Κύριε διευθυντά
Πρόσφατα βρέθηκα στην Επίδαυρο, στην πρεμιέρα της αριστοφανικής κωμωδίας Λυσιστράτη, που παρουσίαζε το Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού. Προ τριών εβδομάδων, στο ίδιο θέατρο, παρακολούθησα την Αντιγόνη του Σοφοκλή πάλι από το Εθνικό Θέατρο σε συνεργασία με το ΚΘΒΕ και ειλικρινά αποζημιώθηκα, παρ’ ότι υπήρχαν δύο-τρία αρνητικά σημεία για τα οποία με κάλυψε απόλυτα η κριτικός της «Καθημερινής».
Το θέαμα που παρουσίασε ο κ. Μαρμαρινός, θέλοντας να πρωτοτυπήσει ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Ο κ. Μαρμαρινός έκανε φιλότιμη προσπάθεια να αντιπαρέλθει τα «παλλόμενα πέη» του Βέλγου πολυτάλαντου Γιαν Φαμπρ. Κάποιοι θεατές δεν άντεξαν τον ξεπεσμό κι εγκατέλειψαν το θέατρο. Αυτοί ήταν οι τυχεροί του πάνω διαζώματος. Δίπλα μου καθόταν μια κυρία με την κόρη της, παιδούλα γύρω στα 10, η οποία μας κοίταζε παραξενεμένη σα να μας έλεγε με νόημα «Πού να το ’ξερα;». Παραδίπλα μας ένα ζευγάρι με την ηλικιωμένη μητέρα που ήρθε από το εξωτερικό μετά 50 χρόνια να θυμηθεί τα παλιά, αλλά πού να περίμενε τέτοια πρόοδο. Μπροστά μας ένα ζευγάρι Ιταλών είχε χαθεί στη μετάφραση, όπου τους εξήγησα ότι ο Αριστοφάνης ήταν η αφορμή για να αυτοσχεδιάσει ο σκηνοθέτης διπλασιάζοντας τον χρόνο. Πριν από χρόνια η ανιψιά μου, μαθήτρια Γυμνασίου, αρνήθηκε να παίξει έναν αριστοφανικό ρόλο στο σχολείο λόγω της βωμολοχίας που είχε. Με ρώτησε πώς ήταν δυνατόν οι Αθηναίοι πριν από τόσους αιώνες να επιτρέπουν κάτι τέτοιο στο κοινό τους. Της εξήγησα ότι οι κωμωδίες του Αριστοφάνη με τη διακωμώδηση του γυναικείου φύλου ήταν αντρική υπόθεση και απαγορευόταν να τις παρακολουθήσουν γυναίκες, πόσω μάλλον ανήλικα. Αντίθετα, οι τραγωδίες ήταν γυναικεία υπόθεση, αλλά αυτό πιστεύω το γνωρίζει ο κάθε Μαρμαρινός ή το παραλείπει εσκεμμένα. Είναι αλήθεια ότι ο Αριστοφάνης στις κωμωδίες του ήταν βωμολόχος. Εδώ όμως ο κ. Μαρμαρινός ξεπέρασε το μέτρο, αφού τόσο στην εμφάνιση όσο και στον λόγο κυριαρχούσε το χυδαίο. Επιδεικτικά δεν χειροκρότησα τον θίασο που έκανε φιλότιμες προσπάθειες, γιατί κάποτε όλοι πρέπει να αντιδράσουμε, όταν η τέχνη σέρνεται κατάχαμα από συντελεστές που τάχα θέλουν να πρωτοτυπήσουν χάριν προοδευτισμού. Ο μεγάλος τραγικός Αισχύλος εξόρκιζε τους νεωτεριστές Σοφοκλή και Ευριπίδη να μην ξεφύγουν από το θείο, το ιερό και το όσιο. Σήμερα στο δικό μας ξεπεσμό θα βροντοφώναζε «Αιδώς άνδρες Αθηναίοι».
Δημητρης Μαυραειδοπουλος