Το τεκμήριο αθωότητoς, το δικαίωμα σιωπής

Το τεκμήριο αθωότητoς, το δικαίωμα σιωπής

Κύριε διευθυντά

Το τεκμήριο αθωότητoς-φυλακτό, λάβαρο του κατηγορουμένου, έχει παρερμηνευτεί και το συνοδεύει μια εννοιολογική ποινικοδικονομική σύγχυση ακόμη και στον νομικό κόσμο. Στο κράτος δικαίου οι διοικητικές αρχές δεν μπορούν να ασκήσουν την ποινική δίωξη εναντίον αθώου πολίτη, αλλά μόνον εναντίον του υπόπτου τελέσεως αξιοποίνου πράξεως. Επομένως δεν πρόκειται περί αθώου αλλά περί του υπόπτου, ο οποίος είναι δυνάμει αθώος ή δυνάμει ένοχος.

Και ενώ η άσκηση ποινικής διώξεως απαιτεί ισχυρές ενδείξεις ενοχής, η ποινική καταδίκη προϋποθέτει και απαιτεί πλήρη απόδειξη μη αρκούμενη σε ενδείξεις. Ο κατηγορούμενος –δυνάμει αθώος, δυνάμει ένοχος– έχει πλην των άλλων δικαιωμάτων του και το δικαίωμα της σιωπής, γιατί άλλοι φέρουν το βάρος αποδείξεως της ενοχής του ή της αθωότητάς του, ο εισαγγελέας και οι ποινικοί δικαστές του. Στην πραγματικότητα όμως το βάρος αποδείξεως της αθωότητός του το φέρει ο κατηγορούμενος, ο οποίος με τον παραστάτη συνήγορό του συγκροτούν και διοργανώνουν τη δικανική μάχη της υπερασπίσεως για ανατροπή της ποινικής κατηγορίας που τον βαρύνει και υπέρ της αθωότητός του. Ο κατηγορούμενος, κατά το δικονομικό μας ποινικό δίκαιο –εφαρμοσμένο συνταγματικό δίκαιο, κατά Αριστόβουλο Μάνεση–, δεν είναι ούτε ο αθώος αλλά ούτε και ο ένοχος, είναι ο δυνάμει αθώος και ο δυνάμει ένοχος.

Η ποινική δίκη θα κρίνει βασιζόμενη σε πλήρη απόδειξη, περί της ενοχής ή αθωότητας του κατηγορουμένου. Εάν ο κατηγορούμενος ήταν αθώος και όχι ο ύποπτος τελέσεως εγκλήματος, τότε ο εισαγγελέας στον ευρωπαϊκό μας νομικό-ποινικό πολιτισμό θα ήταν ένας θεσμικός τρομοκράτης ασκώντας ποινική δίωξη κατά αθώου.

Η ποινική δίωξη αρκείται στις ενδείξεις ενοχής, οι ενδείξεις πρέπει να είναι ισχυρές, «αποχρώσες», κατά τον καθαρευουσιάνικο κώδικα ποινικής δικονομίας, εκείνες δηλαδή που λίγο απέχουν από την απόδειξη και ικανές, πρόσφορες να εξελιχθούν σε πλήρη απόδειξη στη δικονομική πορεία τους.

Οι ενδείξεις συγκαταλέγονται στα αποδεικτικά μέσα του ποινικού, δικονομικού δικαίου. Αρκούν για την άσκηση ποινικής διώξεως, αλλά είναι ανεπαρκείς για την ποινική καταδίκη η οποία θέλει πλήρη απόδειξη της ενοχής του κατηγορουμένου.

Γ. Σταραντζης, Δικηγόρος στον Α. Πάγο και στο ΣτΕ, πρ. επιστημονικός συνεργάτης «Αρχείου Νομολογίας», νομικός, συγγραφέας

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή