Η Ευρώπη αναζητά ρόλο στον κόσμο του 2030

Η Ευρώπη αναζητά ρόλο στον κόσμο του 2030

3' 39" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Βρισκόμαστε στις παραμονές του 2018, ενός έτους το οποίο – όπως όλα δείχνουν – θα ωθήσει την Ευρώπη βαθύτερα σε αυτή την μακρόχρονη μετάβαση από την μεταπολεμική ομαλότητα σε έναν νέο κόσμο, με βασικό χαρακτηριστικό την υποχώρηση της πολυμερούς και φιλελεύθερης διεθνούς τάξης, υπέρ των αναδυόμενων διεθνών δυνάμεων που μπορούν να επηρεάσουν τις γεωπολιτικές εξελίξεις.

Παρά τα προβλήματα και τις εγγενείς αδυναμίες της, η ΕΕ, ιδιαίτερα μετά τα σοκ του Brexit, των αλλεπάλληλων προβληματικών εκλογικών αποτελεσμάτων σε χώρες-κλειδιά αλλά και την άβολη σχέση με τις ΗΠΑ έπειτα την ανάδειξη του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία της υπερδύναμης (Trump effect), προσπαθεί να διαγνώσει το εγγύς μέλλον και αν η ίδια διαθέτει τις δυνατότητες να απαντήσει στις προκλήσεις. Εκπρόσωποι από τα think tanks και ινστιτούτα της Ε.Ε. και των κρατών μελών της, συναντήθηκαν στα τέλη του προηγούμενου μήνα (22 και 23 Νοεμβρίου) με σκοπό να ανιχνεύσουν τις παγκόσμιες τάσεις ενόψει του 2030 (Global Trends to 2030) και, κυρίως, να συζητήσουν αν η Ευρώπη έχει απαντήσεις στη νέα εποχή.

Στη συνεδρίαση του ESPAS (European Strategy and Policy Analysis System), το οποίο υπάγεται απευθείας στον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ, συμμετείχαν και εκπρόσωποι από τρίτες χώρες (όπως π.χ. η Ρωσία και η Κίνα) που, μάλιστα βρίσκονταν, στο επίκεντρο των συζητήσεων. Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό, θεσμικό “super think tank”, όπως περιγράφεται συχνά από τους παροικούντες τις γραφειοκρατικές Βρυξέλλες, το οποίο παρά τα λίγα χρόνια λειτουργίας τους, θεωρείται πολύ σημαντικό για τη διαμόρφωση άποψης και σε χώρες που δεν διαθέτουν μακροχρόνια παράδοση στον τομέα των στρατηγικών αναλύσεων.

Στις χώρες με απρόβλεπτη συμπεριφορά για τη διεθνή ασφάλεια και σταθερότητα στο προσεχές μέλλον, οι Ευρωπαίοι αναλυτές απαρίθμησαν την Κίνα, τη Ρωσία, την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία, τη Βόρεια Κορέα και τη Νότια Αφρική. Επίσης, αυξάνεται η ανησυχία για τη ολοένα και πιο εκτεταμένη χρήση της σκληρής ισχύος (“hard power”) σε συνδυασμό με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Κοινό σημείο στις απόψεις όλων των Ευρωπαίων αναλυτών ήταν η διαπίστωση της αδυναμίας της Ε.Ε. να συμμετάσχει και να επηρεάσει καθ’ οιονδήποτε τρόπο εξελίξεις στην άμεση γεωπολιτική γειτονία της, με πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα την Ουκρανία και τη Συρία. Για τους Ευρωπαίους αναλυτές η απάντηση της Ε.Ε. στην οιονεί υποβάθμιση της σημασίας της είναι ένας συνδυασμός hard και soft power. Καταρχάς, με δεδομένη την αμφίσημη στάση των ΗΠΑ ως προς την στρατιωτική στήριξη της Ε.Ε., θα πρέπει να αναπτυχθούν αυτόνομες, ευρωπαϊκές αμυντικές δυνατότητες.

Παράλληλα, η Ε.Ε. πρέπει να ενισχύσει τις αναπτυξιακές δυνατότητές της για να συγκρατήσει και να ενισχύσει τη συνεκτικότητα του κοινωνικού ιστού των χωρών που την συναπαρτίζουν και εν συνεχεία να διαδραματίσει ρόλο στην γεωπολιτική περιφέρεια της και, κατά κύριο λόγο, στην Ουκρανία, την Τουρκία και την Αίγυπτο. Βασικός σκοπός δεν θα είναι τόσο η χρήση ή η προβολή hard power, όσο η εξαγωγή των δημοκρατικών αξιών και του κράτους δικαίου σε αυτή τη πολυπληθή γεωπολιτική περιφέρεια. Η διαπίστωση των αναλυτών είναι, βεβαίως, σωστή, αν και εξόχως προβληματική δεδομένου ότι η Τουρκία και η Αίγυπτος είναι χώρες που εδώ και αρκετό καιρό ακολουθούν αποκλίνουσες τροχιές, ενώ η Ουκρανία βρίσκεται υπό πρακτικά εμπόλεμη κατάσταση. Κάτι που σημαίνει ότι εμπλοκή της Ε.Ε. στην Ουκρανία, θα σήμαινε και μια παράλληλη, όχι άμεση, αλλά σαφή σύγκρουση με την Ρωσία και τα συμφέροντά της στην περιοχή.

Στην διήμερη Διάσκεψη του ESPAS, τοποθετήθηκαν και αναλυτές από τη Ρωσία, την Κίνα και την Αφρική, παρουσιάζοντας απόψεις οι οποίες ήταν, τουλάχιστον, σε διακριτή απόσταση από την ευρωπαϊκή γενική ανάλυση αλλά και τη γενικότερη φιλοσοφία. Έτσι, ο κινέζος ακαδημαϊκός που μίλησε, περιέγραψε τη χώρα του ως έναν αναπτυσσόμενο «παγκόσμιο παίκτη» με ολοένα και μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνατότητες, ωστόσο, ακόμα μακριά από το επίπεδο πολιτικής και ιδεολογικής επιρροής που έχουν στον κόσμο οι ΗΠΑ. Η άποψη του ρώσου αναλυτή που βρέθηκε στις Βρυξέλλες αντικατοπτρίζει ακριβώς τις φιλοδοξίες της Μόσχας, δηλαδή την διαμόρφωση της νέας διεθνούς τάξης, με βάση τις δυνατότητες που διαθέτουν και αναπτύσσουν τα εθνικά κράτη. Οι Αφρικανοί αναλυτές εντόπισαν το πρόβλημα της ηπείρου τους, στην ουσιαστική απουσία οργανωμένης προώθησης της διεθνούς βοήθειας, ώστε αυτή να μην καταλήγει ως εργαλείο στα χέρια διεφθαρμένων κυβερνήσεων, που συχνά δεν είναι κάτι παραπάνω από τοπικοί φύλαρχοι με πρόσβαση σε όπλα.

Εκείνο που δεν μοιάζει να ακούστηκε πίσω από τις κλειστές πόρτες είναι ότι συχνά, οι απόψεις των κρατών-μελών της ΕΕ (προφανώς σε αυτά δεν περιλαμβάνεται πια η Βρετανία, που σχετικά συντεταγμένα και ενσυνείδητα απουσιάζει από τις κοινές ευρωπαϊκές συνεδριάσεις) συχνά συμφωνούν με τις απόψεις που εκφράζονται έξω από αυτήν, ακόμα και όταν δεν το υποστηρίζουν δημόσια.

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT