: Πράγματι το αρ. 16 του Συντάγματος επιβάλλει την ισότιμη καλλιέργεια της εθνικής και της θρησκευτικής συνείδησης. Το ερώτημα είναι: οποιασδήποτε θρησκευτικής συνείδησης; ή μόνο της χριστιανικής; Είναι δυνατόν ο συνταγματικός νόμος να αξιώνει δίπλα στην καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης να καλλιεργείται ισότιμα η μουσουλμανική ή οποιαδήποτε άλλη θρησκευτική συνείδηση εκτός της χριστιανικής; Το Σύνταγμα δεν ορίζει για διδασκαλία αλλά για καλλιέργεια. Πέραν του γεγονότος ότι στο προοίμιο του Συντάγματος αναφέρεται στο «όνομα της Αγίας και αδιαιρέτου Τριάδος» και τούτο αποτελεί όχι τίτλο εκτός αυτού, αλλά περιεχόμενο του Συντάγματος που διαχέει το χριστιανικό πνεύμα σε κορυφαίες διατάξεις του (θρησκευτικός όρκος Προέδρου Δημοκρατίας, θρησκευτικός όρκος βουλευτών). Το αρ. 16 κουβαλάει τον ελληνοχριστιανικό πολιτισμό, τον πολιτισμό της αγάπης που είναι ο πολιτισμός των πολιτισμών. Το πρώτο ελληνικό Σύνταγμα όριζε «Ελληνας είναι όποιος είναι χριστιανός». Αλλά ας το αφήσουμε αυτό. Τι κάρφος υπάρχει στον ορθόδοξο χριστιανισμό; Γιατί αυτή η καταφορά εναντίον του; Ο Τσώρτσιλ, προκειμένου να συνταχθεί ο καταστατικός χάρτης των Ηνωμένων Εθνών μεταπολεμικά απευθυνόμενος προς τα έθνη, έγραφε: «Πριν γράψετε λέξη, διαβάστε την επί του όρους ομιλία»! Πράγματι είναι το Σύνταγμα της ανθρωπότητας! Παγκόσμιο, οικουμενικό κείμενο υψίστης ηθικής ακτινοβολίας για όλα τα ανθρώπινα πλάσματα. Ο δικός μας Παν. Κανελλόπουλος στο εξαίσιο βιβλίο του «Ο χριστιανισμός και η εποχή μας» γράφει ότι «ο Χριστός δεν ήρθε μόνο για τους χριστιανούς, ήρθε και για εκείνους που δεν είναι χριστιανοί»! Γιατί λοιπόν να πυροβολείται ο χριστιανισμός, η ορθόδοξη πίστη; Ασφαλώς και η ανεξιθρησκία είναι συνταγματικό δικαίωμα. Είναι όμως σφάλμα να καταργήσουμε τα Θρησκευτικά απ’ τα σχολεία στα χρόνια που η αγάπη, η αλλελεγγύη, ο αλτρουισμός που διδάσκει η ορθόδοξη πίστη είναι «ουσιώδη εν ανεπαρκεία» επειδή οι εξουσίες τα υπόσχονται και τα εμπορεύονται; «Δος μοι τούτον τον ξένον» είναι η χρυσή κορώνα της θρησκείας μας που… πετροβολάται.
Γ. Σταραντζης – Δικηγόρος
II
Kύριε διευθυντά
Hαπάντηση του πρώην υπουργού Mιχαήλ Σταθόπουλου για το θέμα της υποχρεωτικής διδασκαλίας των Θρησκευτικών, στον συνεργάτη της εφημερίδας σας κ. Tάκη Θεοδωρόπουλο, στάθηκε η αφορμή να δημοσιευθεί αυτή του η επιστολή που μας θύμισε την εποχή των φοιτητικών χρόνων στη Nομική Aθηνών, όταν, ως καθηγητής, ανέλυε τις αρχές του αστικού δικαίου μεταχειριζόμενος την ελληνική γλώσσα κατά αξιοθαύμαστο τρόπο, ως σκεύος πολιτισμού. Oι απόψεις του, πάντα τεκμηριωμένες, όπως και τώρα. Eν προκειμένω όμως η άποψη του κ. Θεοδωρόπουλου ότι «οι αξίες του πολιτισμού μας λειτουργούν ως ανάχωμα στην περιρρέουσα βαρβαρότητα και στην πολιτισμική αμνησία» απηχεί μιαν αλήθεια. Γλώσσα και θρησκεία θαρρώ είναι οι αλληλένδετες παράμετροι, τροφή η μια της άλλης, και όψεις του ιδίου νομίσματος, που θέλει και επιμένει ακόμα να λέγεται Eλληνισμός.
Aννα A. Ξυδια – Kηφισιά
III
Κύριε διευθυντά
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ στις 4/10/2015 στην έγκριτη εφημερίδα σας, του διακεκριμένου δημοσιογράφου κ. Αποστόλου Λακάσα, που εκθέτει τις απόψεις του υπουργού Παιδείας κ. Ν. Φίλη «Περί του νέου τρόπου διδασκαλίας στο μάθημα των Θρησκευτικών», έχω να παρατηρήσω τα ακόλουθα: Ως βάση μελέτης των αλλαγών προτείνονται τα προγράμματα σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου που εγκρίθηκαν το 2010-11 και εφαρμόσθηκαν πιλοτικά το 2012-13 και διευρύνθηκαν το 2013-14. Τα προγράμματα αναδιατάσσουν το πλαίσιο των Θρησκευτικών, ώστε να μη θεωρείται θρησκευτική κατήχηση ή ομολογιακό μάθημα, αλλά ένα μάθημα με μορφωτικό-γνωσιολογικό περιεχόμενο κ.λπ. Ας το δούμε, αν θα πρέπει να αντικατασταθεί το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία από ένα μάθημα Θρησκειολογίας, βάσει του υφισταμένου ελληνικού Συντάγματος καθώς και του «Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος» που επέχει θέση Συντάγματος για την Εκκλησία και ο οποίος πολύ δύσκολα αναθεωρείται. Κατά το άρθρο 3 παρ. 1 του Συντάγματος, «η επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας του Χριστού». Σύμφωνα με τον «Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας» Ν. 590/1977 που ψηφίστηκε ομόφωνα από τη Βουλή των Ελλήνων, στο άρθρο 2 λέγει: «Η Εκκλησία της Ελλάδος συνεργάζεται μετά της Πολιτείας, προκειμένου περί θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος, ως τα της χριστιανικής αγωγής της νεότητας». Ας προσέξουμε τη λέξη «συνεργάζομαι» βλ. Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γ. Μπαμπινιώτη: συνεργάζομαι: 1. εργάζομαι μαζί (με κάποιον) σε ισότιμη βάση για την επίτευξη κοινού στόχου. Ας λάβει κανείς υπ’ όψιν του ότι ο Ν. 590/1977 είναι αυξημένης νομικής ισχύος. Εις δε το άρθρο 9, παρ.1, ε του ιδίου νόμου 590/1977 αναφέρεται: «Η ΔΙΣ (Διαρκής Ιερά Σύνοδος) παρακολουθεί το δογματικό περιεχόμενο των διά τα σχολεία της Στοιχειώδους και Μέσης Εκπαίδευσης προοριζόμενων διδακτικών βιβλίων του μαθήματος των Θρησκευτικών». Σύμφωνα δε με το άρθρο 10, παρ. 1, στ του ανωτέρω νόμου, συνιστάται επιτροπή με γνωμοδοτική αρμοδιότητα επί του θέματος αυτού.
Τέλος, οι ανωτέρω νομοθετικές ρυθμίσεις διασφαλίζονται συνταγματικά και από το άρθρο 16 παρ. 2 του Συντάγματος που λέγει: «Η Παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους που έχει σκοπό την ανάπτυξη της εθνικής θρησκευτικής συνείδησης». Οταν ο συνταγματικός νομοθέτης ομιλεί περί «θρησκευτικής συνείδησης», ομιλεί (προφανώς) για τη συνείδηση που διαμορφώνεται από την επικρατούσα θρησκεία κατά το άρθρο 3 παρ. 1 του Συντάγματος. Συνεπώς το άρθρο 2, το άρθρο 9 παρ. 1, ε και το άρθρο 10, παρ. 1, στ του Ν. 590/1977 συμπορεύονται απόλυτα από τα προμνημονευθέντα συνταγματικά άρθρα και ως εκ τούτου κάθε νομοθετική προσθήκη που αντικαθιστά την έννοια της θρησκείας με την έννοια της θρησκειολογίας ή κάτι άλλο ευθέως προσκρούει προς το Σύνταγμα και θα έχουμε ευθεία συνταγματική εκτροπή. Σε εφαρμογή του άρθρου 9 παρ. 1, ε και του άρθρου 2 του Ν. 590/77, θα πρέπει για κάθε βιβλίο θρησκευτικού περιεχομένου που υποβάλλεται για έγκριση στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, να ζητείται ευθέως από την Εκκλησία, πριν εγκριθούν και τυπωθούν για τα σχολεία τα βιβλία, να υπάρχει η υπεύθυνη γνωμοδότηση της Εκκλησίας από επιτροπή που θα συγκροτήσει σύμφωνα με το άρθ. 10 παρ. 1, στ του Ν. 590/1977.
Για βιβλία που δεν εγκρίνονται από την Εκκλησία, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν στην εκπαίδευση. Ο υπουργός Ν. Φίλης ας μην «πονοκεφαλά», Θρησκειολογία ΔΕΝ δύναται να εισαχθεί στα σχολεία, διότι υπάρχει μεγάλο συνταγματικό και νομικό «δέσιμο» για το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία, που δεν μπορεί να διαταραχθεί. Αντιλαμβανόμεθα όλοι ότι αν γίνει αυτό, θα επακολουθήσει «πολιτικός σεισμός» με κυβερνητικές εξελίξεις. Τον συμβουλεύω ας μην πάει να «διαταράξει τα ευαίσθητα αρχικά δεδομένα».
Ι. Θ. Χαϊνης – Ομ. καθηγ. Ε.Μ. Πολυτεχνείου
IV
Κύριε διευθυντά
Ο κ. Π. Μανδραβέλης, σε άρθρο του («Καθημερινή» της 29ης Σεπτεμβρίου), με τίτλο «Ερευνάτε τας συνταγματικάς γραφάς», διορθώνει τον Αρχιεπίσκοπο διότι υποστήριξε ότι «η παιδεία μας πρέπει να είναι εθνική, ελληνοχριστιανική παιδεία». Αφού λοιπόν ο κ. Μανδραβέλης αποτάσσεται την ελληνοχριστιανική παιδεία με το έωλο επιχείρημα της εκμετάλλευσής της από τη χούντα(!), προβαίνει και σε ερμηνεία των συνταγματικών διατάξεων, προτείνοντας τη θρησκειολογία ως περιεχόμενο του θρησκευτικού μαθήματος. Κατ’ αντιστοιχία όμως θα έπρεπε και την ανάπτυξη της εθνικής συνειδήσεως να την ερμηνεύσουμε γενικώς και, επομένως, η παιδεία μας να διαμορφώνει συνείδηση σουηδική, γερμανική ή βουλγαρική! Στο όνομα της όποιας ελευθερίας. Τότε όμως δεν θα μιλάμε για ελληνική παιδεία. Δεν γνωρίζω ποιοι βολεύονται με τέτοιου είδους ερμηνείες.
Σταθης Ν. Κεκριδης
Η φυγή των νέων
Κύριε διευθυντά
Μαζί με την υποβάθμιση της οικονομικής κατάστασης της Ελλάδος, ήρθε και η φυγή νέων μορφωμένων με μεγάλες ικανότητες. Η πατρίδα μας όχι μόνο θα στερηθεί των ικανοτήτων αυτών των ανθρώπων, αλλά οι ξένες χώρες που θα εγκατασταθούν, θα επωφεληθούν, και κατά πάσα πιθανότητα ένα μεγάλο μέρος αυτών των Ελλήνων θα παραμείνει μονίμως εκτός Ελλάδος. Ελπίζω οι εκάστοτε κυβερνώντες στη χώρα αυτή να καταλάβουν το μεγάλο κακό που συντελείται και να βρουν τρόπο να το διορθώσουν.
Θεοχαρης Γ. Παππας – Κηφισιά