Κύριε διευθυντά
Εφυγε για τη Χώρα των Αγγέλων την 11η Νοεμβρίου 2017, ο τελευταίος γίγαντας των Ελληνοφώνων της Καλαβρίας Salvatore Seviglia. Ο Salvatore γεννήθηκε πριν από 82 χρόνια στο χωριό του Ροχουδίου, χωριό καθαρώς ελληνόφωνο, από γονείς που μιλούσαν μόνον ελληνικά. Στο ίδιο χωριό ζήτησε να ταφεί ο άρχοντας αυτός του Νέου Ροχουδίου. Οποιος επισκέφθηκε τα μέρη εκείνα είτε να μελετήσει είτε για τουρισμό ή περιέργεια, θα είχε την ευκαιρία να τον γνωρίσει και να μιλήσει μαζί του.
Είχα την τύχη να τον γνωρίσω από το 1984. Εκτοτε έμενα στο σπίτι του και μοιραζόμουνα το ψωμί του κατά τη διάρκεια των πολυετών μελετών μου για τη γλώσσα, την κοινωνία, την ποίηση και την ιστορία των ανθρώπων αυτών, που διατήρησαν την ελληνική γλώσσα για χιλιετηρίδες.
Η φιλοξενία του συγκινητική, η αγωνία του να μη χαθεί η γλώσσα συνεχής. Το ήξερε ότι πεθαίνοντας αυτός και ορισμένοι άλλοι εναπομείναντες γνώστες του ελληνικού ιδιώματος θα πέθαινε και η γλώσσα αυτή. Το εκδήλωναν με τα τραγούδια και τα ποιήματά τους: «Και εσού γλώσσα μου πεθαίνεις και μαζί σου πεθαίνει και η πσυχή μου», λέει ο ποιητής από το Γκαλιτσανό.
Ετσι αυτό το θαύμα της διατήρησης της ελληνικής γλώσσας στα μέρη εκείνα από την εποχή του Β’ αποικισμού των Ελλήνων κατά τον 4ον και 3ον αιώνα π.Χ., έσβησε οριστικά, δυστυχώς έτσι νομίζω. Οσοι ομιλούν σήμερα τα ελληνικά, είναι νέα ελληνικά και δεν είναι του παλαιού, γνήσιου ιδιώματος, γνωστού ως Grecanico.
Ο γνήσιος, σπουδαίος Salvatore με τον οποίον και τη γυναίκα του Antonia μιλούσαμε μέρες και νύχτες για τη ζωή των ανθρώπων αυτών, της οssia (=του δάσους) που απομονωμένοι χωρίς δρόμους, τηλεόραση και επικοινωνία ευλαβικά διατήρησαν τη γλώσσα των προγόνων τους, χωρίς να έχουν συναίσθηση της ελληνικότητάς τους.
O Χριστός σταμάτησε στο Εμπολι, γράφει παραστατικά ο Carlo Levi και πράγματι οι άνθρωποι αυτοί του Νότου ξεχασμένοι από το ιταλικό και το ελληνικό κράτος, φτωχοί και απομονωμένοι για αιώνες ζούσαν διατηρώντες τις αναμνήσεις και τις παραδόσεις τους.
Εγιναν βιαίως Καθολικοί από το 1540, όταν ο τελευταίος Ελληνας Επίσκοπος, ο Κύπριος Ιούλιος Σταυριανός, τους πρόδωσε και άκουσαν τη λειτουργία των Θεοφανίων στα λατινικά αντί της Ελληνικής. Εκτοτε έκλεισαν τον Ναό της Θεοτόκου στην Bova και έγραψαν απ’ έξω Ο CRISTO MAS ASFIKE.
Eίναι ατελείωτη αλλά γοητευτική η μελέτη και η ιστορία των ανθρώπων αυτών. Τα δύο αδέλφια, ο Agostino και ο Salvatore Seviglia, έξυπνοι, πρόθυμοι, φιλόξενοι, φύλασσαν Θερμοπύλες, ήτοι εν μέσω τόσων βαρβαρικών γλωσσών και γειτόνων διατήρησαν την ελληνική γλώσσα, για την οποίαν ήταν τόσο υπερήφανοι.
Τους ευχαριστούμε από καρδιάς. Είναι πολύ λίγο ένα ευχαριστώ. Η πατρίδα έπρεπε να τους τιμήσει δεόντως.
Καλό σου ταξίδι Salvatore, σπουδαίε φίλε με τη μεγάλη καρδιά και την απέραντη γενναιοδωρία και αρχοντιά.
Βουλα Λαμπροπουλου, Ομότιμος Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών