Για τη συνέντευξη Ρίχτερ
Κύριε διευθυντά
Το γεγονός και μόνο ότι ο Χάινς Ρίχτερ πιστεύει, σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινή» (17/2/2016), που αναφέρεται στη συνέντευξή του στην εκπομπή «Ιστορίες», ότι «ένα μεγάλο μέρος των γερμανικών αποζημιώσεων “φαγώθηκε” από το πελατειακό κράτος είτε γιατί πήγε –για παράδειγμα– στους Εβραίους που ψήφιζαν το τότε κυβερνών κόμμα», αναδεικνύει τη δήθεν επιστημονική του εκτίμηση για το Ολοκαύτωμα των έξι εκατομμυρίων Εβραίων. Δηλαδή, κατά τον κ. Ρίχτερ, όσοι Εβραίοι έλαβαν γερμανικές αποζημιώσεις ήταν αποτέλεσμα συναλλαγής στο πλαίσιο ενός πελατειακού κράτους! Επισημαίνει μάλιστα ότι ήταν τότε που «οι Εβραίοι ψήφιζαν το τότε κυβερνών κόμμα».
Πόσο θράσος, αλήθεια, απαιτείται για να προβάλει έναν τέτοιο αυθαίρετο, συκοφαντικό και αναπόδεικτο επιστημονικά ισχυρισμό, ένας άνθρωπος που αθωώθηκε πριν από λίγες ημέρες επειδή ακριβώς η Δικαιοσύνη, ορθώς, αναγνώρισε το δικαίωμά του να εκφράζει ελεύθερα την επιστημονική του άποψη! Αν, δηλαδή, κάποιοι Ελληνες πολίτες έλαβαν πράγματι αποζημιώσεις, επειδή λόγω του εβραϊκού τους θρησκεύματος διώχθηκαν, οδηγήθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι περιουσίες τους λεηλατήθηκαν, γλίτωσαν από τον φρικτό θάνατο των κρεματορίων και επέστρεψαν στη χώρα χωρίς στέγη και τροφή, αυτό λοιπόν έγινε στο πλαίσιο ενός πελατειακού κράτους στο οποίο «οι Εβραίοι ψήφιζαν το κυβερνών κόμμα»! Εάν ο κύριος αυτός διαθέτει και στατιστικά στοιχεία της εκλογικής συμπεριφοράς των Εβραίων στη μεταπολεμική Ελλάδα, ας τα αποκαλύψει, διαφορετικά μόνο επιστήμων, και δη ιστορικός, δεν μπορεί να θεωρηθεί.
Ενας τέτοιος ισχυρισμός μόνο στην επιστημονική μεθοδολογία του Γιόζεφ Γκέμπελς θα μπορούσε να ενταχθεί για να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό του χιτλερικού καθεστώτος πως οι Εβραίοι λειτουργούν εις βάρος του κοινωνικού συνόλου και για τον λόγο αυτό τούς αξίζει η ολοκληρωτική εξαφάνιση. Ο κ. Ρίχτερ παραδίδεται στην κρίση της επιστημονικής κοινότητας. Τίποτε άλλο!
Βικτωρ Ισαακ Ελιεζερ – Δημοσιογράφος, ανταποκριτής της εφημερίδας Yedioth Achronoth του Ισραήλ στην Αθήνα
«Νομισματική ειρήνη»
Κύριε διευθυντά
Σε μια κρίσιμη εποχή που η γεωπολιτική παραχωρεί την πρώτη θέση στη γεωοικονομία και που η χρηματοοικονομική παγκοσμιοποίηση διατρέχει οριζόντια την υδρόγειο, χωρίς βλάβη της γενικότητας, επιχειρούμε μια συγκριτική θεώρηση των συμφερόντων που γέννησε η κρίση του 2008 για τους τρεις οικονομικά ισχυρότερους πόλους: τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Αμερική, την Κίνα στην Ασία και τη Γερμανία στην Ευρωζώνη.
Η μετατόπιση των τεκτονικών πλακών του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος μετά την κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers άγγιξε την καρδιά του «αιώνιου» συμφέροντος της αμερικανικής υπερδύναμης: απείλησε το κυρίαρχο καθεστώς του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος (Global Reserve Currency Status). Στη δύση της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, η διατάραξη της εύθραυστης -όπως απεδείχθη- ισορροπίας δημιούργησε την ανάγκη αναζήτησης ενός συστήματος συμφωνίας των μεγάλων δυνάμεων που θα εξασφάλιζε πρωτίστως τη «νομισματική ειρήνη», τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, έως ότου δοκιμασθούν οι αντοχές της καινούργιας οιονεί ισορροπίας σε πιο μακροχρόνιο ορίζοντα.
Ο σοβαρός κίνδυνος κατάρρευσης του δολαρίου ένωσε τα συμφέροντα των τριών. Για την αμερικανική υπερδύναμη οι αιτίες είναι προφανείς. Αλλωστε, μόνον τα συμφέροντα είναι αιώνια… Και η διαφύλαξη του «εξωφρενικά ακριβού προνομίου» του πράσινου νομίσματος (από τον όρο «exorbitant privilege» που χρησιμοποίησε στη δεκαετία του 1960 ο Valéry Giscard d’Estaing για να περιγράψει την ασυμμετρία του νομισματικού συστήματος) συνιστά μόνιμο ζωτικό συμφέρον για την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στον παγκόσμιο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό χάρτη.
Για την Κίνα εξάλλου, η αποτροπή της κατάρρευσης του δολαρίου ήταν κρισιμότατη καθώς ο πακτωλός συναλλαγματικών διαθεσίμων και ομολόγων του θησαυροφυλακίου των Ηνωμένων Πολιτειών (US Treasuries), μέσω των οποίων ο ασιατικός δράκος ανακύκλωνε τα δολαριακά πλεονάσματα από τις εξαγωγές στην άλλη πλευρά του Ειρηνικού, θα υφίστατο ραγδαία απομείωση. Ενδεχόμενη αντίδραση της Κίνας με μαζικές πωλήσεις δολαρίων και αμερικανικών κυβερνητικών ομολόγων, προκειμένου να διαφοροποιηθεί το συναλλαγματικό ρίσκο, θα εξελισσόταν γρήγορα σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία καθώς θα επιτάχυνε την κατάρρευση του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος.
Τέλος, και το συμφέρον της Γερμανίας ταυτιζόταν με την κοινή «κόκκινη γραμμή» των άλλων δύο δυνάμεων, την αποτροπή δηλαδή του κινδύνου ανεξέλεγκτης υποτίμησης του αμερικανικού δολαρίου. Ομως δεν θα ευνοείτο το ευρώ ως ανερχόμενο αποθεματικό νόμισμα από μια κρίση εμπιστοσύνης στο δολάριο; Αραγε το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα δεν σχεδιάστηκε μεταξύ άλλων και ως αντίβαρο στο κυρίαρχο καθεστώς που απολαμβάνει εδώ και μισό και πλέον αιώνα το πράσινο νόμισμα; Αν αφελώς παρασυρθεί κανείς από τα ερωτήματα αυτά για να συμπεράνει ότι η Γερμανία θα ισχυροποιούσε τη θέση της από την ενδυνάμωση του ευρώ προϊούσης της κατάρρευσης του δολαρίου, θα αναιρέσει τον συλλογισμό του αρκεί να αναλογισθεί πως η εξαγωγική μηχανή της γερμανικής οικονομίας θα επιβραδυνόταν σημαντικά από ένα (απότομα) πολύ σκληρό ευρώ ως σκιώδες μάρκο. Συνεπώς η Γερμανία είχε εξίσου ισχυρό συμφέρον με το δίπολο Κίνας-Αμερικής (την περίφημη «Κιμερική» κατά τον ιστορικό Niall Ferguson) ώστε να αποσοβηθεί ο κίνδυνος μιας ραγδαίας απαξίωσης του δολαριακού προνομίου.
Βραχυμεσοπρόθεσμα, ο στόχος διαφύλαξης της «νομισματικής ειρήνης» επετεύχθη. Με βαρύτατα όμως ανταλλάγματα: πρώτον, τον οιονεί «οικονομικό πόλεμο» Βορρά – Νότου στην Ευρωζώνη και, δεύτερον, τις ασκήσεις των κεντρικών τραπεζών σε αχαρτογράφητα νερά μη συμβατικής πολιτικής.
Κωνσταντινος Γκραβας, Οικονομολόγος – αναλυτής Διεθνών Αγορών και υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του ΕΚΠΑ
Η κλιματική αλλαγή
Kύριε διευθυντά
Το 1947 οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Σικάγου που εργάστηκαν στο «πρόγραμμα Μανχάταν» για την κατασκευή της ατομικής βόμβας, προβληματιζόμενοι για τη χρήση των πυρηνικών όπλων, εφηύραν ένα νοητό ρολόι (με την ονομασία Doomsday clock) που θα προσδιόριζε τον χρόνο μέχρι την τελική καταστροφή του κόσμου, του οποίου τον δείκτη θα μετακινούσαν κάθε χρόνο πιο κοντά ή πιο μακριά προς την κατάληξή του (στην ώρα 24) ανάλογα με τα δεδομένα της κάθε εποχής. Από το 2007 οι ίδιοι αυτοί επιστήμονες συμπεριέλαβαν στο «ρολόι της συντέλειας» και την απειλή από την κλιματική αλλαγή (μετακινώντας το στις 23.55, το δε 2015 στις 23.57) και αναφερόμενοι στην υπερθέρμανση του πλανήτη, προειδοποιούσαν «ότι μέσω πλημμυρών και της ερήμωσης εκτάσεων ως συνεπειών του φαινομένου του θερμοκηπίου, απειλούνται η οικολογία και τα αγροτικά αποθέματα του πλανήτη, ώστε να υπάρχει ο κίνδυνος μαζικής μετανάστευσης πληθυσμών, με συνέπεια ακόμα και πολέμους για καλλιεργήσιμη γη, νερό και λοιπά προϊόντα της φύσης».
Γιατί όμως οι άνθρωποι, παρά τις προειδοποιήσεις, τα σημάδια της φύσης, τα επιστημονικά δεδομένα, συνεχίζουν την ξέφρενη πορεία προς την καταστροφή;
Ο καθηγητής Βιογεωγραφίας Τζάρετ Ντάιαμοντ, διερευνώντας το αίνιγμα και τους λόγους κατάρρευσης και της εξαφάνισης της προηγμένης κοινωνίας της Νήσου του Πάσχα, βγάζει τα εξής συμπεράσματα, που δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να απεικονίζουν τη σημερινή πραγματικότητα της παγκόσμιας ανθρώπινης συμπεριφοράς προς το περιβάλλον και τις διακρατικές σχέσεις σε μικρογραφία: «Οι κάτοικοι του νησιού από αλόγιστη εκμετάλλευση του φυσικού περιβάλλοντος υπέσκαψαν την ικανότητα της μακροπρόθεσμης επιβίωσης». «Oταν η κοινωνία χάσει την αίσθηση της σπουδαιότητας των συλλογικών αγαθών, ως προϋπόθεση για τη βιώσιμη ικανοποίηση των ατομικών αναγκών, τότε οι κοινωνίες καταρρέουν». Γιατί στο καθημερινό δίλημμα να προστατεύσουμε το συλλογικό μέλλον μας; Ή τη σημερινή ανάγκη; Προτιμούμε το τελευταίο παραγνωρίζοντας το πρώτο;
Σε έναν πλανήτη, όπου το άμεσο χρηματικό κέρδος του κάθε ενός ατόμου ή του κάθε κράτους έχει αναχθεί σαν το υπέρτατο αγαθό. Oπου κάθε μέρα υπάρχει η αίσθηση ότι τα πράγματα γίνονται -αλλά και πρέπει να γίνουν- πιο γρήγορα από την προηγούμενη. Σε έναν κόσμο όπου ο αυξανόμενος πληθυσμός και η καλπάζουσα πρόοδος της τεχνολογίας συνεχώς καθιστούν τα πράγματα πιο πολύπλοκα (αντί, όπως θα περίμενε κανείς, να τα απλουστεύουν), πιο δύσκολα και πιο χρονοβόρα για τον σημερινό άνθρωπο (προκειμένου αυτός να ανταποκριθεί στις καθημερινές του επίπλαστες ανάγκες), η προστασία του περιβάλλοντος και η ενδεχόμενη καταστροφή του πλανήτη από την κατάχρηση και τους πολέμους φαντάζει κάτι πολύ μελλοντικό και απόμακρο, που ο άνθρωπος προτιμά να μην το σκέπτεται.
Οι ανάγκες αντί με την τεχνολογία και την ευημερία να ικανοποιούνται, αυτές συνεχώς πολλαπλασιάζονται χάριν της κατανάλωσης που πάντα καταλήγει στο κέρδος, ενώ αντίθετα η ανάγκη επένδυσης χάριν της οικολογίας, που θα απέφερε το ίδιο ή και μικρότερο χρηματικό κέρδος στο μέλλον, αλλά μόνο πρόσθετο κόστος για το παρόν, μοιάζει κάτι μακρινό και ανεπιθύμητο για τις πολυεθνικές εταιρείες και τους κυβερνώντες πολιτικούς. Ετσι η καθημερινή ανάγκη και η ικανοποίησή της απορροφά κάθε σκέψη και δύναμη, μέχρι την τελική καταστροφή. Αλλωστε, αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις είναι και κάποιας ηλικίας και ενδιαφέρονται περισσότερο για το σήμερα και όχι για τη μελλοντική προβληματική εποχή, στην οποία ούτε αυτοί ίσως ούτε και τα παιδιά τους θα ζήσουν.
«Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η Γη το 2100 να είναι ένα θολό είδωλο αυτού που βλέπουμε σήμερα», δήλωσε ο καθηγητής Lawrence Krauss. «Μπορεί η επιστήμη να έχει αλλάξει τον κόσμο…» συνέχισε, «αλλά δεν άλλαξε τον τρόπο που σκέπτονται οι άνθρωποι για τον κόσμο…», επισημαίνοντας έτσι την άποψη του Αλβέρτου Αϊνστάιν ότι πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας αν θέλουμε να επιβιώσουμε.
Λαμπρος Ροϊλος – Συντ. δικηγόρος – συγγραφέας