Κύριε διευθυντά
Η επιδημία του κορωνοϊού της Κίνας που τείνει να εξελιχθεί σε πανδημία, φέρνει στη μνήμη τον Μεγάλο Λοιμό στην Ευρώπη του 1348, που κράτησε 4 χρόνια και εξαφάνισε το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης, δηλαδή 20-25 εκατ. ανθρώπους. Ο συνολικός εξάλλου αριθμός των θυμάτων σε ολόκληρο τον κόσμο υπολογίζεται σε περίπου 100 εκατ. νεκρούς. Μειώθηκε δηλαδή ο τότε παγκόσμιος πληθυσμός από 450 εκατ. σε 350 εκατ. Επανήλθε στα προ του 1347 επίπεδα μετά 300 χρόνια, τον 17ο αιώνα.
Οπως αναφέρεται στην Ιστορία της εποχής εκείνης, ο λοιμός αυτός που είναι γνωστός με το όνομα μαύρη πανώλη ή μαύρος θάνατος, ξέσπασε –και τότε– στην αυτοκρατορία της Κίνας, το 1331. Από εκεί μεταφέρθηκε στις χώρες της Κεντρικής Ασίας (1338-1339), ενώ το 1345 τα πρώτα συμπτώματα φάνηκαν στη Ρωσία και πολύ σύντομα στην Κριμαία, στο λιμάνι της πόλης Κάφα. Μεταφερόμενη με καράβια από την Κάφα, η πανώλη χτύπησε το 1347 και την Κωνσταντινούπολη, όπου οδήγησε στον θάνατο ίσως και περισσότερο από τον μισό πληθυσμό της.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη η πανώλη εμφανίστηκε τον Οκτώβριο του 1347, όταν γενοβέζικα εμπορικά πλοία από την Κριμαία έφθασαν στο λιμάνι της Μεσσήνης στη Σικελία, γεμάτα ετοιμοθάνατους και νεκρούς. Από εκεί ο παθογόνος οργανισμός μεταφέρθηκε με πλοία στα λιμάνια της Μασσαλίας, της Γένοβας και της Βενετίας.
Στις αρχές του 1348 η επιδημία είχε διαδοθεί σε όλη την κεντρική Γαλλία και μέχρι τον χειμώνα του ιδίου έτους έφτασε στη νότια Αγγλία και στη συνέχεια στην Ολλανδία και στο Βέλγιο. Από τη Βενετία εξάλλου η πανώλη πέρασε και στην Αυστρία. Στη Γερμανία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία και την Ιρλανδία η πανώλη εμφανίστηκε το 1349. Δεν υπήρχε πουθενά κανείς πρόθυμος να θάψει τους νεκρούς, ακόμη και τα ίδια τα παιδιά τους αρνούνταν να θάψουν τους γονείς τους – οι νεκροί κείτονταν άθαφτοι στους δρόμους.
Οι λιγοστοί γιατροί της εποχής εκείνης σήκωσαν τα χέρια. Οι γνώσεις που κατείχαν ήταν κυρίως από τον Ιπποκράτη και τον Γαληνό. Θεωρούσαν ότι η πανώλη προήλθε από την Ασία από μολυσμένους ανέμους ή από αναθυμιάσεις και ατμούς από το κέντρο της Γης. (Οπως διαπιστώθηκε αργότερα, η ασθένεια προκλήθηκε από ένα παράσιτο σε άρρωστους μαύρους αρουραίους.)
Σήμερα ευτυχώς τα πράγματα δεν είναι όπως τότε. Η ιατρική επιστήμη έχει προοδεύσει αφάνταστα και τα μέτρα υγιεινής που λαμβάνονται είναι απολύτως αποτελεσματικά. Στην Κίνα με το ένα και πλέον δισεκατομμύριο πληθυσμό, τα κρούσματα είναι μέχρι σήμερα μόλις 80 στο εκατομμύριο και οι θάνατοι 3 στο εκατομμύριο.
Γεωργιος Κουλουκης, Συνταξιούχος δικηγόρος, Αθήνα