Κύριε διευθυντά
Κατόπιν πρωτοβουλίας της κυβέρνησης έχει δρομολογηθεί αναθεώρηση του Συντάγματος με τη σύσταση σχετικής γνωμοδοτικής επιτροπής. Εάν δεν υπάρξουν αιφνίδιες πολιτικές εξελίξεις, η επόμενη Βουλή θα είναι αναθεωρητική. Δεν γνωρίζω ποια άρθρα του Συντάγματος θα εισαχθούν προς αναθεώρηση, αλλά πιστεύω ότι μεταξύ αυτών θα είναι το Ε΄ τμήμα του Συντάγματος περί δικαστικής εξουσίας και συγκεκριμένα: 1) περί αυξήσεως του ορίου ηλικίας αποχωρήσεως των ανωτάτων δικαστών και 2) περί του τρόπου επιλογής της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων. Τα θέματα αυτά ενδιαφέρουν συγκεκριμένους δικαστές, τις συνδικαλιστικές ενώσεις των δικαστών και τα πολιτικά κόμματα. Σύμφωνα με το άρθρο 87 παρ. 3 του Συντάγματος, η επιθεώρηση των τακτικών δικαστών ενεργείται από δικαστές ανωτέρου βαθμού. Η χώρα είναι διαιρημένη σε δικαστικές περιφέρειες και κατόπιν κληρώσεως ορίζεται ένας ανώτατος δικαστής ως επιθεωρητής σε κάθε περιφέρεια για ένα έτος. Ο επιθεωρητής, αφού λάβει γνώση των δικαστικών δραστηριοτήτων του δικαστή, μελετά τις εκδοθείσες από αυτόν αποφάσεις και έπειτα από προσωπική επαφή με αυτόν συντάσσει και βαθμολογεί, βάσει συγκεκριμένων ερωτημάτων, έκθεση για την ετησία απόδοση του δικαστή. Από τα ερωτήματα, το πιο βασικό και δύσκολο να απαντηθεί είναι η εκτίμηση για την ουσιαστική κρίση και αντίληψη του δικαστή, που για να σχηματίσει πλήρη εικόνα ο επιθεωρητής πρέπει να μελετήσει εκτός από την απόφαση και ολόκληρο τον φάκελο της δικογραφίας, πράγμα σχεδόν αδύνατο λόγω της πληθώρας των υποθέσεων.
Συνήθως ο επιθεωρητής αρκείται στη μελέτη ολίγων αποφάσεων που του θέτει υπόψη ο δικαστής. Μόνον το ανώτερο δικαστήριο, που κατόπιν ενδίκου μέσου εκδικάζει μια υπόθεση, μπορεί να σχηματίσει πλήρη άποψη για την ουσιαστική κρίση του δικαστή και να τη βαθμολογήσει βάσει αντικειμενικών κριτηρίων. Η βαθμολογία αυτή θα καταχωρίζεται ηλεκτρονικά και σε βάθος χρόνου θα υπάρχει πλήρης εικόνα για τις ικανότητες του δικαστή και μάλιστα από διαφορετικούς κριτές. Η βαθμολογία αυτή θα είναι συμπληρωματική της παράλληλης επιθεώρησης από τους δικαστές του ανωτέρου βαθμού.
Προτείνω λοιπόν στην προσεχή αναθεώρηση του Συντάγματος να συμπεριληφθεί και το άρθρο 87 παρ. 3 αυτού με την εξής διατύπωση: Η επιθεώρηση των τακτικών δικαστών ενεργείται από δικαστές ανωτέρου βαθμού και από ανώτερο δικαστήριο, όπως ο νόμος ορίζει. Πρέπει να σημειωθεί ότι στο σχέδιο αναθεωρήσεως του Συντάγματος, που είχε συνταχθεί από τον κ. Προκόπη Παυλόπουλο κατά τον Δεκέμβριο του 2014, είχε συμπεριληφθεί η παραπάνω διάταξη.
Λεανδρος Τ. Ρακιντζης, Αρεοπαγίτης ε.τ.