* H κ. Βασιλική Λαζαράκου είναι πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
Το 2021 ήταν σημαντική χρονιά για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και την ελληνική κεφαλαιαγορά. Ιδιαίτερα μάλιστα αν λάβουμε υπόψη τις δυσκολίες της προηγούμενης χρονιάς λόγω της πανδημίας και των προσπαθειών αντιμετώπισης των συνεπειών της, αλλά και της αποχώρησης στο τέλος του 2020 του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., που επηρέασε για διαφορετικούς λόγους τις κεφαλαιαγορές της Ε.Ε.
Η πανδημία της Covid-19 εξελίχθηκε σε παγκόσμια υγειονομική κρίση, πλήττοντας τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και ωθώντας τον πλανήτη σε αιφνίδια και βαθιά ύφεση. Αναπόφευκτα επηρέασε και την οικονομία της Ελλάδας. Ωστόσο, για την αντιμετώπισή της υπήρξε μια ισχυρή, συντονισμένη και τολμηρή οικονομική απόκριση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, που περιόρισε δραστικά τις επιπτώσεις. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τα κράτη-μέλη επιδίωξαν την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης με σειρά μέτρων ύψους 540 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη στήριξη της οικονομίας στη Γηραιά Ηπειρο. Στο πλαίσιο αυτό η απόφαση για δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης και τη χρηματοδότηση της οικονομίας αποτέλεσε εφαλτήριο για μια σειρά από ενέργειες και δράσεις σχετικά με τον σχεδιασμό της ανάκαμψης της οικονομίας μέσω επενδύσεων στην πράσινη οικονομία αλλά και της ψηφιακής μεταρρύθμισης επιχειρήσεων και κράτους.
Για την Ελλάδα εγκρίθηκε ένα σημαντικό ποσό κεφαλαίων που θα διοχετευθούν σε επενδύσεις σημαντικών έργων, στη δημιουργία ψηφιακών υποδομών κ.λπ. Οι συγκεκριμένες επενδύσεις θα αλλάξουν το πρόσωπο της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας, όπως τουλάχιστον τη γνωρίζουμε σήμερα. Αυτό φαίνεται πως σε κάποιον βαθμό αρχίζει να αντανακλάται στην πορεία του χρηματιστηρίου. Αν και τα μεγέθη του ΧΑ είναι μικρότερα των άλλων ευρωπαϊκών αγορών, η χρηματιστηριακή αξία του ΧΑ βρίσκεται σε ανοδική πορεία καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021 και τον Οκτώβριο μάλιστα του 2021 καταγράφει αύξηση 21,75% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2020. Ταυτόχρονα, ο Γενικός Δείκτης καταγράφει αύξηση 11,01% από την αρχή του έτους. Αντίστοιχα, αν και με διακυμάνσεις που αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της πανδημίας, άνοδο παρουσιάζει το τελευταίο 12μηνο και η αξία συναλλαγών, καταγράφοντας τον Οκτώβριο αύξηση 14,11% σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2020.
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εκσυγχρόνισε το νομοθετικό πλαίσιο για τα Ενημερωτικά Δελτία, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και απλουστεύοντας τις διαδικασίες, και πέτυχε έτσι να προχωρεί σε έγκαιρη έγκριση των Ενημερωτικών Δελτίων για αυξήσεις κεφαλαίου εισηγμένων εταιρειών ή για εκδόσεις εταιρικών ομολόγων που εισάγονται στο ΧΑ. Αξίζει να αναφερθεί ότι εντός του 2021 έχουμε εγκρίνει 21 Ενημερωτικά Δελτία και συνδράμαμε στην άντληση περισσότερων από 6 δισ. κεφαλαίων μέσω του Χρηματιστηρίου. Η επίδοση αυτή ισοδυναμεί με σχεδόν πενταπλάσιο όγκο κεφαλαίων σε σχέση με το 2020 και το 2019. Μάλιστα, για πρώτη φορά είχαμε εισαγωγή στο ΧΑ εταιρικών ομολόγων ναυτιλιακών εταιρειών.
Είναι φανερό, επομένως, πως είμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για την ελληνική οικονομία, η οποία μετασχηματίζεται. Οι πόροι που θα αντληθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι σημαντικοί και θα διοχετευθούν σε μεγάλο βαθμό σε πράσινες επενδύσεις. Συνεπώς, είναι αναγκαιότητα να ετοιμαζόμαστε όλοι για τη μετάβαση σε μια νέα οικονομία, βιώσιμη και πράσινη. Τόσο οι εισηγμένες εταιρείες όσο και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ως επόπτης, έχουμε χρέος να προετοιμαστούμε σωστά για να διαχειριστούμε αποτελεσματικά αυτές τις προκλήσεις.
Ξεκινώντας από τις εισηγμένες εταιρείες, θέλω να τονίσω τη μεγάλη εξέλιξη και πρόοδο που έγινε στο θέμα της εταιρικής διακυβέρνησης. Ήδη από τον Ιούλιο 2021 και σε συνέχεια μιας μεταβατικής περιόδου ενός χρόνου που δόθηκε από την υιοθέτηση του νόμου, οι εισηγμένες εταιρείες λειτουργούν πλέον υπό το νέο σύγχρονο πλαίσιο που έχει ενσωματώσει τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές. Βασικός στόχος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ήταν η αναμόρφωση του πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης ως ένα πρώτο βήμα για τον μετασχηματισμό των εισηγμένων εταιρειών, στόχος που επιτεύχθηκε με την υιοθέτηση από την ελληνική κυβέρνηση της σχετικής νομοθετικής πρωτοβουλίας.
Ο μετασχηματισμός των εισηγμένων εταιρειών συνεχίζεται και έχει περάσει στο επόμενο στάδιο μετά τους στόχους που τέθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και τη στροφή στη βιώσιμη ανάπτυξη. Οι εισηγμένες καλούνται πλέον να ενσωματώσουν στη στρατηγική τους τα κριτήρια Περιβάλλοντος-Κοινωνίας και Διακυβέρνησης, τα γνωστά ESG κριτήρια. Να ενσωματώσουν δηλαδή πολιτικές που θα τους επιτρέψουν καλύτερη διαχείριση περιβαλλοντικών ζητημάτων, μεγέθυνση της κοινωνικής υπευθυνότητας. Αντίστοιχα για το θέμα της διακυβέρνησης, ενώ δεν υπάρχουν σήμερα ομοιόμορφοι κανόνες παγκοσμίως, οι ελληνικές εισηγμένες έχουν ως οδηγό τον νέο νόμο για την εταιρική διακυβέρνηση που ενσωματώνει στις διατάξεις του όλες τις σύγχρονες τάσεις.
Το ζήτημα της επένδυσης σε ESG δεν είναι απλώς μια νέα πρόκληση. Είναι μια ευκαιρία για εξέλιξη, για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και τέλος για ενδυνάμωση της ελκυστικότητας των ελληνικών εταιρειών στις διεθνείς αγορές. Για παράδειγμα, πολλές επενδύσεις για περιβαλλοντικά θέματα μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσω της καινοτομίας. Συνεπώς, η οποιαδήποτε επένδυση προς αυτή την κατεύθυνση αφορά μια μακροχρόνια στρατηγική που μόνο όφελος μπορεί να αποδώσει στις εταιρείες.
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, όπως άλλωστε και όλοι οι Ευρωπαίοι επόπτες, έχουν δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ολοκλήρωση του κανονιστικού πλαισίου όσον αφορά την ταξινομία και τις γνωστοποιήσεις για θέματα αειφορίας, προκειμένου να υπάρξει σωστή πληροφόρηση του επενδυτικού κοινού ως προς τους συγκεκριμένους τομείς ώστε να αποφευχθεί το greenwashing.
Η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG (Περιβάλλον-Κοινωνία-Διακυβέρνηση) είναι πλέον μονόδρομος, δεδομένης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και των κεφαλαίων που θα διατίθενται για τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας και τη στροφή σε οικονομικές δραστηριότητες που ενσωματώνουν τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Αντίστοιχα, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προσαρμόζει το τρίπτυχο των προτεραιοτήτων της στη βάση των νέων δεδομένων. Οφείλω να υπογραμμίσω ότι ένα από τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης θα είναι και η ψηφιακή μεταρρύθμιση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, εξέλιξη που αποτελούσε στόχο της σημερινής διοίκησης και προσωπικό μου στοίχημα από την πρώτη στιγμή της ανάληψης των καθηκόντων μας. Η ψηφιακή μεταρρύθμιση της Επιτροπής αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα που θα οδηγήσει στην αποτελεσματικότερη και ταχύτερη λειτουργία του επόπτη.
Με την ανάληψη των καθηκόντων στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θέσαμε τρεις εθνικές προτεραιότητες: 1) την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου με στόχο τον εκσυγχρονισμό του, 2) την ενίσχυση της προληπτικής εποπτείας και 3) την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την αποτελεσματικότερη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς. Παράλληλα επιδιώξαμε την ενίσχυση της συμμετοχής μας στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και την υιοθέτηση των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων αντίστοιχα (όπως ψηφιακός μετασχηματισμός, εποπτική σύγκλιση, κ.λπ.). Είναι στόχοι στους οποίους ανταποκριθήκαμε απόλυτα, δημιουργώντας το κατάλληλο θεσμικό περιβάλλον και τις απαραίτητες υποδομές.
Συνδράμαμε στη βελτίωση των συνθηκών στην ελληνική Κεφαλαιαγορά προτείνοντας νέα επενδυτικά προϊόντα αλλά και επιμέρους διατάξεις, με σκοπό την αναμόρφωση γενικότερα του πλαισίου της Κεφαλαιαγοράς. Επιπλέον έχουμε προβεί και σε προτάσεις για την οργάνωση, τη διοίκηση και τη λειτουργία της ίδιας της ΕΚ με στόχο τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας της κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Σχετικά με την ενίσχυση της προληπτικής εποπτείας, πέραν της έκδοσης Κανονιστικών Αποφάσεων για επιμέρους θέματα που υφίσταται εξουσιοδότηση στη νομοθεσία (όπως για την εταιρική διακυβέρνηση, τα Ενημερωτικά Δελτία κ.λπ.), η ΕΚ προχώρησε και εξακολουθεί να προχωρεί σε σειρά ενεργειών, όπως έλεγχοι με μεγαλύτερη συχνότητα, αποστολή διευκρινίσεων σε εποπτευομένους αλλά και συνεχής επικοινωνία μαζί τους, αποσκοπώντας στην αποτελεσματικότερη λειτουργία της αγοράς.
Σε σχέση με τις ευρωπαϊκές δράσεις της Επιτροπής, επισημαίνω ότι έχει ενισχυθεί σημαντικά η συμμετοχή της ΕΚ στην Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και στα λοιπά ευρωπαϊκά όργανα, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Διοικητικού Συμβουλίου (Management Board) της ESMA, στο οποίο έχω εκλεγεί μέλος και το οποίο συντονίζει τις δράσεις του Ευρωπαίου επόπτη.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι συνεργαζόμαστε με τους ομολόγους μας επόπτες για όλες τις υπόλοιπες προτεραιότητες που έχουμε θέσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως είναι τα θέματα ESG, η καλύτερη αξιοποίηση δεδομένων, η εποπτική σύγκλιση και άλλα, αποσκοπώντας σε μια αποτελεσματικότερη ρύθμιση και λειτουργία της ευρωπαϊκής αγοράς.
Σε μια κρίσιμη συγκυρία όπου η ελληνική οικονομία καλείται να αποδώσει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και να κλείσει οριστικά την παρένθεση της δεκαετούς κρίσης, η ελληνική Κεφαλαιαγορά είναι ένα χρήσιμο και με πολλές δυνατότητες εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά την ανάπτυξη της χώρας. Σε αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε ως επόπτες και παραμένουμε προσηλωμένοι στον στόχο μας. Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να κινηθούν όλοι οι συμμετέχοντες στην ελληνική Κεφαλαιαγορά, ώστε να περάσουμε στη νέα σελίδα της ελληνικής οικονομίας. Ευελπιστώ ότι οι εισηγμένες εταιρείες θα δουν ως ευκαιρία την περίοδο αυτή του μετασχηματισμού που διανύουμε, ώστε να μετεξελιχθούν σε εταιρείες που θα έχουν θετικό αποτύπωμα στην κοινωνία και την ελληνική οικονομία.