Παιχνίδια κατασκόπων με φόντο το απαρτχάιντ

Παιχνίδια κατασκόπων με φόντο το απαρτχάιντ

3' 22" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΓΚΡΑΧΑΜ ΓΚΡΗΝ

Ο ανθρώπινος παράγοντας

Μετάφραση-Σημειώσεις: Αχιλλέας Κυριακίδης

εκδ. Πόλις, 2020, σελ. 384

«Ο ανθρώπινος παράγοντας» του Γκράχαμ Γκρην είναι ένα ιδιότυπο κατασκοπικό μυθιστόρημα με φόντο τη Νότια Αφρική του απαρτχάιντ. Οι μυστικοί πράκτορες του Γκρην διακρίνονται για τις έντονες ψυχολογικές τους αμφιταλαντεύσεις. Εκτός από τις εντολές που λαμβάνουν, οι προσωπικές επιλογές, τα κίνητρα και οι πράξεις τους διαδρούν έντονα με την τροπή της πλοκής.

Ο φυλετικός νόμος απαρτχάιντ, επιβεβλημένος από τους λευκούς Αφρικάνερς (απόγονους των Ολλανδών Μπόερς, αποίκων της Νότιας Αφρικής τον 17ο αιώνα), διαχώριζε τους ανθρώπους ανά γεωγραφική περιοχή. Οι κυβερνώντες ευημερούσαν, ενώ η πλειονότητα των μη λευκών βρισκόταν στο περιθώριο, λόγω ανέχειας, απαγορεύσεων, φυλακίσεων και διώξεων.

Ο Bρετανός κατάσκοπος Μορίς Κάσελ, ως δήθεν διπλωμάτης, συλλέγει πληροφορίες για τη συγγραφή μιας μελέτης για το απαρτχάιντ κατά τη διάρκεια της θητείας του στη Νότια Αφρική. Εκεί, θα ερωτευθεί την έγχρωμη Σάρα. Επιθυμώντας να την παντρευτεί θα τη γλιτώσει από την BOSS (κρατική ασφάλεια των Αφρικάνερς από το 1969 ώς το 1980) και τον επικεφαλής της Κορνήλιους Μίλερ, καθώς εκείνη και ο νεογέννητος γιος της Σαμ κινδυνεύουν με φυλάκιση. Ο κομμουνιστής δικηγόρος Κάρσον και σύνδεσμος των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών οργανώνει τη φυγή του Κάσελ και των προστατευόμενων του στην Αγγλία.

Επί επτά χρόνια, ο Κάσελ ζει με τη Σάρα και τον Σαμ στο ήσυχο, επαρχιακό Μπέρκαμστεντ, ενώ παράλληλα εργάζεται στα κεντρικά γραφεία της MI6 στο Λονδίνο. Στην πορεία εμφανίζεται ο πράκτορας «σκούπα» Συνταγματάρχης Ντέιντρι, με καθήκον του να διεξάγει εξονυχιστική έρευνα ώστε να ανακαλύψει έναν διπλό πράκτορα που διαρρέει πληροφορίες στους Σοβιετικούς. Σκιά καχυποψίας καλύπτει τον υποτομέα της Νότιας Αφρικής όπου εργάζεται ο Κάσελ, έχοντας βοηθό τον μελαγχολικό Ντέιβις, επιρρεπή στο αλκοόλ και τον τζόγο. Ο Ντέιβις στοχοποιείται. Ωστόσο, δεν υπάρχει τίποτα που να τον ενοχοποιεί, εκτός από το ότι παίρνει τα έγγραφα του γραφείου μετά τη δουλειά για να τα μελετήσει. Ο Ιμάνουελ Πέρσιβαλ, γιατρός ειδικός στις στημένες νεκροψίες, μετά μυστικές διαβουλεύσεις, πείθει τον Σι, αρχηγό της υπηρεσίας, να προκαλέσει έναν θάνατο στον προδότη από δήθεν φυσικά αίτια, αντί να δικαστεί κεκλεισμένων των θυρών.

Υπάρχει όμως στην πραγματικότητα προδότης; Ή όλα είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι σε μια υποκειμενική σκακιέρα; Ο Ιμάνουελ Πέρσιβαλ δηλώνει ότι δεν είναι κομμουνιστής ή καπιταλιστής. Το μόνο που τον ενθουσιάζει φαίνεται να είναι το ψάρεμα της πέστροφας και η αποτελεσματικότητά του ως γιατρού μυστικών θανάτων. Ετσι, θα πράξει βεβιασμένα από τυφλό κυνισμό, αφαιρώντας τη ζωή του άμοιρου Ντέιβις.

Παιχνίδια κατασκόπων με φόντο το απαρτχάιντ-1

Το νέο βιβλίο του Γκράχαμ Γκρην είναι ένα ιδιότυπο κατασκοπικό μυθιστόρημα.

Η πίεση της μυστικότητας

Ο Κάσελ δεν μπορεί να εξομολογηθεί ούτε στη γυναίκα του την πίεση της μυστικότητας, το βάρος του απόρρητου ή τα ανάμεικτα συναισθήματά του για τη μηδαμινή αξία της ζωής των πρακτόρων. Ο παλιός εχθρός του από τις νοτιοαφρικανικές μυστικές υπηρεσίες Κορνήλιος Μίλερ εμφανίζεται ξανά στη ζωή του. Ο Κάσελ θα χρειαστεί να συνεργαστεί με τον Μίλερ για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την επιχείρηση Uncle Remus: την αντιμετώπιση κρίσης με «μικρές στρατηγικές ατομικές βόμβες» από πιθανές εισβολές ενάντια στην κυβέρνηση του απαρτχάιντ. Ο Κάσελ ρωτάει τον Μίλερ για το πώς του φαίνεται το γεγονός ότι η ενεργοποίηση του Uncle Remus θα επιφέρει τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων. Εκείνος απαντά ψυχρά ότι αυτό θα δώσει περισσότερα χρόνια ειρήνης στη χώρα, καθιστώντας ταυτόχρονα περιττή τη χρήση του στρατού.

Στο ψυχροπολεμικό όραμα του Μίλερ, ιδεολογικού εκπροσώπου των Αφρικάνερς, δυνάμεις της δυτικής Ευρώπης και οι ΗΠΑ, καθώς έχουν ανάγκη τον ορυκτό πλούτο της Νότιας Αφρικής, θα δώσουν το πράσινο φως για την επιχείρηση Uncle Remus. Στο τέλος αυτής της συζήτησης όμως, ο Μίλερ κάνει ένα φοβερό λάθος.

Χωρίς να το καταλάβει, δίνει στον Κάσελ τις γραπτές προσωπικές σημειώσεις του με τις ιδέες του φονικού πρότζεκτ.

Ο Κάσελ επιτελεί το ηθικό του καθήκον. Παραδίδει τις σημειώσεις του Μίλερ στους Ρώσους πράκτορες του Λονδίνου, ενημερώνοντάς τους για τα μυστικά σχέδια, ώστε να τα ανατρέψουν. Τελική διέξοδος γι’ αυτόν, η Μόσχα. Εχοντας διαφύγει από τον κλοιό της MI6, ο Κάσελ διαβάζει τώρα τον «Ροβινσώνα Κρούσο» στο διαμέρισμα που του παρέχουν πλέον οι Σοβιετικοί. Εγκλωβισμένος και συνάμα ελεύθερος στο προσωπικό του λογοτεχνικό νησί, ο πρωταγωνιστής του Γκριν εξυψώνει τα πολλαπλά και θαυμαστά στραυροδρόμια της ανθρώπινης βούλησης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή