Θωρακισμένη έναντι των κερδοσκοπικών παιχνιδιών και των ακραίων τιμών θα υποδεχθεί το 2023 η Ευρώπη. Έστω και με μεγάλη καθυστέρηση η ΕΕ κατάφερε να ξεπεράσει τις αντιθέσεις της και να καταλήξει σε μια ενιαία συμφωνία που βάζει τέλος στην κερδοσκοπία και παρέχει προστασία από τις ακραίες τιμές ενέργειας. Το συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της 18ης Δεκεμβρίου ενέκρινε έναν μηχανισμό διόρθωσης τιμών, υπό τον φόβο πιθανών προβλημάτων εφοδιασμού που θα μπορούσε να προκαλέσει.
Πότε ενεργοποιείται το πλαφόν
Ο μηχανισμός προβλέπει ανώτατο όριο τιμής στα 180 ευρώ/MWh στο TTF της Ολλανδίας από τις 15 Φεβρουαρίου και σε όλους τους υπόλοιπους χρηματιστηριακούς δείκτες από 31 Μαρτίου 2023, μετά από αξιολόγηση του ESMA και του ACER. O μηχανισμός θα ενεργοποιείται όταν η τιμή του φυσικού αερίου θα υπερβαίνει τα 180 ευρώ για τρεις συνεχόμενες ημέρες και η διαφορά τιμής με τις διεθνείς τιμές του LNG είναι μεγαλύτερη από 35 ευρώ.
Ο στόχος των μηδενικών εκπομπών
Η γρήγορη απάντηση στα προβλήματα που προκάλεσε η ενεργειακή κρίση δόθηκε διεθνώς με μια προσωρινή επιστροφή στα συμβατικά καύσιμα. Ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός ωστόσο, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, ουσιαστικά αφορά την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης. Ο μετασχηματισμός της Ευρώπης σε οικονομία μηδενικών ρύπων θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές.
Η Ελλάδα στο υπό αναθεώρηση ΕΣΕΚ, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2023, αναβαθμίζει τους στόχους για ΑΠΕ και αποθήκευση ενέργειας. Το βασικό σενάριο που σύμφωνα με πληροφορίες εξετάζει το ΥΠΕΝ προβλέπει συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή το 2030 κοντά στο 80%, πάνω από 50% σε ψύξη και θέρμανση και κοντά στο 30% στις μεταφορές. Ο στόχος για συνολική ισχύ ΑΠΕ το 2030 στα 18,9 GW αναβαθμίζεται στα 28-30 GW και ο στόχος για 1,5 GW αποθήκευση στα 5-8 GW. Επιπλέον ισχύς 2,5 GWh θα προέλθει από υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Η ανάπτυξη υποδομών LNG και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί καθοριστικό πυλώνα ενίσχυσης όχι μόνο του εγχώριου ενεργειακού συστήματος, αλλά και των γειτονικών χωρών των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η ενεργειακή κρίση ενίσχυσε τον γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας και ανέδειξε τις προοπτικές μετεξέλιξής της σε κόμβο ενέργειας. Της μεταφοράς δηλαδή φυσικού αερίου, LNG, ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και υδρογόνου μελλοντικά από τρεις διαφορετικές περιφέρειες: Κασπία, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική.
Κεντρικό ρόλο στη νέα αυτή εθνική στρατηγική έχουν και οι υδρογονάνθρακες. Η κυβέρνηση, αντιλαμβανόμενη εγκαίρως ότι το φυσικό αέριο θα παραμείνει ως καύσιμο-«γέφυρα» για την ενεργειακή μετάβαση για πολλά χρόνια, προχώρησε στην επιτάχυνση του προγράμματος ερευνών σε πέντε θαλάσσιες περιοχές της χώρας στο Ιόνιο και στην Κρήτη και σε μια χερσαία περιοχή στα Ιωάννινα. Μέσα στο 2023 θα έχουμε πιθανότατα την πρώτη ερευνητική γεώτρηση από την Energean στη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων. Στην περιοχή δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης η κοινοπραξία των ExxonMobil-Helleniq Energy θα προχωρήσει σε τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες που θα ολοκληρωθούν μέσα στο 2023, για να ληφθεί στη συνέχεια μέχρι το 2024 η απόφαση για ερευνητική γεώτρηση ή αποχώρηση. Μέσα στο 2023 αναμένεται να ολοκληρωθούν και οι τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες από την Helleniq Energy στο οικόπεδο «10» του Ιονίου, καθώς και οι τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες στο οικόπεδο «2» δυτικά της Κέρκυρας από την κοινοπραξία των Energean-Helleniq Energy. Τα αποτελέσματα των ερευνών θα δείξουν το κατά πόσο επιβεβαιώνονται οι ενδείξεις για την ύπαρξη κοιτασμάτων αερίου περί τα 70-90 τρισ. κυβικά πόδια, με εκτιμώμενη αξία περί τα 250 δισ. ευρώ.
LNG, ο πρωταγωνιστής της κρίσης
To LNG αναδείχθηκε ο μεγάλος πρωταγωνιστής της ενεργειακής κρίσης κι αυτό γιατί, λόγω της μεγάλης ευελιξίας που διαθέτει στη μεταφορά και την αποθήκευση, αποτέλεσε μια σοβαρή εναλλακτική λύση για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης. H Eλλάδα έπαιξε κομβικό ρόλο στη διασφάλιση της επάρκειας εφοδιασμού της Ευρώπης και αυτό το χρωστάει στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας. Ο τερματικός σταθμός LNG της Ρεβυθούσας αναδείχθηκε στο εννεάμηνο του 2022 σε κύρια πύλη εισαγωγών της χώρας, καλύπτοντας το 42,62% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου.
Η ενίσχυση των εγκαταστάσεων της Ρεβυθούσας με νέα πλωτή δεξαμενή (FSU) έχει αυξήσει τη συνολική αποθηκευτική ικανότητα του σταθμού από τα 225.000 κ.μ. στα περίπου 370.000 κ.μ., δηλ. αύξηση περίπου 70%, γεγονός που σε συνδυασμό με τη λειτουργία του IGB σε πλήρη δυναμικότητα το 2023 θα ενισχύσει σημαντικά την εξαγωγική δυνατότητα του ελληνικού συστήματος. Ο εξαγωγικός ρόλος του ελληνικού συστήματος και μαζί η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας αναμένεται να ενισχυθούν περαιτέρω με την ολοκλήρωση των τεσσάρων επενδυτικών σχεδίων για νέα FSRU. Mέσα στο 2023 ολοκληρώνεται το FSRU Αλεξανδρούπολης, με δυναμικότητα 8,3 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως και αποθηκευτική ικανότητα 170.000 κ.μ. υγροποιημένου φυσικού αερίου, και ακολουθούν στα αμέσως επόμενα έτη τα δύο νέα FSRU «Διώρυγα Gas» και «ΑRGO», που έχουν δρομολογήσει η Motor Oil και η Mediterranean Gaς αντίστοιχα. Mέσα στο 2023 αναμένεται να ολοκληρωθεί το δεσμευτικό market test που ξεκίνησε η Motor Oil για το FSRU «Διώρυγα Gas». Η χωρητικότητα αποθήκευσης της μονάδας είναι έως 210.000 κ.μ., με δυναμικότητα αεριοποίησης 132.000 MWhs/ημέρα και ετήσια εκτιμώμενη ζήτηση 2,5 bcm. Με την ολοκλήρωση του «Διώρυγα Gas» θα αυξηθεί η δυναμικότητα αποθήκευσης του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου κατά 80%, με άμεση συνέπεια την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της χώρας. Στην έναρξη μη δεσμευτικού market test του ΑRGO FSRU προχώρησε και η Mediterranean Gas, το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί επίσης μέσα στο 2023. Το ARGO FSRU είναι ένας πλωτός σταθμός προσωρινής αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG, δυναμικότητας 5,2 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως, που θα εγκατασταθεί στον Βόλο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Gastrade έχει πάρει άδεια και για δεύτερο FSRU στην Αλεξανδρούπολη. Τα τέσσερα νέα FSRU, μαζί με τη Ρεβυθούσα και το δίκτυο αγωγών που διέρχεται από τη χώρα μας, θα τη μετατρέψουν σε έναν βασικό κόμβο αερίου για την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις
Κεντρικό ρόλο στη μεταφορά πράσινης ενέργειας που θα παράγεται στις χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής προς την Κεντρική και τη Δυτική Ευρώπη, που επείγεται να υποκαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο και να αφήσει πίσω της τους αγωγούς και τα ορυκτά καύσιμα, διεκδικεί η Ελλάδα, δρομολογώντας νέες διεθνείς διασυνδέσεις προς κάθε κατεύθυνση.
Οι «λεωφόροι» της πράσινης ενέργειας θα πάρουν τη θέση των αγωγών που διασχίζουν την Ευρώπη από Ανατολάς προς Δυσμάς και από Βορρά προς Νότο με ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Οι νέες πηγές της πράσινης ενέργειας για την Ευρώπη βρίσκονται στον Νότο και πέραν της Μεσογείου, στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή, και ο δρόμος για να φτάσουν στην Ευρώπη περνάει από την Ελλάδα.
H Eλλάδα, μέσω του ΑΔΜΗΕ, έχει δρομολογήσει από πολύ νωρίς δύο στρατηγικού χαρακτήρα διεθνείς διασυνδέσεις, ώστε να αποτελέσει έναν διάδρομο πράσινης ενέργειας μεταξύ της Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής και συγκεκριμένα τη διασύνδεση της Ελλάδας με την Κύπρο και το Ισραήλ και της Ελλάδας με την Αίγυπτο. Μόλις πρόσφατα, εξάλλου, έγινε γνωστό ότι δρομολογείται και ένας τρίτος ηλεκτρικός διάδρομος που θα συνδέει την Ελλάδα με την Αυστρία, για να φτάνει πράσινη ενέργεια μέχρι τη νότια Γερμανία, που δεν μπορεί να αναπτύξει ΑΠΕ λόγω των περιβαλλοντικών όρων προστασίας του Μέλανα Δρυμού.
Η διασύνδεση με αρχική δυναμικότητα 3 GW, που σε δεύτερη φάση θα φτάσει τα 9 GW, θα ξεκινάει από την Ελλάδα και θα φτάνει στην Αλβανία. Από εκεί, ο ΑΔΜΗΕ φαίνεται να εξετάζει δύο εναλλακτικές οδεύσεις: Μία χερσαία που θα διασχίζει τα κράτη Μαυροβούνιο, Κροατία και Σλοβενία και θα καταλήγει στην Αυστρία και στη νότια Γερμανία. Η δεύτερη διαδρομή είναι υποθαλάσσια από τα παράλια της Αλβανίας μέχρι τη Σλοβενία και στη συνέχεια θα ακολουθεί χερσαία όδευση προς Αυστρία και νότια Γερμανία. Το σχέδιο βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, έχει ωστόσο υποβληθεί σχετική πρόταση στο Βερολίνο και στη Βιέννη, με τις συζητήσεις μεταξύ των τριών πλευρών να βρίσκονται σε εξέλιξη.
Η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ με φορέα υλοποίησης τον EuroAsia Interconnector είναι ένα ώριμο έργο, στο οποίο η συμβολή του ΑΔΜΗΕ υπήρξε καθοριστική για την προνομιακή πρόσβασή του σε ευρωπαϊκούς πόρους χρηματοδότησης, ύψους 657 εκατ. ευρώ, από το Connecting Europe Facility. Πρόσφατα, ο ΑΔΜΗΕ δρομολόγησε και τη διαδικασία της επενδυτικής του συμμετοχής στο έργο της διασύνδεσης. Το έργο, προϋπολογισμού 2,5 δισ. ευρώ, αφορά την κατασκευή υποθαλάσσιου καλωδίου με μεταφορική ικανότητα 2.000 MW (1 GW σε πρώτη φάση) και συνολικό μήκος περίπου 1.200 χιλιομέτρων. Η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ είναι ένα κρίσιμο ενεργειακό έργο, που αναμένεται να ολοκληρωθεί σε δύο διαδοχικές φάσεις (Κρήτη – Κύπρος και Κύπρος – Ισραήλ) έως το 2029. Με τη λειτουργία του θα τερματιστεί η ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, ενώ η διασύνδεση του συστήματος του Ισραήλ θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για την ανταλλαγή ενέργειας μεταξύ της Μέσης Ανατολής και της ηπειρωτικής Ευρώπης.
Ελλάδα – Αίγυπτος
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου αυτή την περίοδο βρίσκεται σε στάδιο μελετών. Ο ΑΔΜΗΕ συνεργάζεται στενά με τον διαχειριστή του συστήματος της Αιγύπτου, EETC, με στόχο τη διασφάλιση της τεχνικής και οικονομικής βιωσιμότητας του έργου, το οποίο κατ’ αρχάς έχει συμφωνηθεί ότι θα βασίζεται στην πρόταση GREGY που έχει καταθέσει η εταιρεία Elica του Ομίλου Κοπελούζου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το έργο αφορά τη σύνδεση της Αιγύπτου με υποθαλάσσιο καλώδιο μήκους 954 χλμ. απευθείας με την Αττική. Η ισχύς του καλωδίου ανέρχεται σε 3.000 μεγαβάτ με αμφίδρομη ικανότητα και το κόστος της επένδυσης σε 3,5 δισ. ευρώ. Το ένα τρίτο της ηλεκτρικής ενέργειας που θα παράγεται, θα καταναλώνεται από βιομηχανίες στην εσωτερική αγορά, 1 GW θα κατευθύνεται στην Ιταλία και τη Βουλγαρία και το υπόλοιπο θα χρησιμοποιείται για την παραγωγή υδρογόνου. Σύμφωνα με μελέτη, η ηλεκτρική διασύνδεση θα απελευθερώσει χωρητικότητα 700 μεγαβάτ στα υπάρχοντα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας – Ιταλίας και Ελλάδας – Βουλγαρίας.
Ενεργειακή επάρκεια
Η Ελλάδα, σε ό,τι αφορά το ζήτημα της επάρκειας, βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Δεν υπήρξε καμία διαταραχή της ροής ρωσικού αερίου που φτάνει στη χώρα μας μέσω του αγωγού TS, ενώ η λειτουργία του αγωγού TΑΡ μέσω του οποίου μπαίνει στο ελληνικό σύστημα το αζέρικο αέριο, καλύπτοντας σχεδόν το 19,16% των συνολικών εισαγωγών στο εννεάμηνο του 2022, και κυρίως ο τερματικός σταθμός LNG της Ρεβυθούσας, ο οποίος κάλυψε το 42,62% των συνολικών εισαγωγών το ίδιο διάστημα, προσφέρουν σημαντική θωράκιση στο ελληνικό σύστημα. Πρόσθετα μέτρα προληπτικής δράσης για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού εν όψει του χειμώνα 2022/2023 έλαβε η ΡΑΕ. Οι εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας ενισχύθηκαν με πλωτή δεξαμενή (FSU), η οποία αυξάνει την αποθηκευτική ικανότητα του σταθμού από 225.000 κ.μ. στα περίπου 370.000 κ.μ., δηλαδή αύξηση περίπου 70%.
Το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας, το οποίο στηρίζεται σε ποσοστό πάνω από 40% στο φυσικό αέριο, αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους με την ένταξη δύο νέων μονάδων. Πρόκειται για τον νέο σταθμό συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο φυσικό αέριο (CCGT) ισχύος 826 MW της Mytilineos στο ενεργειακό κέντρο του Αγίου Νικολάου στη Βοιωτία και τη νέα λιγνιτική μονάδα «Πτολεμαΐδα V» της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία. Η μονάδα ισχύος 660 MW ξεκίνησε τις τεχνικές δοκιμές στις 19 Δεκεμβρίου με ευθύνη της κατασκευάστριας κοινοπραξίας (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) και αναμένεται στις αρχές του 2023 η επίσημη έναρξη της εμπορικής λειτουργίας της.
Οι επενδύσεις των διυλιστηρίων Μotor Oil
Προσηλωμένη στον στόχο της σταδιακής μετάβασης στο νέο ενεργειακό περιβάλλον, η Motor Oil θέτει δυναμικούς στόχους. Με συνολική παρουσία στο «ενεργειακό» προσκήνιο της χώρας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, τα τελευταία 50 χρόνια, η Μotor Oil παραμένει μια ηγέτιδα δύναμη με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον και με ορίζοντα το 2030 προχωράει στην υλοποίηση ενός επενδυτικού πλάνου ύψους άνω των 2,5 δισ. ευρώ στον τομέα της πράσινης μετάβασης, με στόχο πάνω από το 40% του ομιλικού EBITDA να προέρχεται από δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα. Κάτω από αυτή την ομπρέλα βρίσκονται οι επενδύσεις στις ΑΠΕ, στρατηγικής σημασίας για τον Όμιλο, τα πετροχημικά προϊόντα, το φυσικό αέριο, τα βιοκαύσιμα, το υδρογόνο και η απανθρακοποίηση. Ο Όμιλος της Motor Oil σχεδιάζει επίσης να επενδύσει περισσότερα από 1,5 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των υποδομών και της ανθεκτικότητάς του, όπως: η συντήρηση των εγκαταστάσεών του, η βελτίωση της εφοδιαστικής αλυσίδας με έμφαση στα logistics, η ψηφιοποίηση, η αποδοτικότητα και έργα HSSE, σε έργα δηλαδή που ενισχύουν την ασφάλεια των υποδομών και των εργαζομένων.
Το πλάνο μετάβασης σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον βασίζεται σε τέσσερις στρατηγικούς πυλώνες:
Ο πρώτος πυλώνας αφορά τη διεύρυνση του χαρτοφυλακίου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η νεοσύστατη θυγατρική εταιρεία MORE αναπτύσσεται δυναμικά, με επενδύσεις και έργα μεγάλης αξίας και κομβικής σημασίας. Ταυτόχρονα, προχωρά στρατηγικά και επεκτείνει τις μονάδες παραγωγής και τις υπηρεσίες της για ένα καλύτερο και πιο βιώσιμο μέλλον. Ήδη μέσα σε τέσσερα χρόνια ο Όμιλος διαθέτει δυναμικότητα περίπου 800 MW. Σημειώνεται ότι μετά τη συμφωνία με τον ΕΛΛΑΚΤΩΡΑ, βρίσκεται πιο κοντά στον επόμενο στόχο της για εγκατεστημένη ισχύ περίπου 1 GW, η οποία θα είναι ικανή να τροφοδοτήσει με πράσινη ενέργεια περίπου μισό εκατομμύριο νοικοκυριά. Παράλληλα, η MORE θα διαθέτει ένα χαρτοφυλάκιο έργων σε διάφορα στάδια ανάπτυξης, ισχύος άνω των 2,2 GW. Σε βάθος δεκαετίας η MORE στοχεύει σε μεγιστοποίηση της αξίας και περαιτέρω επέκτασης, στοχεύοντας σε εγκατεστημένη ισχύ 2 GW έως το 2030.
Ο δεύτερος πυλώνας στον οποίο εστιάζει η Διοίκηση αφορά το δίκτυο ηλεκτροκίνησης, incharge. Ο Όμιλος συνεχίζει να επενδύει στην κινητικότητα (E-Mobility), αναπτύσσοντας στρατηγικές συνεργασίες και εξοπλίζοντας συνεχώς τα πρατήριά του με σημεία φόρτισης. Μάλιστα, έως το 2023 αναμένονται 1.000 σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και εγκατάσταση ταχυφορτιστών. Έως το 2030 ο στόχος είναι να φτάσει τα 4.000 σημεία φόρτισης. Με μερίδιο αγοράς πάνω από 30%, η Μotor Oil μέσα από τα εμπορικά σήματα Coral και Avin (σε Ελλάδα, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Κροατία και Κύπρο) σκοπεύει να αναπτύξει ελκυστικούς προορισμούς πελατών σε όλο το δίκτυο λιανικής, διευκολύνοντας τη διείσδυση της ηλεκτρονικής κινητικότητας στη ζωή των πολιτών.
Ο τρίτος πυλώνας αφορά την κυκλική οικονομία και τα ανανεώσιμα και εναλλακτικά καύσιμα. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις και στους δύο αυτούς τομείς. Ενδεικτικά αναφέρονται η εξαγορά της Verd, η κοινοπραξία με τη ΔΕΗ για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου, η κατασκευή, σε συνεργασία με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, του Αεριοστροβιλικού Σταθμού Συνδυασμένου Κύκλου με καύσιμο το φυσικό αέριο στην Κομοτηνή και η εξαγορά της Thalis στον τομέα διαχείρισης στερεών υλικών και αποβλήτων, επεξεργασίας νερού και υγρών αποβλήτων, στην εξοικονόμηση πόρων, ενέργειας και χρήση ΑΠΕ στις υποδομές.
Ο τέταρτος πυλώνας αφορά τη βελτίωση της προσαρμοστικότητας και της βιωσιμότητας του Διυλιστηρίου της Μotor Oil. Υπενθυμίζεται πως το Διυλιστήριο του Ομίλου, που βρίσκεται στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων στην Κόρινθο, αποτελεί το μεγαλύτερο αμιγώς ιδιωτικό βιομηχανικό συγκρότημα της Ελλάδας και θεωρείται ένα από τα πιο σύγχρονα διυλιστήρια της Ευρώπης με βαθμό πολυπλοκότητας 12,61 (Nelson Complexity Index). Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η κατασκευή του συγκροτήματος κατεργασίας νάφθας και συντόμως ξεκινάει η επένδυση σε νέα μονάδα προπυλενίου. Παράλληλα συνεχίζονται οι επενδύσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση και τη βελτιστοποίηση των υποδομών στο Διυλιστήριο.
HELLENiQ ENERGY
Με νέα εταιρική δομή και ταυτότητα προχωρούν τα ΕΛΠΕ στην υλοποίηση του στρατηγικού προγράμματος «Vision 2025». Ο μεγαλύτερος πετρελαϊκός όμιλος της χώρας, με ιστορία 64 ετών και δραστηριότητα εντός και εκτός των συνόρων, άλλαξε σελίδα τον Σεπτέμβριο του 2021 και μετονομάστηκε σε «HELLENiQ ENERGY A.E. Συμμετοχών». Η ονομασία «HELLENiQ ENERGY», όπως τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος Ανδρέας Σιάμισιης κατά την επίσημη παρουσίαση της νέας εταιρικής ταυτότητας, παραπέμπει ευθέως στη βαριά κληρονομιά του Ομίλου, αλλά και στη βούλησή του να εξελιχθεί στο αύριο της «έξυπνης» ενέργειας, των εναλλακτικών πηγών και της οικονομίας χαμηλών εκπομπών ρύπων.
Στη βάση του στρατηγικού προγράμματος «Vision 2025», η HELLENiQ ENERGY θα επενδύσει 3,5 έως 5 δισ. ευρώ έως το 2030, με σκοπό τη μείωση κατά 50% του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος κατά την περίοδο αυτή. Από τα κεφάλαια αυτά, πάνω από το 50% των επενδύσεων του Ομίλου προορίζεται για τη «νέα ενέργεια», δηλαδή σε ενεργειακούς κλάδους που έχουν χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα από την κύρια δραστηριότητά του. Η στρατηγική αυτή δίνει έμφαση στις επενδύσεις σε ΑΠΕ, σε «πράσινα» καύσιμα αλλά και σε δράσεις ισοστάθμισης του ισοζυγίου ρύπων, με παράλληλη δυναμική συνέχιση των «παραδοσιακών» δραστηριοτήτων του Ομίλου.
Το «Vision 2025» επιδιώκει να επανατοποθετήσει στρατηγικά τον μεγαλύτερο ενεργειακό όμιλο στην Ελλάδα. Αποτελεί ένα από τα πιο φιλόδοξα, στοχευμένα ιδιωτικά επενδυτικά προγράμματα για τη χώρα, δημιουργώντας αξία για την εταιρεία και τους μετόχους και επιτυγχάνοντας συγχρόνως την ουσιαστική αλλαγή του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του Ομίλου. Διασφαλίζει την ισχυρή θέση του Ομίλου στον κλάδο των πετρελαιοειδών, καθιστώντας τις δραστηριότητές του συμβατές με το νέο περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα χτίζει με ουσιαστικό τρόπο τη θέση του σε νέες, πιο καθαρές μορφές ενέργειας κατά τη διάρκεια μιας μεταβατικής περιόδου για την ενεργειακή βιομηχανία.
Οι στόχοι που έχουν τεθεί για τις ΑΠΕ (ισχύς 1 γιγαβάτ το 2025-2026 και 2 γιγαβάτ το 2030, από 340 μεγαβάτ σήμερα) θα επιτευχθούν νωρίτερα, με ανάπτυξη νέων μονάδων από τον Όμιλο και εξαγορές τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, αλλά και με επενδύσεις στα υπεράκτια αιολικά. Το πλάνο περιλαμβάνει εξέταση και επένδυση σε διαφορετικές τεχνολογίες ΑΠΕ, όπως φωτοβολταϊκά, αιολικά onshore & offshore, αποθήκευση ενέργειας, υδρογόνο. Mέσα στο 2024 αναμένεται η ολοκλήρωση της μονάδας παραγωγής HYO ανανεώσιμου ντίζελ στη Θεσσαλονίκη, μια επένδυση ύψους 17 εκατ. ευρώ. Στο διυλιστήριο της Ελευσίνας προωθείται η υλοποίηση έργου «μπλε» υδρογόνου με μονάδα δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και ένα πιλοτικό έργο παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου με ηλεκτρόλυση από ενέργεια που θα παράγεται από φωτοβολταϊκό πάρκο που θα αναπτυχθεί εντός των εγκαταστάσεων του διυλιστηρίου. Παράλληλα θα αναπτυχθεί και μονάδα συμπαραγωγής που θα καταστήσει το διυλιστήριο ενεργειακά αυτόνομο.
Η αγορά των ΑΠΕ
Η Ελλάδα εξελίσσεται σε μία από τις πλέον ελκυστικές χώρες του πλανήτη για επενδύσεις ΑΠΕ και η κινητικότητα στην αγορά για νέα έργα αναμένεται να ενισχυθεί εντός του 2023, με τους επενδυτές να παίρνουν θέση και για τις νέες τεχνολογίες αποθήκευσης και υπεράκτιων αιολικών. Στην πρώτη γραμμή των επενδύσεων από πλευράς ελληνικών ομίλων βρίσκονται, εκτός από τα δύο διυλιστήρια, η Mytilineos, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η οποία βρίσκεται στο στάδιο αναζήτησης επενδυτή, και η ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ μέσω συνεργασιών αλλά και αυτόνομα. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, τα έργα που περιλαμβάνονται στο επενδυτικό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ, ύψους 5 δισ. ευρώ, θα έχουν δημιουργήσει ηλεκτρικό χώρο για ΑΠΕ της τάξης των 28 GW –από 18 GW που είναι σήμερα– ξεπερνώντας τον στόχο των 25 GW που σύμφωνα με εκτιμήσεις θα προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2030.
Τι ψάχνει η ΔΕΗ στη Ρουμανία
Το 2023 θα αποτελέσει πιθανότατα έτος-σταθμό για τη ΔΕΗ, η οποία έχει δρομολογήσει το μεγάλο βήμα επέκτασης στην αγορά των Βαλκανίων και τη μετεξέλιξή της σε ισχυρό παίκτη στην περιφερειακή αγορά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η διοίκηση της εταιρείας ανακοίνωσε μέσα στον Δεκέμβριο ότι έχει υπογράψει συμφωνία για αποκλειστικές διαπραγματεύσεις με την ιταλική Enel για την πιθανή εξαγορά του χαρτοφυλακίου της στη Ρουμανία. Η είδηση δεν εξέπληξε την αγορά, αφού το τελευταίο διάστημα η φημολογία γύρω από την εξαγορά της Enel Ρουμανίας ήταν έντονη. Η έκπληξη είχε έρθει νωρίτερα με την πρώτη φημολογία περί εξαγοράς όχι απλώς έργων ΑΠΕ, αλλά μιας πλήρως καθετοποιημένης εταιρείας, όπως είναι η Enel Romania, με δραστηριότητα στην παραγωγή, στα δίκτυα διανομής και στην προμήθεια.
Η επέκταση στα Βαλκάνια αποτελεί διακηρυγμένη στρατηγική στόχευση της ΔΕΗ και η διοίκηση της εταιρείας έχει δεσμευθεί ότι ένα μέρος της αύξησης του Μετοχικού Κεφαλαίου του 2021 θα κατευθυνθεί σε εξαγορές στα Βαλκάνια. Αιχμή του δόρατος αυτής της στρατηγικής αποτελούν οι ΑΠΕ στο πλαίσιο και της στρατηγικής «πρασινίσματος» της εταιρείας, που αποτελεί βασικό πυλώνα του business plan.
Με την καθετοποιημένη παρουσία της στη Ρουμανία, η ΔΕΗ ενισχύει τη θέση της στην ενιαία περιφερειακή αγορά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και κυρίως στον άξονα Ρουμανίας-Βουλγαρίας-Ελλάδας, κάτι που ενισχύει και τη γεωπολιτική θέση της χώρας στην περιοχή. Σε αυτόν τον άξονα που συνδέει την Ελλάδα με την Ευρώπη η ΔΕΗ στοχεύει να παίξει κυρίαρχο ρόλο και στο πλαίσιο αυτό εξετάζει εξαγορές έργων ΑΠΕ ισχύος περίπου 100 MW και στη Βουλγαρία. Παράλληλα ενισχύει τη θέση της στα βόρεια σύνορα της χώρας. Σχεδιάζει τη συμμετοχή της στη νέα μονάδα φυσικού αερίου του Ομίλου Κοπελούζου στην Αλεξανδρούπολη, ενώ έχει ήδη κλείσει θέσεις για εισαγωγές φυσικού αερίου στο νέο FSRU στην ίδια περιοχή. Ο κ. Στάσσης γνωρίζει πολύ καλά την αγορά της Ρουμανίας αλλά και το χαρτοφυλάκιο της Enel, αφού ήταν επικεφαλής της Enel Romania πριν αναλάβει τo τιμόνι της ΔΕΗ, το καλοκαίρι του 2019. Η Ρουμανία όπως και η Βουλγαρία είναι οι δύο χώρες των Βαλκανίων που μπήκαν πρώτες στο ραντάρ της ΔΕΗ, κι αυτό λόγω και των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης. Μέσω των διαπραγματεύσεων με την Enel, η ΔΕΗ στοχεύει στην υπογραφή συμφωνίας μέχρι το τέλος Ιανουαρίου και ολοκλήρωση της συναλλαγής κάπου μέσα στο καλοκαίρι, αφού θα πρέπει να προηγηθούν μια σειρά εγκρίσεων από εθνικές και ευρωπαϊκές Αρχές. Η αξία του υπό εξαγορά χαρτοφυλακίου υπολογίζεται γύρω στο 1,2-1,3 δισ. ευρώ.
Στο σύγχρονο και διαρκώς εξελισσόμενο ενεργειακό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, 100% θυγατρική της ΔΕΗ, καθίσταται αξιοσημείωτος παίκτης και οδηγός της ενεργειακής αγοράς στην Ελλάδα. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες είναι η εταιρεία με το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο έργων ΑΠΕ και αποθήκευσης ενέργειας στην ελληνική αγορά, συνολικής ισχύος άνω των 10 GW. Έχοντας ήδη σε λειτουργία 34 αιολικά πάρκα, 19 μικρούς υδροηλεκτρικούς σταθμούς, 31 φωτοβολταϊκούς σταθμούς και έναν υβριδικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 300 MW, και ένα φιλόδοξο επενδυτικό πλάνο, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες έχει δυναμική παρουσία στην εγχώρια αγορά των ΑΠΕ και θέτει στέρεες βάσεις για να οδηγήσει τον ενεργειακό μετασχηματισμό στην Ελλάδα.
Σε συνεργασία με τη γερμανική RWE και μέσω της κοινής εταιρείας «ΜΕΤΩΝ Ενεργειακή» έχει θέσει σε τροχιά υλοποίησης το πλάνο για επενδύσεις άνω του 1 δισ. ευρώ για ανάπτυξη έργων ΑΠΕ ισχύος μέχρι 2 GW. Επίσης, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες τοποθετείται δυναμικά και στο πεδίο των εξαγορών, με την αγορά της συμμετοχής της Volterra σε χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ συνολικής ισχύος 112 MW. Το χαρτοφυλάκιο της εταιρείας αναμένεται να ενισχυθεί μετά και τη δρομολογούμενη εξαγορά των έργων ΑΠΕ της Εnel στη Ρουμανία και την πιθανή εξαγορά 100 Mwh στη Βουλγαρία.
Κατά την τρέχουσα περίοδο, βρίσκονται σε φάση κατασκευής έργα συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 500 MW, ενώ στις αρχές του έτους αναμένεται και η ανάθεση της κατασκευής του εμβληματικού mega φωτοβολταϊκού συνολικής ισχύος 550 MW στο Ορυχείο Πτολεμαΐδας, ενός εκ των μεγαλύτερων φωτοβολταϊκών πάρκων σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Στον πυρήνα της στρατηγικής της εταιρείας είναι η είσοδος σε σύγχρονες τεχνολογίες ΑΠΕ, με τα υπεράκτια αιολικά, τα υβριδικά έργα και τα πλωτά φωτοβολταϊκά να είναι στο επίκεντρο, η ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας με χρήση συσσωρευτών (μπαταρίες) καθώς και η συμμετοχή της στις ενεργειακές αγορές, όπως καθορίζονται από το Μοντέλο-Στόχος (Target Model).
Ο μετασχηματισμός της Mytilineos
Με ένα νέο οργανωτικό σχήμα, εστιασμένο στις δύο βασικές δραστηριότητες, Ενέργειας και Μεταλλουργίας, και με έμφαση στη βιώσιμη-πράσινη λειτουργία θα υποδεχτεί το 2023 η Mytilineos. Ο μετασχηματισμός στοχεύει στη διεύρυνση των δραστηριοτήτων στη διεθνή αγορά, στον διπλασιασμό των μεγεθών του και στην είσοδο στη λίστα των εταιρειών του δείκτη FTSΕ 100 του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου. Η Mytilineos μετασχηματίζεται σε μια εταιρεία Μεταλλουργίας και Ενέργειας, δύο δραστηριότητες απόλυτα συνδεδεμένες και συμπληρωματικές, για να αντιμετωπίσει καλύτερα τις προκλήσεις του αύριο. Στον κλάδο της μεταλλουργίας η Mytilineos λειτουργεί σήμερα τη μοναδική σε όλη την Ευρώπη καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής βωξίτη, αλουμίνας και πρωτόχυτου αλουμινίου με ιδιόκτητες λιμενικές εγκαταστάσεις και τη μεγαλύτερη μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ παράλληλα, με στοχευμένες εξαγορές (ΕΠΑΛΜΕ) και οργανικές επενδύσεις, έχει εισέλθει δυναμικά στον χώρο του ανακυκλωμένου αλουμινίου και ανακύκλωσης ψευδαργύρου μολύβδου (πιλοτικές εγκαταστάσεις στη Σίνδο Θεσσαλονίκης). Η εταιρεία, με τη νέα δομή της, θα επιδιώξει τη διατήρηση της ανταγωνιστικής της θέσης ως παραγωγός αλουμίνας και αλουμινίου, ενώ, σε ό,τι αφορά το «πρασίνισμα» του αλουμινίου, θα γίνει με αντικατάσταση των ρυπογόνων καυσίμων με λιγότερο ρυπογόνα και πράσινη ενέργεια. Η εταιρεία εξετάζει επίσης δυνατότητες επέκτασης σε άλλα μέταλλα που υποστηρίζουν την ενεργειακή μετάβαση, όπως το νικέλιο, το κοβάλτιο και το λίθιο. Ο κλάδος της ενέργειας αποτελεί το μεγάλο στοίχημα του ανασχηματισμού. Σήμερα, η εταιρεία δραστηριοποιείται σε όλο το φάσμα της ενέργειας, από την ανάπτυξη, την κατασκευή και τη λειτουργία θερμικών μονάδων και έργων ΑΠΕ, την προμήθεια λιανικής σε ηλεκτρική ενέργεια και ΦΑ, την προμήθεια και την εμπορία ΦΑ κ.λπ., μέσω τριών ξεχωριστών business units, τα οποία με τη νέα δομή ενοποιούνται κάτω από έναν ενιαίο κλάδο ενέργειας με πέντε διευθύνσεις:
Ανανεώσιμες, κάτω από την οποία ενσωματώνεται το σύνολο του χαρτοφυλακίου των έργων ΑΠΕ (όλων των τεχνολογιών) και αποθήκευσης σε Ελλάδα και εξωτερικό,
Energy Generation & Management, που αναλαμβάνει (A) τη διαχείριση και τη λειτουργία των θερμικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνολικής ισχύος 2 GW, (B) το market bidding & non-physical power trading, (Γ) τη διαχείριση της παραγόμενης ενέργειας από δικά μας generation assets (θερμικά και ΑΠΕ) καθώς και 3rd parties PPAs, (Δ) τη διαχείριση ΦΟΣΕ και (Ε) τη δημιουργία πράσινων VBL προϊόντων, Energy Customer Solutions, που ενσωματώνει τη δραστηριοποίηση στη λιανική B2C και B2small businesses (μικροί εταιρικοί πελάτες και επαγγελματίες), σε προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, καθώς και παροχή νέων προϊόντων και υπηρεσιών λιανικής, Integrated Supply & Trading, που αφορά (α) την προμήθεια και τη διαχείριση ΦΑ καθώς και άλλων ενεργειακών προϊόντων και (β) το customer facing και την παροχή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών για Β2Β μεγάλους εταιρικούς πελάτες σε Ελλάδα και εξωτερικό, και Power Projects, στην οποία ενσωματώνονται τα συμβατικά έργα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, έργα energy transition (π.χ. δίκτυα διανομής, υδρογόνο, κ.λπ.), έργα εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας, ψηφιακής μετάβασης, smart cities & IoT platforms.