Πανδημία και Τηλεργασία: Ευκαιρίες και Προκλήσεις

Πανδημία και Τηλεργασία: Ευκαιρίες και Προκλήσεις

4' 16" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Από το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19 και μετά, οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις στη χώρα μας αναγκάστηκαν να εφαρμόσουν τη μορφή εργασίας γνωστή ως «τηλεργασία» ή «εξ αποστάσεως εργασία». Αν και σε κάποιες χώρες της ΕΕ, όπως στην Ολλανδία, στη Σουηδία και στη Φινλανδία το ποσοστό τηλεργασίας πριν από την πανδημία ξεπερνούσε το 30%, στη χώρα μας ήταν από τα χαμηλότερα (5,3%). Το ποσοστό αυτό αφορούσε περισσότερο τους αυτοαπασχολουμένους, σε σύγκριση με τους μισθωτούς με εξαρτημένη σχέση εργασίας, και υπήρχαν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον κλάδο της επιχείρησης και το επάγγελμα. 

Σύμφωνα με την πρώτη έρευνα μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας από το Eurofound, περίπου το 37% των εργαζομένων στην ΕΕ εντάχθηκε σε καθεστώς τηλεργασίας, ενώ μια πιο πρόσφατη έρευνα του Joint Research Center της ΕΕ εκτιμά ότι το 25% των απασχολουμένων συνολικά εργάζεται εξ αποστάσεως σε σταθερή βάση. Παρότι η αναγκαστική στροφή στην τηλεργασία βρήκε απροετοίμαστους εργοδότες και εργαζομένους, αποτέλεσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την απόκτηση σχετικής εμπειρίας και την αναγνώριση των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων που αυτή προσφέρει. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν σχετικές έρευνες εργαζομένων που δείχνουν ότι ένα σημαντικό μέρος αυτών θα επιθυμούσε να συνεχίσει να εργάζεται εξ αποστάσεως σε κάποιο βαθμό και μετά την πανδημία. Για παράδειγμα, στη Μ. Βρετανία το ποσοστό αυτό φτάνει το 87%, ενώ σχεδόν το 50% δήλωσε ότι θα επιθυμούσε να συνεχίσει να δουλεύει από το σπίτι συχνά ή συνεχώς. Ακόμα και στη χώρα μας, σε πρόσφατη έρευνα της PULSE RC για τη SOCIALDOO, το 30% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θα προτιμούσε να συνεχίσει να δουλεύει από το σπίτι και μετά το τέλος της πανδημίας. 

Λαμβάνοντας υπόψη τα πλεονεκτήματα της τηλεργασίας για τους εργαζομένους, τις επιχειρήσεις και το κοινωνικό σύνολο (π.χ. ευελιξία εργασίας, ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, ελάττωση χρόνου και κόστους μετακίνησης, προσέλκυση και διατήρηση αξιόλογων εργαζομένων, αδιάλειπτη λειτουργία της επιχείρησης, μείωση πάγιου και λειτουργικού κόστους, αυξημένες ευκαιρίες πρόσβασης στην εργασία σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες, μείωση κυκλοφορίας και ατμοσφαιρικής ρύπανσης, κ.ά.), εκτιμάται ότι τα ποσοστά της τηλεργασίας θα παραμείνουν αυξημένα και μετά το πέρας της πανδημίας. Με βάση σχετικές έρευνες, η τηλεργασία φαίνεται να έχει θετικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα και στην ικανοποίηση των εργαζομένων, με αποτέλεσμα ορισμένοι ειδικοί να πιστεύουν ότι η παροχή ευελιξίας στους εργαζομένους σχετικά με τον τόπο εργασίας τους μπορεί να είναι εξαιρετικά ωφέλιμη για τις επιχειρήσεις μετά την πανδημία.

Eπειδή η στροφή στην τηλεργασία έγινε απότομα και υποχρεωτικά, χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία, είναι σημαντικό οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι να έχουν υπόψη τους τις ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις της, στις οποίες περιλαμβάνονται:

Η εργασιακή απομόνωση των εργαζομένων λόγω έλλειψης επαφών και άτυπων σχέσεων με τους συναδέλφους, ειδικά γι’ αυτούς που ασκούν συχνή/μόνιμη τηλεργασία.  

Η δυσχέρεια ελέγχου του τόπου και του χρόνου εργασίας, που μπορεί να οδηγήσει σε αμφιβολίες ως προς τον νομικό χαρακτήρα της τηλεργασίας ως σχέσης εξαρτημένης εργασίας, καθώς και σε καταστρατήγηση εργασιακών δικαιωμάτων (π.χ. άδειες, αργίες, υπερωριακή απασχόληση). 

Η σύγχυση και η υπέρβαση των ορίων μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, με αποτέλεσμα την εντατικοποίηση της εργασίας και την υπερβολική δέσμευση των εργαζομένων, με συνέπειες ακόμα και για την ψυχική και σωματική υγεία τους. 

Η επιβάρυνση των εργαζομένων με τα λειτουργικά κόστη της επιχείρησης (π.χ. κόστος ηλεκτροδότησης, τηλεφώνου, κ.λπ.). 

Ο διευθυντικός έλεγχος με τη χρήση των νέων τεχνολογιών μπορεί να καταλήξει σε μια μορφή ηλεκτρονικής επιτήρησης, που μπορεί να ξεπεράσει τα όρια της ιδιωτικής ζωής των εργαζομένων. 

Οι συνθήκες εργασίας εκτός του εργασιακού χώρου που μπορεί να είναι ακατάλληλες (παρουσία μελών της οικογένειας, έλλειψη πόρων, μέσων και κατάλληλων συνθηκών εργασίας γενικότερα).  

Οι επιχειρήσεις μπορούν να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη και να ελαχιστοποιήσουν τις ενδεχόμενες αρνητικές συνέπειες της τελεργασίας, επενδύοντας στις απαραίτητες τεχνολογίες και εξοπλισμό, στην ασφάλεια των δεδομένων και στην κατάρτιση των εργαζομένων σε σχετικές δεξιότητες. Επίσης, προτείνεται η τηλεργασία να είναι εθελοντική και να μην επιβάλλεται στον εργαζόμενο, ενώ απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα της τηλεργασίας αποτελεί η κατάλληλη εκπαίδευση των προϊσταμένων. Σχετικές έρευνες δείχνουν ότι η τηλεργασία απαιτεί διαφορετικό τρόπο επίβλεψης από εκείνον του παραδοσιακού εργασιακού περιβάλλοντος, με ιδιαίτερη έμφαση στο χτίσιμο σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ εργαζομένου και προϊσταμένου, στον έλεγχο και στη συχνή ανατροφοδότηση με βάση μετρήσιμα αποτελέσματα και στον σεβασμό στην αυτονομία και την ευελιξία του εργαζομένου. Τέλος, η εναλλασσόμενη τηλεργασία (π.χ. μισές μέρες στο γραφείο και οι υπόλοιπες στο σπίτι) μειώνει σημαντικά το ενδεχόμενο της κοινωνικής και εργασιακής απομόνωσης του εργαζομένου και ενισχύει την προσπάθεια των επιχειρήσεων για τη δημιουργία και τη διατήρηση της εταιρικής κουλτούρας τους.     

Παραπομπές

•Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (2020). Θεματικό Δελτίο Ενημέρωσης Νο 3. Η τηλεργασία στην ΕΕ πριν και μετά την πανδημία Covid-19.  

•Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος (2020). Γνώμη πρωτοβουλίας. Τηλεργασία: προβλήματα και προοπτικές. 

•Carillo, Κ., Cachat-Rosset, Γ., Marsan, J., Sabe, T., & Klarsfeld, A. (2021) Adjusting to epidemic-induced telework: empirical insights from teleworkers in France, European Journal of Information Systems, 30(1): 69-88.

•Eurofound (2020), Living, working and COVID-19. COVID-19 series, Publications Office of the European Union, Luxembourg.

•Kim, T., Mullins, L.B., & Yoon, T. (2012). Supervision of telework: A key to organizational performance. American Review of Public Administration. 51(4): 263-277. 

•Felstead, A., & Reuschke, D. (2020). Homeworking in the UK: before and during the 2020 lockdown. WISERD Report, Cardiff: Wales Institute of Social and Economic
Research.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή