Κύριε διευθυντά
Την πρόσφατη μεγαλειώδη παρέλαση των ρωσικών Ε.Δ. στην πλατεία της Μόσχας την έδειξαν όλα τα ελληνικά ΜΜΕ. Παρέλειψαν όμως, από αδιαφορία ή σκοπιμότητα(;), να δείξουν την έναρξη της παρέλασης, όπως αυτή προβλήθηκε στο Διαδίκτυο, αλλά και στα ρωσικά ΜΜΕ. Η έναρξή της έδειξε τον Ρώσο στρατηγό, επικεφαλής των ρωσικών στρατευμάτων της παρέλασης, να εξέρχεται με το ειδικό στρατιωτικό όχημά του από το προαύλιο της ορθόδοξης χριστιανικής εκκλησίας της Μόσχας, ασκεπής, να κάνει τρεις φορές τον σταυρό του και στη συνέχεια να φοράει το πηλήκιό του. Αυτή η τόσο χαρακτηριστική κίνηση δείχνει τη μεγάλη αλλαγή που έγινε στην πρώην άθεη κομμουνιστική Ρωσία και την επαναφορά της στους υγιείς κόλπους της χριστιανοσύνης και της ορθοδοξίας. Μήπως ο νυν υπουργός Παιδείας της χώρας μας, κ. Φίλης, εάν δεν έχει δει αυτή τη χαρακτηριστική σκηνή, να ζητήσει να του την προβάλουν για να δει πόσο μάταιο και ανέφικτο είναι, όσο και αν το επιθυμεί χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα, βασιζόμενα στην περίεργη ιδεοληψία του να αλλοιώσει το χριστιανικό συναίσθημα από την καρδιά του Eλληνα. Συναίσθημα που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη δισχιλιετή χριστιανική ιστορία του έθνους μας.
Παναγιωτης Καραμανωλης – Αντιναύαρχος (ε.α.)
«Απών, κ. πρόεδρε»
Κύριε διευθυντά
Μεσημέρι Απριλίου προσφάτως, σε αίθουσα Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Αθήνας, η ζέστη έκανε την εμφάνισή της πιο γρήγορα φέτος και μαζί με αυτήν έγινε πιο ανυπόφορη η ήδη παράλογη κατάσταση που επικρατεί τους τελευταίους τέσσερις μήνες στον χώρο της Δικαιοσύνης. Θα περίμενε κανείς στις 14.50 τα έδρανα της αίθουσας να μην είχαν κόσμο και σε κάθε περίπτωση να μην ήταν ασφυκτικά γεμάτη η αίθουσα από δικηγόρους, αφού απέχουν των καθηκόντων τους. Δικηγόροι κάθε ηλικίας, νέοι, μεσήλικες, με γραβάτα και μη, έως και υπερήλικες.
Το πινάκιο είχε 64 υποθέσεις κάθε είδους. Μέχρι τον αριθμό 57 είχαν χρόνο τέλεσης από το 2008 μέχρι το 2010, υποθέσεις δηλαδή για τις οποίες χορηγείται άδεια παράστασης από τους δικηγορικούς συλλόγους στα μέλη τους, και οι υπόλοιπες του 2011.
Μάταια οι δικηγόροι των υποθέσεων του 2011 επιχείρησαν να αποδεσμευτούν, να ασκήσουν δηλαδή το δικαίωμά τους στην αποχή, που έχει καταστεί πλέον κατάσταση που δεν αποτελεί είδηση και σίγουρα θίγει πλήθος κόσμου του κλάδου που φυτοζωεί. «Στη σειρά σας», ήταν η μόνιμη επωδός του προέδρου. Οι δικηγόροι τιμωρούνται. Είναι κατ’ αρχήν ελεύθεροι επαγγελματίες με έμφαση στο «ελεύθεροι». Είναι δηλαδή εκ προοιμίου ύποπτοι φοροδιαφυγής. Είναι απαξιωμένοι παντογνώστες με μεταπτυχιακά, έρμαια στις βουλές των εκάστοτε κυβερνήσεων και σίγουρα δεν χαίρουν, ως τέτοια ενοχλητικά όντα, καμίας εκτίμησης ούτε του δικαστικού σώματος. Αν έχαιραν, δεν θα περίμεναν στωικά χάνοντας την ημέρα τους. Μήπως όμως χαίρουν της εκτιμήσεως των πελατών εντολέων τους; Η απάντηση είναι πως όχι. Πολλοί κατηγορούμενοι θέλοντας να ξεγλιστρήσουν από το να δικαστούν ή να πληρώσουν τον δικηγόρο τους, είχαν αποφύγει να επικοινωνήσουν μαζί του. Eλεγαν στον πρόεδρο του δικαστηρίου, ειδικά αυτοί των υποθέσεων μέχρι το 2010, «μα ο δικηγόρος μου απέχει». Δεν τολμούσαν όμως να αναφέρουν ούτε το όνομά του, γιατί απλά δεν υπήρχε… Στερούνται δυστυχώς και στοιχειώδους αυτοεκτίμησης. Είναι στα πρόθυρα του εξευτελισμού. Οι πελάτες εντολείς τους είχαν σπουδαιότερα πράγματα να κάνουν από το να εμφανιστούν στο ακροατήριο, είτε ως κατηγορούμενοι είτε ως μηνυτές είτε ως μάρτυρες. Eτσι συνέβαινε το παράλογο. Υποκαθιστούσαν οι ίδιοι οι δικηγόροι το σύνολο των εμπλεκομένων προσώπων και, αν και απείχαν, έχαναν την ημέρα τους, προφανώς μη αμειβόμενοι, για να πληροφορηθούν την ημερομηνία της εξ αναβολής δικασίμου. Το κράτος διά των δικαστικών λειτουργών του τα γνωρίζει όλα αυτά. Γνωρίζει σε τι κατάσταση έχει περιέλθει ο κλάδος των δικηγόρων και το εκμεταλλεύεται επ’ ωφελεία του. Προσπαθεί να διοχετεύσει τον όγκο των αραχνιασμένων υποθέσεων σε ημερομηνίες δικασίμων πριν την παραγραφή τους και θέλει να γλιτώσει όσες κλητεύσεις μπορεί κατηγορουμένων και μαρτύρων. Συνέβη δηλαδή το παράλογο, στις 14.50 να καλούνται ονομαστικά οι παράγοντες της δίκης, κάποιοι από αυτούς ανέλεγκτα να δηλώνουν επ’ ονόματί τους «απών, κύριε πρόεδρε» με μεγάλη φυσικότητα, όλοι δικηγόροι, και να διαπραγματεύονται, αν και απόντες, την ημερομηνία της εξ αναβολής δικασίμου σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Και όλα αυτά, με φυσικότητα. Οι λέξεις «απών, κ. πρόεδρε» ακούστηκαν αμέτρητες φορές. Oταν σταμάτησαν, ήταν περίπου 15.30. Είχε τελειώσει ακόμη μία ημέρα κατάπτωσης. Ηθικής και ψυχολογικής. Οι δικηγόροι έβαζαν τις ατζέντες τους στην τσάντα τους και έσπευδαν να ενημερώσουν τηλεφωνικά τους πελάτες εντολείς τους, με τους οποίους εμφανώς είχαν αλλάξει θέση. Εκείνοι έπρεπε να περιμένουν. Εκείνοι έπρεπε να είχαν δηλώσει ότι οι δικηγόροι τους απέχουν. Εκείνοι έπρεπε να είχαν ιδρώσει και να έχουν δυσανασχετήσει και εκείνοι έπρεπε να ενημέρωναν τον δικηγόρο, που δεν θα είχαν πληρώσει εύλογα, για την επόμενη εξ αναβολής δικάσιμο. Ζητείται λοιπόν αυτοσεβασμός. Αυτός είναι σίγουρα απών, κ. πρόεδρε.
Eλενα Α. Οικονομιδου – Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Μετεκπαιδευθείσα στο Κολέγιο της Ευρώπης
Παρερμηνεύοντας Πρωταγόρα
Κύριε διευθυντά
Παραθέτω μερικές διευκρινιστικές παρατηρήσεις, σχετικά με την αναφορά του Προέδρου της Δημοκρατίας στον γνωστό αποφθεγματικό λόγο του σοφιστή Πρωταγόρα του Αβδηρίτη, «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος εστί, των μεν όντων ώς έστι, των δε μη όντων ώς ούκ έστι» (Πλάτ., Θεαίτ. 152a = DK. Τόμ. Β΄, Β1). Για όλα τα πράγματα κριτήριο είναι ο άνθρωπος, για όσα υπάρχουν (όντων) ότι υπάρχουν και για όσα δεν υπάρχουν (μη όντων) ότι δεν υπάρχουν [αυτό το κρίνει μόνο ο άνθρωπος]. Πρώτον, κανείς από τους αρχαίους Ελληνες φιλοσόφους και άλλους διανοητές (από τον Πλάτωνα ώς την ύστερη αρχαιότητα) που σχολιάζουν τη ρήση αυτή του Πρωταγόρα δεν εννοεί με τη λέξη «χρήματα» αυτό που εννοούσε ο Πρόεδρος, δηλαδή με τη σημερινή έννοια χρήματα, λεφτά κ.λπ. Ολοι, και κυρίως ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, εννοούν με τη λέξη αυτή τα αισθητά πράγματα, τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε και αναπνέουμε. Δεύτερον, ο Πρωταγόρας με τη ρηξικέλευθη αυτή απόφανσή του κατέθεσε τη γνώμη που ήδη εύρισκε απήχηση στο δεύτερο μισό του 5ου αι. π.Χ., ότι δηλαδή για όλα τα πράγματα (με την ευρεία έννοια του όρου) ο άνθρωπος είναι το κριτήριο, αυτός κρίνει αν υπάρχουν ή δεν υπάρχουν κ.λπ., και όχι κάποιος άλλος εκτός απ’ αυτόν, δηλαδή ένα ον (= ο θεός)· απέκλεισε με άλλα λόγια μια μεταφυσική ερμηνεία του κόσμου και των πραγμάτων και την ανάμειξη του θεού στα προβλήματα ερμηνείας του κόσμου. Συγχρόνως αντιμετώπισε την κυρίαρχη στην εποχή του παρμενίδεια αντίληψη, ότι ο θεός μάς οδηγεί στην κατανόηση του κόσμου. Αυτήν ακριβώς την αντίληψη ασπάζεται και ο Πλάτων (Νομ. 716c: ο δη θεός ημίν πάντων χρημάτων μέτρον κ.λπ.) και γι’ αυτό αντιμετώπισε με αδιαλλαξία και σφοδρότητα τη γνώμη του Πρωταγόρα. Αυτά, εντελώς συνοπτικά, για να μη δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις στους ανθρώπους που μας ακούν ή μας διαβάζουν.
Βασ. Α. Κυρκος – Ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφίας