Για την 75η επέτειο του «Οχι»

Για την 75η επέτειο του «Οχι»

Για την 75η επέτειο του «Οχι»

Κύριε διευθυντά

Λίγο μετά την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου του ’40, σε μια αερομαχία μεταξύ Ελλήνων και Ιταλών στην περιοχή των Ιωαννίνων, καταρρίπτεται ένα ελληνικό αεροπλάνο και σκοτώνεται ο πιλότος του.

Και λίγες μέρες μετά, στην εφημερίδα σας δημοσιεύονται αυτοί οι συγκλονιστικοί στίχοι, γραμμένοι από τον πατέρα του πεθαμένου ήρωά μας: Ψηλά απ’ τα Γιάννενα φωνή ενός αγγέλου φτάνει / ετοίμασε πατέρα μου το δάφνινο στεφάνι / τις αδελφές μου φίλησε, της μάνας μου το χέρι / και πες της υπερήφανη πρώτη αυτή να ξέρει / πως άλλη μάνα η Ελλάς με κράτησε κοντά της

Εννέα χρονών τότε εγώ, το διάβασα, και πιστέψτε τόσο πολύ μου εντυπώθηκε, ώστε σε κάθε επέτειο του «Οχι» το αναπολώ και συγκινούμαι θαυμάζοντας τη δύναμη που βρήκε αυτός ο πατέρας, μέσα στον πόνο του, να γράψει αυτούς τους στίχους, αποδεικνύοντας το μεγαλείο της ελληνικής φυλής.

Γιωργος Κακεπακης

Το ελληνικό Επος του 1940-41

I

Κύριε διευθυντά

Εβδομήντα πέντε χρόνια πέρασαν από την ιστορική και ευλογημένη εκείνη χαραυγή της 28ης Οκτωβρίου 1940, της μεγάλης εκείνης ημέρας για το περιούσιο έθνος μας, κατά την οποία ο εν Αθήναις Ιταλός πρέσβυς Εμανουέλε Γκράτσι επέδιδε στον Ελληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά το ιταμό εκείνο τελεσίγραφο, με το οποίο απαιτούσε ουσιαστικά την αμαχητί παράδοση της πατρίδος μας στις φασιστικές ορδές του Μπενίτο Μουσολίνι, οπότε σύσσωμος ο ελληνικός λαός, σαν ένας άνθρωπος, βροντοφώνησε διά στόματος του εθνικού κυβερνήτου Ιωάννου Μεταξά το ιστορικό εκείνο «Οχι» στις πανίσχυρες δυνάμεις του Αξονος.

Σύμπας ο ελληνισμός αντιμετώπισε την απρόκλητη ιταλική επίθεση με αποφασιστικότητα, ψυχραιμία, σύνεση και ομοψυχία. Το έθνος μας ομόφωνο και με έξαλλο ενθουσιασμό απεδόθη εις τον υπέρ πάντων αγώνα.

Η στρατιωτική κινητοποίηση υπήρξε άμεση και στην ηπειρωτική μεθόριο ακούστηκε μυριόστομη η ίδια ιαχή, η οποία προ 2.500 ετών έτρεπε σε φυγή τους Πέρσας στη Σαλαμίνα. Το έπος το ιστορικό άρχιζε και η Ελλάς ωρθώνετο και πάλιν ασπίδα και φρούριο των λαών. Η νίκη των Ελλήνων το 1940-41 προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στην οικουμένη και διά τούτο δικαίως κατεγράφηκαν αυτές με χρυσά γράμματα στις δέλτους της παγκοσμίου ιστορίας.

Κατάπληκτοι μένουν οι ξένοι από τη λάμψη του μεγαλείου της ελληνικής ψυχής και διακηρύσσουν ότι εις το εξής δεν θα λέγεται πως οι Ελληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά πως οι ήρωες πολεμούν σαν τους Ελληνες. Εκστατική η ανθρωπότητα ατενίζει με θαυμασμό τις ελληνικές νίκες και υποκλίνεται στο γενναίο τρόπαιο των ανεπανάληπτων Ελλήνων ηρώων. Σήμερα, ύστερα από 75 ολόκληρα χρόνια από την 28η Οκτωβρίου του 1940, δεν εξέλιπαν, φευ, οι καραδοκούντες επίβουλοι της εδαφικής μας ακεραιότητας και της εθνικής μας ανεξαρτησίας. Εις όλους αυτούς ανήκει η απάντηση: Δεν έχουμε κατακτητικές βλέψεις έναντι ουδενός, δεν είμαστε, όμως, διατεθειμένοι να ανεχθούμε την παραμικρή προσβολή και αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων επί του πατρίου εδάφους μας από κανένα. Αν, παρά ταύτα, δεχθούμε επίθεση, η απάντηση στους νέους εισβολείς θα είναι η ιδία που έδωσαν οι πανέλληνες στους Ιταλούς το φθινοπωρινό εκείνο πρωινό της 28ης Οκτωβρίου 1940 και δημιούργησαν το αθάνατο ελληνικό Επος του 1940-41.

Κωνσταντινος Β. Χιωλος

Διδάκτωρ Νομικής – δικηγόρος

II

Kύριε διευθυντά

Αυτές τις ημέρες γιορτάζουμε για 75η φορά από τότε (στις 28/10/40) το μήνυμα της ελευθερίας και ομοψυχίας, που δείξαμε ως λαός στην άδικη επίθεση εναντίον μας της φασιστικής Ιταλίας.

Με το παρόν ιστορικό μου σημείωμα θέλω να αναφερθώ στην τρίτη μεγάλη κύρια μάχη αντίστασης που δώσαμε στα βουνά της Αλβανίας, Τρεμπεσίνα, Μάλι, Σεντέλι, υψ. 717, 731 Μπρέγκου Ραπίτ… Oχι πως οι άλλες δύο αμυντικές μεγάλες μάχες σε Καλπάκι (μέτωπο Ηπείρου) και Πίνδο δεν ήσαν σημαντικές, παλικαρίσιες και βασικές, αφού τον εχθρό τον πετάξαμε έξω από τα σύνορά μας, αλλά επειδή η τρίτη μεγάλη αμυντική μάχη έγινε, αφού ο Μουσολίνι άλλαξε δύο αρχιστρατήγους (Πράσκα, Σοντού) και ήλπιζε με τον τρίτο αριστράτηγο Καμπαλέρο, όπως του είχε υποσχεθεί, να τσακίσει τους Eλληνες…

Ο Καμπαλέρο έχει συγκεντρώσει 400 κανόνια, 12 μεραρχίες και θα επιτεθεί στο κέντρο του μετώπου, στην περιοχή της Κλεισούρας. Αν διασπάσει το μέτωπο θα διαχωρίσει την ελληνική παράταξη και θα βαδίσει προς τη Δυτ. Μακεδονία ή τα Γιάννενα. Ο Μουσολίνι ήλθε ο ίδιος να παρακολουθήσει την επίθεση και ως συνέπεια τη διάσπαση του μετώπου. Επισκέπτεται τις μονάδες για να τους ενθαρρύνει. Ελπίζει πολλά…

Η επίθεση εκδηλώνεται στις 9/3/1941. Στις 6 η ώρα το πρωί, ένας συνεχής ορυμαγδός πυροβολικού καλύπτει το πλάτος και το βάθος του μετώπου, που είναι προς διάρρηξη. Μόλις 6 χιλιόμετρα και λιγότερο το πλάτος. Κυρίως στρέφεται εναντίον των υψωμάτων, του θρυλικού 731, 717, Μπρέγκου Ραπίτ, 710, αλλά και εναντίον των βουνών Τρεμπεσίνας, Μάλι Σεντέλι. Από την πλευρά των Ελλήνων νοτιοδυτικά προς βόρεια αμύνονται σθεναρά οι ηρωικές μεραρχίες 5η, 1η, 15η. Σε εφεδρεία οι 11η, 17η και η 6η (Σερρών). Δεν φθάνει το πυροβολικό μόνον και οι όλμοι παντός διαμετρήματος, τα όπλα πεζικού, αλλά και περίπου 200 αεροπλάνα ιταλικά που βομβαρδίζουν συνεχώς ή πολυβολούν την περιοχή. Είναι τέτοια η ένταση του βομβαρδισμού από πυροβολικό και αεροπλάνα, που τα χαρακώματα ανασκάπτονται, τα σκέπαστρα και αυτά συνθλίβονται, τα καλώδια τηλεφώνου καταστρέφονται, τα όπλα τσακίζονται… θυμίζει Βερντέν.

Μετά τον βομβαρδισμό πυροβολικού, αεροπλάνων εξορμά το ιταλικό πεζικό. Το ελληνικό πυροβολικό βάλλει ανασχετικά. Οι Eλληνες αξιωματικοί επιτελείς αγωνιούν να ακούσουν τον χαρακτηριστικό κρότο των ελληνικών πολυβόλων να βάλλουν, για να πεισθούν ότι υπάρχουν ζωντανοί Eλληνες στρατιώτες να αμυνθούν, όπλα να χρησιμοποιηθούν, που δεν τσάκισαν οι βόμβες, οι οβίδες και όμως, οι Eλληνες υπάρχουν για το υπέρτατο καθήκον.

Χαρακτηριστικά, είναι τόση η ένταση, η αϋπνία, η κακοπάθεια και οι απώλειες, ώστε την 3η προς 4η νύκτα από την έναρξη της επίθεσης ο υπερασπιστής του θρυλικού υψώματος 731 ταγματάρχης Κασλάς ζήτησε την αντικατάσταση του τάγματος του 5ου Συντάγματος της 1ης μεραρχίας. Το αντικατέστησε τάγμα της 6ης μεραρχίας Σερρών επάξια. Αυτό το ύψωμα από τους βομβαρδισμούς αεροπλάνων και πυροβολικού ανεσκάφη, δέχθηκε 38 επιθέσεις στη διάρκεια από 9/3-25/3/41 και σ’ αυτό μπροστά οι Ιταλοί ζήτησαν ανακωχή για να θάψουν τους νεκρούς τους, αποτέλεσμα του αμυντικού σθένους των Ελλήνων. Και η επίθεση σε όλον αυτόν τον τομέα συνεχίστηκε μέχρι την 25η Μαρτίου. Ο Μουσολίνι έφυγε για τη Ρώμη κατησχυμένος, νικημένος. Hθελε να διαρρήξει το μέτωπο αυτός για να μην αναλάβουν οι Γερμανοί. Θα συνεχιστούν οι μάχες ακόμα για λίγες ημέρες. Στις 6 Απριλίου δεχθήκαμε την επίθεση των Γερμανών από τη Βουλγαρία και μετά τη σύντομη ήττα της τότε Γιουγκοσλαβίας πλευροκοπηθήκαμε από την πλευρά των Σκοπίων.

Πολεμήσαμε και τους Γερμανούς, ακολούθησε η συνθηκολόγηση…

Η ουσία είναι ότι ο ελληνικός στρατός και οι γενναίοι αξιωματικοί έπραξαν το καθήκον τους. Οι 15.000 νεκροί του μετώπου και οι 40.000 και πλέον τραυματίες των μαχών και εκείνοι με τα κρυοπαγήματα μένουν παντοτινοί ήρωες της ελευθερίας.

Ας θυμηθούμε τους στίχους του ποιητή: «Τρομάζει πάντα το βαρύ μας παρελθόν/ Τρομάζει η αφήγηση όσων έχουν συμβεί…»

Βασιλειος Σωτηρχοπουλος – Πάτρα

«Και μη περαιτέρω…»

Κύριε διευθυντά

Μερικοί τηλεπαρουσιαστές και ανταποκριτές (ρεπόρτερ) χρησιμοποιούν λαθεμένα τη λέξη παραιτέρω αντί της ορθής περαιτέρω. Ομως, με τα λαθεμένα ακούσματα τα λάθη  μονιμοποιούνται και εξ αυτού τα επαναλαμβάνουν ακόμη και όσοι έχουν τη σχετική γνώση. Λόγου χάριν λένε συχνά και οι γνώστες: πιο καλύτερα (αντί απλώς: καλύτερα ή πιο καλά) και ανταπεξέρχομαι (αντί του ορθού: αντ-επ-εξ-έρχομαι)

Το επίρρημα περαιτέρω είναι συγκριτικός βαθμός του επιρρήματος πέρα στην αρχαία γλώσσα (πέρα σήμαινε «από ένα σημείο και μετά», ενώ πέραν σήμαινε «απέναντι»). Σήμερα και το πέρα και το πέραν έχουν την ίδια σημασία (τη σημασία του πέρα), διαφέρουν όμως στη σύνταξη, π.χ. πέρα από αυτό το σημείο (απλή σύνταξη), πέραν αυτού του σημείου (λογία σύνταξη: πέραν + γενική). Επομένως, στο επίρρημα περαιτέρω (που σημαίνει και σήμερα: παρέκει, πιο πέρα) δεν υπάρχει η πρόθεση παρά, και γι’ αυτό δεν μπορούμε να πούμε: παραιτέρω (όπως λένε πολλοί από άγνοια). Ας δούμε τον ορθό τύπο μέσα σε μερικά παραδείγματα:

α) Η περαιτέρω (=παραπέρα) έρευνα δεν έχει νόημα, β) δεν θα αναπτύξω το θέμα περαιτέρω (περισσότερο, εκτενέστερα), γ) το πράγμα έφτασε στο μη περαιτέρω (στο απροχώρητο), δ) για τα περαιτέρω (τα υπόλοιπα, τα επόμενα) θα πάτε στο αρμόδιο γραφείο.

Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να μιλούμε και να γράφουμε, τηρώντας τη γραμματική και συντακτική τάξη, καθώς και την ακριβή σημασία των λέξεων. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει να έχουμε γενική γνώση της γλώσσας μας, που είναι ενιαία και ξεκινάει από τα ομηρικά ακόμη χρόνια (8ος π.Χ. αιώνας).

Δείτε πώς μιλάει για το χρέος μας απέναντι στη γλώσσα ο κ. Γεράσιμος Μαρκαντωνάτος, φιλόλογος και δόκιμος συγγραφέας, σε άρθρο του με τον τίτλο: «Η γλώσσα και τα λάθη» («Το Βήμα», 10-2-2013):

«Εχουμε όλοι χρέος να τονίζουμε κάθε φορά στις νέες γενιές ότι η γλώσσα μας, όπως άλλωστε κάθε γλώσσα, αποτελεί το ανώτερο σύστημα επικοινωνίας, που υπακούει όμως σε κάποιους βασικούς κανόνες.

Οφείλουμε ακόμη να υπογραμμίζουμε στους νέους μας τους θησαυρούς που κρύβει μέσα της η γλώσσα μας. Γι’ αυτό, επιβάλλεται να τη σεβόμαστε και να τη μελετάμε, κάτι που δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Προκειμένου όμως να κατακτήσουμε το πολύτιμο αυτό αγαθό της ζωής, αξίζει να υποβαλλόμαστε σε κάθε μόχθο και σε κάθε θυσία». Είναι κρίμα να κακοποιούμε, με την άγνοια και την απροσεξία μας, μια τόσο πλούσια, μακραίωνη και εκφραστική γλώσσα. Τη γλώσσα μας, που είναι το ακριβότερο πολιτισμικό μας αγαθό. Προσοχή λοιπόν στα επιπόλαια λάθη, και ιδίως σε εκείνα του δημοσίου λόγου. Εως εδώ «και μη περαιτέρω»!

Νικολαος Κατοικος

Φιλόλογος

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή