Η Μαρία είναι γλωσσολόγος, εκπαιδευτικός, συγγραφέας, έχει σχολείο ξένων γλωσσών κι ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο μέσα από τη δύναμη της εκπαίδευσης. Επίσης λέει πολλές ιστορίες.
Πώς ονειρεύεσαι το σχολείο; Αν κλείσεις τα μάτια και σκεφτείς το ιδανικό σχολείο, τι θα δεις; Χρώματα; Γελαστά πρόσωπα; Φωτεινές αίθουσες; Κύκλους με μαθητές να χορεύουν; Εξερεύνηση στη φύση; Παιχνίδια; Πειράματα; Μαγειρέματα; Είναι όλα αυτά το σχολείο; Ή μήπως είναι γκρίζες αίθουσες, μια φωνή που μιλά ασταμάτητα, διαγωνίσματα, βαθμοί, άγχος για να ‘βγει η ύλη’; Να σκεφτούμε πώς είναι να είσαι πρωτάκι; Να μπούμε στο μυαλό του παιδιού που ξεκινά το σχολείο; Να αναρωτηθούμε τι προσμονά την πρώτη μέρα των επόμενων 12 χρόνων της ζωής του; Κι ύστερα να σκεφτούμε πώς νιώθει στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Τι πήρε μαζί του; Τι κουβαλά στην τσάντα του; Ποιες εμπειρίες, γνώσεις, εικόνες παίρνει μαζί του στις διακοπές;
Το σχολείο πρέπει να είναι αγάπη: για τη γνώση, την εξερεύνηση, τον Άλλον, τον εαυτό μας. Το σχολείο πρέπει να είναι ταξίδι: προς ό,τι μοιάζει με αλήθεια αλλά και προς ό,τι είναι αβέβαιο, ταξίδι με προορισμούς και ταξίδι σε αχαρτογράφητα νερά. Το σχολείο πρέπει να είναι σύνδεση: με την κοινότητα, τον κόσμο, τον δάσκαλο, τους συμμαθητές.
Πριν ένα περίπου χρόνο, είχα μια κουβέντα με έφηβους μαθητές μας, ενώ εξερευνούσαμε την έννοια και την πρακτική της εκπαίδευσης. Ήταν θυμωμένοι με τα σχολεία τους! Ήθελαν να τα αλλάξουν όλα! Ρώτησα λοιπόν, ‘τι είναι τελικά αυτό που σας θυμώνει πιο πολύ; Τι λείπει από το σχολείο;’ Η απάντησε με αποστόμωσε και ταυτόχρονα καρφώθηκε στο μυαλό μου ως η πιο σημαντική ρήση για την εκπαίδευση και τις επιλογές μας.
‘Τι λείπει από το σχολείο;’
‘Η φωνή μας’ είπε η 13χρονη Δέσποινα.
Αυτό. Η φωνή των μαθητών. Η φωνή των παιδιών.
Πώς ονειρεύεσαι το σχολείο; Αν κλείσεις τα μάτια και σκεφτείς το ιδανικό σχολείο, τι θα δεις; Θα δω παιδιά που μιλούν, που έχουν επιλογή και μια φωνή που ακούγεται και γίνεται σεβαστή, που συνοικοδομεί το σχολικό πρόγραμμα, την αξιολόγηση, την στοχοθεσία.
Φτιάξαμε λοιπόν μαζί με τη Δανάη Πατσαούρα και την Ελένη Ευαγγελίδη, ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο για παιδιά 6 ως 12 χρονών, το Inquiring Minds, με μοναδικό στόχο να ακούγεται η φωνή τους. Ρωτάμε τους ίδιους τους μαθητές τι θέλουν να εξερευνήσουν, πώς θέλουν να το εξερευνήσουν και πώς θέλουν να αξιολογηθεί το ταξίδι τους. Κι αφού αναρωτηθούν για τα ερωτήματα που εκείνοι διαλέγουν (είναι το κελάϊδισμα των πουλιών μουσική; Έχουν δική τους γλώσσα τα ζώα; Πώς τρώνε οι αστροναύτες; Γιατί υπάρχουν γλώσσες;), αφού βγουν στους δρόμους και πάρουν συνεντεύξεις από τους περαστικούς, αφού περπατήσουν στη φύση και αφουγκραστούν τους ήχους της, αφού χορέψουν σα να περπατούν στο φεγγάρι), έρχεται η ώρα του ‘κόκκινου κουμπιού’! Το Children Summit είναι μια γιορτή της φωνής των παιδιών! Στήνουν πάγκους με πειράματα, έργα τέχνης, αινίγματα, projects, παρουσιάσεις, δρώμενα και… οι μεγάλοι σιωπούν γιατί τα παιδιά μιλούν. Θες να μάθεις για τις οπτικές ψευδαισθήσεις; Πατάς το κόκκινο κουμπί κι η 8χρονη Ζωή θα σε μπερδέψει με αινίγματα, τρικ και γρίφους. Θες να μάθεις γιατί υπάρχουν σαπουνόφουσκες; Πατάς το κόκκινο κουμπί και μια ομάδα 10χρονων σου εξηγεί πώς φτιάχνονται και γιατί, μέχρι που σε παίρνουν από το χέρι να τις κυνηγήσεις μαζί τους. Σε έναν μαγικό κήπο, οι μαθητές του Ιnquiring Minds στήνουν street food festival επειδή ήθελαν να μάθουν για τα συστατικά του sushi, του naan ή του tarator κι ύστερα τα μαγείρεψαν κιόλας! Φτιάχνουν κύκλους γνώσεις, εξερεύνησης, αγάπης, σύνδεσης. Οι μεγάλοι πατάμε τα κόκκινα κουμπιά και αφήνουμε τα παιδιά να μας προσκαλέσουν στον κόσμο του σχολείου που διάλεξαν τα ίδια. Ύστερα όλοι μαζί φτιάχνουμε έναν μεγάλο κύκλο και σιγοτραγουδάμε ‘αν όλα τα παιδιά της γης πιάναν γερά τα χέρια…’
Πώς ονειρεύομαι το σχολείο; Να ρωτήσουμε τα παιδιά.