Κύριε διευθυντά
Διάβασα με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τις απόψεις, τις επισημάνσεις και τις ανησυχίες του προέδρου της Ακαδημίας Αθηνών κ. Αντώνη Κουνάδη για την ελληνική γλώσσα, την ιστορία και την παιδεία. Διάβασα επίσης στο φύλλο της 5ης Ιουλίου της «Καθημερινής» την επιστολή του αναγνώστη της «Καθημερινής» Θ. Βουδικλάρη περί μη ταύτισης με τη δημοτική της νεοελληνικής γλώσσας που καθιέρωσε ο Ν. 309/1976 (του Γεωργίου Ράλλη) ως επίσημης γλώσσας της Ελληνικής πολιτείας.
Επί του θέματος αυτού επιθυμώ να προσθέσω τα ακόλουθα:
Βεβαίως και δεν ταυτίζεται η καθιερωθείσα με τον νόμο αυτό γλώσσα με τη «δημοτική», όπως τουλάχιστον την εννοούν πολλοί ακραίοι δημοτικιστές είτε πρόκειται για ανθρώπους της διανόησης είτε όχι. Αλλωστε η «δημοτική» ως γλώσσα δεν είναι αυτόνομη αλλά έκφανση της μιας, ενιαίας και διαχρονικής ελληνικής γλώσσας, η οποία ομιλείται και γράφεται τέσσερις περίπου χιλιετίες καλλιεργούμενη, εξελισσόμενη και διαρκώς διαμορφούμενη. Διότι από τη «δημοτική» λείπει το βασικότερο στοιχείο που θα την καθιστούσε αυτοτελή γλώσσα, ότι δεν είναι, ενώ θα έπρεπε, φορέας ενός ιδιαίτερου πολιτισμού, πράγμα που συμβαίνει, κατά τον Στέλιο Ράμφο, μόνο με την ελληνική γλώσσα.
Θα πρέπει επομένως, αφού λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι οι γλώσσες καθιερώνονται μεν από τα αρμόδια όργανα μιας πολιτείας ουδέποτε όμως καθορίζεται να ακολουθούμε κατά τη χρήση της γλώσσας μας τους εξής περίπου γλωσσικούς και γραμματικούς κανόνες.
1. Να μη διστάζουμε να χρησιμοποιούμε στη γραπτή και την προφορική γλώσσα όρους και λέξεις της λόγιας ή και της αρχαίας εκτός εάν υπάρχει προς αντικατάστασή τους νεοελληνική λέξη με την ίδια καλαισθησία (π.χ. η λέξη οπισθοδρόμηση είναι ανεπίτρεπτο να αντικαθίσταται από τη λέξη «πισωγύρισμα»!). 2. Να μην επιχειρούμε να ταυτίσουμε τη χρησιμοποιούμενη γλώσσα με τη «γλώσσα του λαού», ούτε τη γραπτή γλώσσα με την καθομιλουμένη (με ιδιαίτερη προσοχή όταν η γραπτή γλώσσα αφορά επιστημονικά κείμενα). 3. Να δεχόμεθα την πολυτυπία και τη διατήρηση γραμματικών τύπων της λόγιας γλώσσας όταν η αντικατάστασή τους με νεοελληνικούς είναι αδύνατη ή γλωσσικώς κωμική. Π.χ. δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η λέξη «δεδομένο» που περιέχει τη συλλαβική αύξηση θα πρέπει να αντικατασταθεί με τη λέξη «δοσμένο» και η λέξη «τεταμένη» (κατάσταση) στις ειδήσεις με τη λέξη «ταμένη»! (Επί του θέματος βλέπετε και σύγγραμμα Γεωργίου Μπαμπινιώτη «Ελληνική Γλώσσα: παρελθόν, παρόν και μέλλον», καθώς και σύγγραμμα Στέλιου Ράμφου «Ελευθερία και γλώσσα».) 4. Θα πρέπει εν τέλει να υιοθετήσουμε την άποψη που υπεστήριζε ο γλωσσολόγος Γεώργιος Χατζηδάκης «ότι θα πρέπει να επέλθει βαθμιαίως σύνθεση των δυο γλωσσικών τύπων (εκφάνσεων) της μιας και μόνης ελληνικής γλώσσας (δημοτικής-λόγιας) και απαρτισμός κοινής ενιαίας γλώσσας…
Ανδρέας Λιανέρης, Επίτιμος δικηγόρος Ηρακλειο