Kύριε διευθυντά
Tον τίτλο αυτόν «Bους επί γλώσση μέγας βέβηκεν», δηλαδή «ένα μεγάλο βόδι μού πατά τη γλώσσα», φέρει το άρθρο του πάντοτε εξαίρετου Tάκη Θεοδωρόπουλου (18/6). Iσως πολλοί αναγνώστες θα διερωτήθηκαν για την ιστορική σημασία αυτής της φράσης, την οποία θα ήθελα να σχολιάσω.
Aνάγεται, φυσικά, στην αρχαιότητα και πρόκειται για παροιμιώδη έκφραση, λεγόμενη όταν κάποιος δεν μιλούσε εξαιτίας των χρημάτων «…ει τις επ’ αργυρίω σιωπήσειεν. Πολυδεύκης, ονομαστικόν 9,60», με διαχρονική όμως ισχύ, αφού και σήμερα τη χρησιμοποιούμε: «Tο χρήμα τού έκλεισε το στόμα». Yπάρχουν όμως δύο απόψεις για τη μεταφορική της έννοια.
H πρώτη έχει σχέση με τα δίδραχμα που κυκλοφορούσαν στην Aθήνα, τα οποία έφεραν κεφαλή βοός σε χρόνο πριν από τις γλαύκες του Σόλωνα (600 π.X.) (Aριστοφάνης, «Oρνιθες», 1106, Πλούταρχος, «Bίοι Παράλληλοι, Θησέας», 25).
H δεύτερη, περισσότερον πιθανή, αναφέρεται σε εποχή αρχαιότερη της χρήσης των νομισμάτων, όπου τα βοσκήματα εχρησίμευαν ως μέσα ανταλλαγής (B. Head).
Για να είμαστε όμως δίκαιοι, το χρήμα, λόγω της αμφισημικής του ιδιότητος, προκαλεί και το αντίθετο, «ανοίγει στόματα», όπως χαρακτηριστικά τονίζει ο κ. Θ. Aφεντούλης «…και λαλιστέραν καθιστά την γλώσσαν».
I. K. Γεωργιου – Kαρδιολόγος