Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος τιμά τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή με τη διάλεξη της Έδρας «Ελευθέριος Βενιζέλος», που θα έχει ως θέμα: «What’s the Story?: History and the Meanings of 1922» (Τι συνέβη; Η ιστορία και η σημασία του 1922). Ομιλήτρια και φετινή καλεσμένη της Έδρας θα είναι Κριστίν Φίλιου, Καθηγήτρια Ιστορίας και Διευθύντρια Προγραμμάτων Οθωμανικών, Τουρκικών και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο UC Berkeley. Η διάλεξη, η οποία είναι ανοιχτή για το κοινό, θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 3 Νοεμβρίου. στις 19:30, στην αίθουσα Εκδηλώσεων του Κολλεγίου στην Αγία Παρασκευή. Μετά το τέλος της θα ακολουθήσει δεξίωση.
Σαν σήμερα πριν από 100 χρόνια συνέβη η Μικρασιατική Καταστροφή και η καταστροφή της Σμύρνης. Μνημονεύουμε την απώλεια του μικρασιατικού ελληνισμού και τις οδυνηρές εμπειρίες των Μικρασιατών Ελλήνων που είχαν ζήσει ειρηνικά, αλλά υπέφεραν από θάνατο, εξορία, εκτόπιση, και τον τραυματικό ξεριζωμό που συνόδευε η ήττα του ελληνικού εθνικού στρατού.
Η φετινή κάτοχος της έδρας «Ελευθέριος Βενιζέλος», Κριστίν Φίλιου, θα υποστηρίξει ότι αντί για μια κύρια ιστορία, που περικλείεται στο ευρύτερο δράμα του ελληνικού έθνους-κράτους, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα αυτά τα γεγονότα και την κληρονομιά που εξακολουθούν να έχουν αντίκτυπο στη ζωή μας, εξετάζοντας άλλες, σχετικές «ιστορίες» ή αφηγήσεις, που συνδέονται αλλά, ταυτόχρονα, δεν περιέχονται σε αυτήν την κύρια αφήγηση. Η Δρ Φίλιου θα το αποδείξει αυτό με μερικές περιπτωσιολογικές μελέτες που λαμβάνονται από σύγχρονες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των επεισοδίων στην ιστορία του Pierce, και μεταφέροντάς μας στο Βερολίνο, στις ΗΠΑ και πίσω στη Δυτική Μακεδονία. Υπάρχουν πολλά «νήματα» και πολλά νοήματα των τραγικών γεγονότων του 1922, που θα γίνει προσπάθεια να κατανοηθούν, σκεπτόμενοι ιστορικά και στρέφοντας την προσοχή ελαφρώς προς άλλες κατευθύνσεις.
H έδρα «Ελευθέριος Βενιζέλος» θεσπίστηκε το 2003 στο Deree, προς τιμή του μεγάλου πολιτικού Ελευθέριου Βενιζέλου τόσο ως αναγνώριση του εμβληματικού του ρόλου στην ιστορία, όσο και για την αποφασιστική του συμβολή στην επανεγκατάσταση του Αμερικανικού Κολλεγίου στην Ελλάδα το 1923. Την έδρα αυτή κατέχουν για τη διάρκεια ενός ακαδημαϊκού έτους διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι συγγραφείς, ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες που ερευνούν πτυχές της ελληνικής ιστορίας.
Σχετικά με την ομιλήτρια
Η Κριστίν Φίλιου (Fulbright ’00-’01), Καθηγήτρια Ιστορίας και Διευθύντρια Προγραμμάτων Οθωμανικών, Τουρκικών και Νεοελληνικών Σπουδών στο UC Berkeley, ειδικεύεται στην πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της σύγχρονης Τουρκίας και Ελλάδας ως τμημάτων του μετα-οθωμανικού κόσμου.
Το πρώτο της βιβλίο, Biography of an Empire: Governing Ottomans in an Age of Revolution (University of California Press, 2011, Ελληνική έκδοση Alexandria Press, 2021, Τουρκική έκδοση İş Bankası Kültür Press, 2022), εξέτασε τις αλλαγές στην οθωμανική διακυβέρνηση που οδήγησαν στις μεταρρυθμίσεις του Τανζιμάτ στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα. Kαθοριστικό ρόλο σε αυτές διαδραμάτισε η θέση υπεροχής των Φαναριωτών, μιας ορθόδοξης χριστιανικής ελίτ που συμμετείχε στενά στις καθημερινές υποχρεώσεις της διακυβέρνησης, παρόλο που δομικά αποκλείστηκε από την υπαγωγή στο οθωμανικό κράτος.
Το δεύτερο βιβλίο της Turkey: A Past Against History (University of California Press, 2021, Ελληνική έκδοση Alexandria Press, 2022), εστιάζει στην πλούσια ιστορία πίσω από την ιδέα της αντίθεσης/διαφωνίας, συνδέοντας τη λογοτεχνία, την πολιτική και την οικοδόμηση της επίσημης αφήγησης στη δεύτερη Οθωμανική Συνταγματική και Δημοκρατική περίοδο της τουρκικής ιστορίας. Σε αυτό το βιβλίο αναδεικνύει την πολιτική, προσωπική και πνευματική/καλλιτεχνική διαδρομή του Οθωμανού/Τούρκου συγγραφέα και διαχρονικού αντιφρονούντα Refik Halid Karay (1888-1965).
Η υπόθεση είναι ότι, ελλείψει ενός κόμματος διαρκούς αντιπολίτευσης μεταξύ 1908 και 1950, αναπτύχθηκε ένας πιο αφηρημένος χώρος αντιπολίτευσης και διαφωνίας, μισός στη φαντασία και μισός στην πολιτική πραγματικότητα, στην οθωμανική, και, στη συνέχεια, μετά το 1923, Ρεπουμπλικανική τουρκική πνευματική ζωή. Χρησιμοποιεί τον Refik Halid Karay και την έννοια του muhalefet στα τουρκικά, για να εξερευνήσει τη μεταβαλλόμενη φύση και τα περιγράμματα αυτού του χώρου μέσα από την υποτιθέμενη ρήξη που χώρισε την Οθωμανική Αυτοκρατορία από τη Σύγχρονη Τουρκία. Πρόσφατα ίδρυσε, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Νεοελληνικών Σπουδών, το Πρόγραμμα Υποτρόφων «Νίκος Καζαντζάκης» στο UC Berkeley.