Κύριε διευθυντά
Ο μεν απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ήρθε στην Αθήνα και μας ετίμησε απευθύνοντας την αποχαιρετιστήρια ομιλία του στην υφήλιο, για την αξία της Δημοκρατίας, από το παγκοσμίως αναγνωριζόμενο λίκνο της. Το «Αthens speech» του θα μείνει στην Ιστορία συνδεδεμένο με την Αθήνα και την Ελλάδα. Και η κεφαλή της πολιτείας μας τον ετίμησε, καθώς και οι χιλιάδες που τον άκουσαν είτε στο Ιδρυμα Νιάρχου είτε από την τηλεόραση. Οι μόνοι που δεν τον ετίμησαν ήταν τα μέλη της κυβέρνησης, όχι από αντιπάθεια, πλην ορισμένων, προς το πρόσωπό του, αλλά με την απαράδεκτη τριτοκοσμική εμφάνισή τους. Για πρώτη φορά φάνηκε πόσο η επιμονή τους για το «sans cravates» κατ’ απομίμηση του «sans culottes» των Ιακωβίνων της Γαλλικής Επανάστασης, σαν ψευτο-ιακωβίνοι που είναι, μας γελοιοποιεί σαν χώρα από την αναμετάδοση της εικόνας παγκοσμίως. Ιδιαίτερα η συμπεριφορά του πρωθυπουργού προς τον επισκέπτη μας με το χτύπημα στην πλάτη και την απαράδεκτα προσβλητική εμφάνιση στη συνάντηση στο Μαξίμου μάς έβλαψε. Αυτά θα άρμοζαν εάν υποδεχόταν τα φιλαράκια του, τον Μαδούρο ή τον Ιγκλέσιας. Εκτός εάν ο κ. Τσίπρας, κατ’ αντίθεση προς τον φιλοξενούμενό μας, απευθυνόταν μόνο προς αυτούς που θα συμμετείχαν την επομένη της επίσκεψής του στην πορεία κατά της πρεσβείας της χώρας του…
Στρατης Στρατηγης – Επ. δικηγόρος Δ.Ν., τ. βουλευτής Επικρατείας
Το κράτος-πατέρας και οι ευθύνες μας
Κύριε διευθυντά
Εμπνεύστηκα από το απόφθεγμα που είχε πει κάποτε ο Φρόιντ: «Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν πραγματικά ελευθερία, επειδή η ελευθερία προϋποθέτει ανάληψη ευθύνης και οι περισσότεροι άνθρωποι τρέμουν την ανάληψη ευθύνης». Το απόφθεγμα του Φρόιντ συνδέεται άμεσα με την παρακμή που βιώνουμε στην αγαπημένη μας Ελλάδα. Θα προσπαθήσω να είμαι σύντομη στην ανάδειξη της σχέσης ατομικής ευθύνης και κράτους.
Στη χώρα μας, εδώ και δεκαετίες, την ανάληψη της ατομικής ευθύνης την αναλάμβανε η εκάστοτε κρατική εξουσία που είχε υιοθετήσει τον ρόλο του «πατέρα» που θα μεριμνούσε για όλους και για όλα άσχετα με την ατομική προσφορά ή ευθύνη του καθενός· θυμηθείτε τη μάστιγα του πελατειακού σύστηματος για τους πελάτες-ψηφοφόρους.
Επιπλέον, την παρατήρηση περί ανάληψης ατομικής ευθύνης τη διασταύρωσα παρακολουθώντας κάποιες φορές διάφορες εξεταστικές επιτροπές της Βουλής που σχεδόν σε όλες κανένας από τους εμπλεκόμενους δεν αποδείχθηκε να έχει ατομική ευθύνη, δεν έχει τιμωρηθεί για λάθη και παράνομες αποφάσεις που ήταν ζημιογόνες για την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της. Σε όλες τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί κατά καιρούς από υψηλόβαθμα στελέχη της κρατικής εξουσίας και όχι μόνον υπάρχει εκτεταμένη ιεραρχία, μεγάλος αριθμός υπευθύνων σε θέσεις ευθύνης και αποφάσεων που τελικά δεν φέρουν καμία ατομική ευθύνη για πιθανά λάθη. Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι στις δημοκρατικές διαδικασίες που πολύ σωστά εφαρμόζει η Βουλή, αλλά ξεκινάει πολύ νωρίτερα και μάλιστα από τη γέννηση του ανθρώπου.
Η κοινωνία, με την ευρύτερη έννοια, έχει την ευθύνη να διαπαιδαγωγήσει και να καλλιεργήσει στον άνθρωπο τι σημαίνει ανάληψη ατομικής ευθύνης, κάτι που σήμερα φοβούνται οι περισσότεροι άνθρωποι στη χώρα μας. Σε αντίθεση, οι υπόλοιπες αναπτυγμένες κοινωνίες του πλανήτη θέλουν να απαλλαγούν από το κράτος «πατέρα» και να ρυθμίζουν πολλές πτυχές της ζωής τους ατομικά, έχοντας την ατομική ευθύνη με όλες τις δυσκολίες και το ρίσκο που εμπεριέχει. Δηλαδή, θέλουν το κράτος να παρέχει ασφάλεια, πολύ καλές υποδομές, να δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να υπάρχουν ίσες ευκαιρίες σε όλους για επαγγελματική πρόοδο, οικονομική άνοδο και ελευθερία έκφρασης· με λίγα λόγια, το κράτος ρυθμίζει τη λειτουργία της κοινωνίας με δημοκρατικούς κανόνες, χωρίς όμως να παρεμβαίνει. Δυστυχώς, όπως όλοι πια γνωρίζουμε, στη χώρα μας η έννοια της ατομικής ευθύνης καταργήθηκε, εδώ και δεκαετίες.
Ομως, όταν καταργείται η ανάληψη της ατομικής ευθύνης διά μέσου της ατιμωρησίας και της ανομίας, τότε ο πολίτης εκπαιδεύεται στη χειρότερη μορφή ηθικής διαφθοράς, που είναι η «ανευθυνότητα». Μαθαίνει ότι ο ίδιος ποτέ δεν φταίει, έστω εν μέρει, αλλά πάντα κάποιος άλλος εκτός από εμάς προσωπικά, δηλαδή η ανευθυνότητα μετατρέπει τους πολίτες σε ανεύθυνη μάζα όπου κατά βάθος υπονομεύεται η πραγματική ελευθερία. Ομως, όταν υπάρχει έλλειψη υπευθυνότητας στην ατομική, συλλογική και πολιτική ζωή, τότε οι συνέπειες επεκτείνονται σε όλους κάνοντας το ταξίδι της ζωής δυσυπέρβλητο.
Συνοψίζοντας, θέλω να πω ότι η ζωή για τους περισσότερους από εμάς δεν είναι σπαρμένη με ροδοπέταλα ούτε είμαστε αλάνθαστοι πολίτες, όμως αξίζει να προσπαθήσουμε να απαλλαγούμε από το κράτος «πατέρα».
Να αναλάβουμε την ατομική μας ευθύνη γιατί αλληλοσυνδέεται με τη συλλογική και πολιτική ευθύνη, καθώς τελικά είναι το μονοπάτι που οδηγεί προς την κοινωνική πρόοδο και ευημερία του συνόλου της αγαπημένης μου Ελλάδας. Η ανάληψη της ατομικής ευθύνης είναι το πέρασμα προς την πραγματική ελευθερία!
Κωνσταντια Τεκα-Ευσταθιου – Πολιτικός επιστήμων
Θησαυροί που δεν διδάσκονται
Kύριε διευθυντά
Πολύς θόρυβος έγινε για την αναθεώρηση του μαθήματος των Θρησκευτικών. Δεν θα μπω στον κόπο να σχολιάσω τις δήθεν καινοτόμους ιδέες του τέως υπουργού. H αναθεώρηση των σχολικών προγραμμάτων, άλλωστε, υπήρξε πάντοτε μια εύκολη και ανέξοδη κίνηση εντυπωσιασμού των εκάστοτε ηνιοχούντων το δύστηνο άρμα της Παιδείας μας πολιτικών αρχόντων. Θα ήθελα να πω πως φρονώ ότι θα έπρεπε να διδάσκεται το μάθημα των Θρησκευτικών. H χριστιανική θρησκεία, πέραν του μυστηρίου της ευχαριστιακής κοινωνίας και της προσευχητικής συνδέσεως του πιστού με το Πιστευόμενον, πτυχών όμως οι οποίες υπεκφεύγουν κάθε κατηχητικής και παιδαγωγικής προσπάθειας και προσεγγίσεως, είναι θρησκεία βιβλίων. Θεμέλιό της οι βίβλοι της Παλαιάς Διαθήκης, στύλοι της η Kαινή Διαθήκη, επιστέγασμά της η πλούσια πατερική γραμματεία των μέσων χρόνων, μεθεπιστέγασμά της οι θησαυροί της χριστιανικής σκέψεως και λογοτεχνίας των νέων χρόνων. Δυστυχώς, όλοι αυτοί οι θησαυροί έχουν εξοβελισθεί από το μάθημα των Θρησκευτικών, καθώς διδάσκονται ανιαρά εγχειρίδια εγχωρίων θεολόγων. Eάν, αντί αυτών των πονηματίων, άρχιζαν και πάλι διδασκόμενα τα Eυαγγέλια, οι παύλειες επιστολές, ο Iώβ, πατερικοί λόγοι, ιδίως οι εκφράζοντες διαιώνιο κοινωνικό προβληματισμό, όπως οι «Kατά Πλουτούντων» λόγοι του Mεγάλου Bασιλείου, ταύτα πάντα εις δίγλωσσες εκδόσεις, οποίος πνευματικός εμπλουτισμός τότε για τους μαθητές, οποία αναβίβαση όχι μόνο του μαθήματος των Θρησκευτικών αλλά και του συνόλου της παιδείας μας. Γιατί ποιος, έστω και ο πλέον ανεξίθρησκος, έστω και ο εμπαθέστερος χριστιανομάχος, θα αμφισβητούσε τη θεμελιώδη αξία των κειμένων αυτών για τον δυτικό και πανανθρώπινο εν γένει πολιτισμό; Φυσικά, δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις. Mια τοιαύτη ανασύσταση του μαθήματος των Θρησκευτικών αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός…
Nικολαος Aβλαβιος