Κύριε διευθυντά
Ο ευρυμαθής κ. Τ. Θεοδωρόπουλος, στο άρθρο του με τίτλο «Η εκπαιδευτική αξία της μπάμιας» στις 6.12.2019, αναφέρεται στο κείμενο «Μπάμιες» της Θεώνης Κοτίνη που προσφέρεται στους μαθητές της Γ΄ Λυκείου στο μάθημα των Νέων Ελληνικών. Οι ενστάσεις – αιτιάσεις του κ. Θεοδωρόπουλου είναι οι εξής: α) Η επιλογή του οδηγού ανάγνωσης που το συνοδεύει και θυμίζει φυλλάδιο με οδηγίες χρήσης ηλεκτρικής συσκευής: Ορθόν! Η «ανατομία» πλέον των σχολικών λογοτεχνικών έργων είναι κανόνας στην εκπαίδευση προκειμένου να εξαχθούν «επαρκή» συμπεράσματα. β) Η επάρκεια των μαθητών ως αναγνωστών λογοτεχνικών έργων: Ορθόν! Η νόσος της αποσπασματικότητας και της έλλειψης βαθιάς αναγνωστικής εμπειρίας πλήττει συνολικά τη λογοτεχνική μας παιδεία.
Ως φιλόλογος νιώθω την ανάγκη να συμπληρώσω στη συλλογιστική του κ. Θεοδωρόπουλου που προτείνει μια γνήσια «ανακαλυπτική» επαφή με τη λογοτεχνία, κυρίως με τα κλασικά της έργα, τα εξής: Αυτή τη στιγμή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Γυμνάσιο – Λύκειο) βιώνουμε τη σχιζοφρενική κατάσταση να πορευόμαστε με τέσσερα διαφορετικά προγράμματα σπουδών και αντίστοιχους διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης και εξέτασης του μαθήματος. Παραγνωρίζεται η αξία μιας εμπεδωμένης βιωματικής σχέσης με το λογοτεχνικό κείμενο ως όλον. Η φιλαναγνωσία εξαντλείται σε διακηρύξεις και στεγνά αφιερώματα που ουδεμία σχέση έχουν με τα βαθύτερα νοήματα των κλασικών λογοτεχνικών έργων. Οι μαθητές –και ενίοτε και οι εκπαιδευτικοί– δεν είναι επαρκείς, ούτε είναι ακροατές ούτε αναγνώστες. Ισως δεν είναι πλέον σκεπτόμενοι άνθρωποι.
Για τον ως άνω «απόλογο», λοιπόν, δανεισμένο από την επιγραφή των αλεξανδρινών Γραμματικών «Αλκίνου Απόλογος», η οποία καλύπτει τη διήγηση του Οδυσσέα στο παλάτι των Φαιάκων, απλωμένη σε τέσσερις ολόκληρες ραψωδίες, το Λεξικό της Σούδας επιφυλάσσει μια ειρωνική έκπληξη: πληροφορεί πως έγινε στο μεταξύ παροιμία «επί των φλυαρούντων και μακρόν αποτεινόντων λόγον». Αυτή ίσως είναι και η εποχή μας: εξαντλείται σε οδηγίες χρήσης και όχι στο βίωμα. Για να μη φτάσουμε «να συνεννοούμαστε με νοήματα και γροθιές», είναι ουσιαστική ανάγκη η προσωπική μελέτη των κλασικών λογοτεχνικών έργων «εξ απαλών ονύχων»!
Βασιλειος Βουβονικος