Κύριε διευθυντά
Πολλά λεξικά δίνοντας τον ορισμό της δημοκρατίας περιορίζονται να αναφέρουν τη σύνθεση λέξεων δήμος= λαός και κρατώ, κράτος= ισχύς, δύναμη, δηλαδή το κράτος του δήμου, του λαού. Αυτά είναι ορθά μεν ετυμολογικώς, όμως λίγα και ανεπαρκή για να αποδώσουν με πληρότητα την προέλευση του όρου. Η ίδια ετυμολογική ανεπάρκεια υπάρχει και στα συγγράμματα του συνταγματικού δικαίου, όπου η δημοκρατία ως πολίτευμα αποτελεί κορυφαία θεματική διδασκαλία.
Θέλω να καταθέσω το ερευνητικό μου ετυμολογικό πόρισμα του όρου, ευσύνοπτο αλλά κατά τη γνώμη μου –είμαι πάντα ανοιχτός σε διάλογο– επιστημονικά και ετυμολογικά ορθό. Κατ’ αρχήν παρουσιάζεται η λέξη «Δαμοκρατία» και στη συνέχεια δημοκρατία όπου τελικά επικρατεί. Η πρώτη λέξη του όρου δήμος στην αρχή δεν σήμαινε λαός αλλά τμήμα γης και στη συνέχεια τους κατοίκους που έμεναν μόνιμα στο τμήμα αυτό της γης. Και επειδή ο πληθυσμός αυτός ήταν στην πλειοψηφία φτωχολογιά, η λέξη δήμος είχε γίνει συνώνυμο του φτωχού που αποτελούσε πλειοψηφία. Ο Αριστοτέλης, ο μέγας αυτός πολιτειολόγος και συνταγματολόγος, ταυτίζει τη δημοκρατία με τον φτωχό λαό που ήταν πάντα πλειοψηφία. Ως προς τη ρίζα των λέξεων: προέρχεται από τη ρίζα δα.
Από αυτή τη ρίζα προέρχεται το ρήμα δατέομαι και δέομαι και το ουσιαστικό δαπάνη. Η γλωσσική σημασία της ρίζας και των ρημάτων είναι μοιράζω, κομματιάζω. Μοιράζω τη γη αφού την κομματιάσω σε τμήματα. Επ’ αυτών των τμημάτων εγκαταστάθηκε φτωχός λαός, ο οποίος πήρε το όνομα δήμος από τη μοιρασμένη γη, που του δόθηκε. Η φτωχολογιά, κύριε διευθυντά, έδωσε αυτό, το πιο τιμημένο όνομα στον κόσμο. Αυτή όμως η θέα –η δημοκρατία– από τότε μέχρι σήμερα βιάζεται είτε ωμά και απροκάλυπτα από κόκκινες και μαύρες δικτατορίες, είτε με λειτουργούσα Βουλή! Ο απεχθέστερος, υποκριτικότερος βιασμός της είναι να τη βιάζεις επικαλούμενος το… όνομά της! Πολιτικός φιλόσοφος ανέκραξε με αγανάκτηση «Δημοκρατία, πόσα εγκλήματα δεν γίνονται στο όνομά σου»!
Γ. Σταραντζης, Δικηγόρος στον Α. Πάγο και στο ΣτΕ, π. επιστημονικός συνεργάτης του «Αρχείου Νομολογίας», συγγραφέας νομικών μελετών