Η Ελλάδα κρατάει το τιμόνι της ανάκαμψης παρά τις αντίξοες συνθήκες, τονίζει εμμέσως πλην σαφώς στο «Κ-Επιχειρείν» ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις, χωρίς να παραλείπει τις υποσημειώσεις στα δείγματα γραφής του οικονομικού επιτελείου. Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος ξεκαθαρίζει ότι η κυβέρνηση τηρεί τις δεσμεύσεις της χώρας, στέλνοντας το κατάλληλο σήμα στο πεδίο ελάφρυνσης του δημόσιου χρέους. Κατατάσσει εξάλλου την Ελλάδα στους πρωτοπόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Ωστόσο, αμφιβάλλει κατά πόσο τα μέτρα στήριξης βρίσκουν τον στόχο τους, υπογραμμίζει ότι χρειάζεται περισσότερη δουλειά σε τομείς όπως η εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και τονίζει χωρίς περιστροφές ότι η χώρα θα πρέπει να συνεχίσει απρόσκοπτα μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις καθ’ όλη την εκλογική περίοδο.
– Πώς αξιολογείτε τις επιδόσεις της Ελλάδας στην περίοδο της μετα-προγραμματικής εποπτείας; Ποια είναι τα καλά νέα και ποια τα κακά νέα;
Η πρώτη μας έκθεση μετα-προγραμματικής εποπτείας για την Ελλάδα δείχνει ότι η ελληνική οικονομία συνέχισε να ανακάμπτει με σταθερούς ρυθμούς το πρώτο εξάμηνο του 2022. Ωστόσο, όπως και στην υπόλοιπη ΕΕ, η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί ως αποτέλεσμα της ενεργειακής κρίσης και του αντίκτυπου του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία – και ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός.
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι πολύ θετικό να βλέπουμε ότι η Ελλάδα έχει λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να εκπληρώσει τις συγκεκριμένες δεσμεύσεις της σχετικά με την τελευταία δέσμη μέτρων ελάφρυνσης του χρέους. Οι Αρχές δραστηριοποιήθηκαν σε διάφορους τομείς, ιδίως στη δημοσιονομική πολιτική, στη φορολογική διοίκηση, στη Δικαιοσύνη, στις μεταρρυθμίσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα, στο Κτηματολόγιο και στις ιδιωτικοποιήσεις. Και το έχουν κάνει παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Ενώ έχει σημειωθεί πρόοδος σε ορισμένους τομείς, όπως η μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης και η εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών, χρειάζεται περισσότερη δουλειά για την πλήρη επίτευξη των στόχων. Αυτή η θετική έκθεση θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για το Eurogroup, ώστε να αποφασίσει σχετικά με την αποδέσμευση της τελικής δόσης των μέτρων για το χρέος που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο του 2018.
– Η Ελλάδα είχε υποβάλει ένα από τα καλύτερα σχέδια στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης – RRF, όπως αναγνώρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συνεχίζει η χώρα μας με την ίδια αποτελεσματικότητα στο στάδιο της υλοποίησης; Είστε αισιόδοξος ότι αυτοί οι πόροι θα καταλήξουν με ουσιαστικό τρόπο στην πραγματική οικονομία;
Η Ελλάδα παρουσίασε ένα στέρεο, καλά ισορροπημένο σχέδιο επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που προβλέπουν μια συνολική, καλοζυγισμένη απάντηση στην οικονομική και κοινωνική της κατάσταση. Συνολικά, το ελληνικό σχέδιο αξίζει περισσότερα από 30 δισ. ευρώ ή 16,6% του ελληνικού ΑΕΠ. Όσον αφορά την εφαρμογή, η Ελλάδα είναι μεταξύ των πρωτοπόρων. Η χώρα έχει ήδη λάβει το 25% της κατανομής του RRF.
Εκδώσαμε θετική αξιολόγηση για το ελληνικό αίτημα πληρωμής με βάση την ικανοποιητική εκπλήρωση 26 ορόσημων και 2 στόχων. Με τη δεύτερη δόση η Ελλάδα πρόκειται να επωφεληθεί από επιπλέον 3,56 δισ. ευρώ. Με αυτή την πληρωμή η Ελλάδα θα λάβει περισσότερο από το ένα τρίτο του συνολικού ποσού της βάσει του RRF, δηλαδή 11,1 δισ. ευρώ.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το RRF δεν αφορά μόνο τη χρηματοοικονομική στήριξη – έχει επίσης στόχο να επιφέρει έναν διαρθρωτικό μετασχηματισμό της οικονομίας. Η εφαρμογή του θα βοηθήσει την Ελλάδα να κάνει ακριβώς αυτό: να προχωρήσει στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και να υλοποιήσει περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον, στην αγορά εργασίας και στο θεσμικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας διοίκησης, της φορολογικής διοίκησης και του δικαστικού συστήματος. Αυτά αναμένεται να βελτιώσουν το επενδυτικό κλίμα στην Ελλάδα, να τονώσουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, να τις βοηθήσουν να αναπτυχθούν και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας: νέες, βιώσιμες θέσεις εργασίας για το μέλλον.
Φυσικά, είναι πρόκληση να γίνει πράξη ένα τόσο φιλόδοξο σχέδιο. Για το μέλλον, θα είναι ζωτικής σημασίας να διατηρήσουμε το ίδιο επίπεδο φιλοδοξίας και ρυθμού υλοποίησης.
– Εν μέσω υψηλού πληθωρισμού, συνεχίζονται οι παρενέργειες των γεωπολιτικών εξελίξεων στην ευρωπαϊκή οικονομία. Ποια είναι η εκτίμηση της Επιτροπής; Θα υπάρξει αποκλιμάκωση των τιμών το 2023 ή θα χρειαστούν περισσότερα μέτρα κρατικής στήριξης;
Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις μας, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα θα κορυφωθεί στο τέλος του τρέχοντος έτους. Ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει από 10% το 2022 σε 6% το 2023 και να μετριαστεί περαιτέρω στο 2,4% το 2024.
Οι τιμές της ενέργειας αναμένεται να μειωθούν σταδιακά κατά τη διάρκεια του 2023. Το καθαρό κόστος των μέτρων που έλαβαν οι ελληνικές αρχές ως απάντηση στην αύξηση των τιμών της ενέργειας προβλέπεται να ανέλθει σε 2,3% του ΑΕΠ το 2022 και 0,5% του ΑΕΠ το 2023. Ωστόσο, τα περισσότερα μέτρα δεν φαίνεται να στοχεύουν σε ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις και τα περισσότερα δεν διατηρούν πλήρως το σήμα των τιμών για τη μείωση της ζήτησης ενέργειας και την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Αυτό συμβαίνει στην Ελλάδα όπως και σε πολλές άλλες χώρες της Ε.Ε. Ενθαρρύνουμε την Ελλάδα να διασφαλίσει ότι τα μέτρα υποστήριξης είναι προσωρινά και επικεντρώνονται ολοένα και περισσότερο στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος περαιτέρω διαταραχών στη διεθνή αγορά ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων πιθανών ελλείψεων φυσικού αερίου. Ωστόσο, ο κίνδυνος αυτός φαίνεται να συγκρατείται για την Ελλάδα στην παρούσα φάση.
– Ποια είναι τα επόμενα βήματα για τη διαμόρφωση του νέου δημοσιονομικού πλαισίου της Ευρωζώνης; Ποιο είναι το σκεπτικό της πρότασης της Κομισιόν και πώς θα βοηθήσουν οι επερχόμενες αλλαγές τις χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος, όπως η Ελλάδα;
Μετά από εκτεταμένες διαβουλεύσεις τα τελευταία χρόνια, η Επιτροπή εξέθεσε τις απόψεις της σχετικά με την οικοδόμηση ενός πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης κατάλληλου για τις μελλοντικές προκλήσεις. Θέλουμε να αντιμετωπίσουμε γνωστά ζητήματα: ότι το χρέος δεν μειώθηκε εκεί που ήταν υψηλό, ότι η δημοσιονομική προσαρμογή οδήγησε σε μείωση των επενδύσεων και ότι οι κανόνες μας έγιναν πολύ περίπλοκοι και συχνά δεν τηρούνταν.
Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, καθώς και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό θα απαιτήσει δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς και μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη. Τα κράτη-μέλη θα χαράσσουν τους δικούς τους δρόμους με σταδιακό και πιο ρεαλιστικό τρόπο από ό,τι θα απαιτούσε ο τρέχων κανόνας του 1/20 του χρέους, τηρώντας ταυτόχρονα σαφή κοινά κριτήρια. Ως εκ τούτου, οι χώρες με σημαντικές προκλήσεις για το δημόσιο χρέος –όπως η Ελλάδα– θα πρέπει και σε αυτή την περίπτωση να μειώσουν το χρέος τους πιο γρήγορα από εκείνες με λιγότερο πιεστικές ανησυχίες.
Εν ολίγοις, στοχεύουμε σε ένα απλούστερο σύστημα δημοσιονομικών κανόνων, με μεγαλύτερη εθνική ιδιοκτησία και μεγαλύτερο περιθώριο μείωσης του χρέους, αλλά σε συνδυασμό με ισχυρότερη επιβολή.
Η Επιτροπή συζητά τώρα τους προσανατολισμούς της με τα κράτη-μέλη. Πιστεύουμε ότι έχουμε βρει μια καλή ισορροπία με την οποία θα μπορούσαν να αρχίσουν να εργάζονται όλα τα κράτη-μέλη.
– Παράγοντες της αγοράς εκφράζουν ανησυχία ενόψει των επικείμενων εκλογών στην Ελλάδα, λόγω προηγούμενης αλλαγής στο εκλογικό σύστημα, η οποία θεωρείται ότι δεν βοηθά τον σχηματισμό κυβέρνησης εν μέσω των υφιστάμενων συνθηκών πόλωσης μεταξύ των κομμάτων της χώρας. Στις Βρυξέλλες πώς αξιολογείτε την παράμετρο του πολιτικού ρίσκου για την ελληνική οικονομία;
Κατά κανόνα, η Επιτροπή δεν σχολιάζει την πολιτική των κομμάτων και τα πιθανά αποτελέσματα των εκλογών στα κράτη-μέλη. Γενικότερα, η πολιτική ιδιοκτησία είναι το κλειδί για την πραγματοποίηση συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, και η Επιτροπή πιστεύει ότι όλα τα πολιτικά κόμματα έχουν συνείδηση της κοινωνικής και οικονομικής σημασίας του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας. Είναι σημαντικό η Ελλάδα να συνεχίσει να εφαρμόζει το σχέδιο καθ’ όλη την εκλογική περίοδο.