Διαπραγματευόμενοι το Μακεδονικό: Μια τακτική προσέγγιση

Διαπραγματευόμενοι το Μακεδονικό: Μια τακτική προσέγγιση

4' 8" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι διαπραγματεύσεις, ειδικά επί της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, δεν είναι το δυνατό χαρτί της χώρας μας. Μνημειώδη λάθη και αυταπάτες κατά τη διαπραγμάτευση με την Ευρώπη και το ΔΝΤ το πρώτο εξάμηνο του 2015 οδήγησαν σε σημαντική οικονομική καθίζηση από την οποία μόλις τώρα εξερχόμαστε, επανερχόμενοι περίπου στις προοπτικές που είχαμε πριν από τις εκλογές των αρχών του 2015. Άραγε υπάρχουν λάθη από εκείνη τη διαπραγμάτευση που δεν πρέπει να επαναλάβουμε στο Μακεδονικό ζήτημα; Ναι, και είναι πολλά. Εδώ θα επικεντρωθώ σε δύο σημεία.

Το πρώτο σημείο αφορά την BATNA (Best Alternative To a Negotiated Agreement- καλύτερη εναλλακτική στην υπό διαπραγμάτευση συμφωνία), μία από τις θεμελιώδεις έννοιες που πρέπει να κατέχει κανείς προσερχόμενος στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Η ΒΑΤΝΑ αναφέρεται στο ενδεχόμενο κατάρρευσης των διαπραγματεύσεων: Ποια είναι η καλύτερη εναλλακτική μας λύση αν δεν καταλήξουμε σε συμφωνία;

Κατά την φημισμένη περίοδο του πρώτου εξαμήνου του 2015, η κατάρρευση της διαπραγμάτευσης πιθανότατα θα οδηγούσε σε έξοδο από το ευρώ. Η ΒΑΤΝΑ δεν ήταν διόλου καλή και η κυβέρνηση είχε προσπαθήσει να την βελτιώσει αναζητώντας την υποστήριξη της Ρωσίας και της Κίνας.

Στο πεδίο της ονομασίας της γείτονος χώρας, τυχόν κατάρρευση των επικείμενων συνομιλιών θα οδηγήσει στη συνέχιση του όρου Μακεδονία είτε αμιγώς είτε υπό την σύνθετη ονομασία ΠΓΔΜ (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας), με πιθανή επικράτηση του ονόματος «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Η μόνη περίπτωση να μην συμβεί αυτό τελικά είναι να καταρρεύσει η ΠΓΔΜ, αλλά κι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες αρνητικές συνέπειες τα Βαλκάνια και τη χώρα μας. Δεν θα έπρεπε να είναι μέσα στους στόχους μας. Άρα, δεν διαφαίνεται κάποια καλή λύση εκτός διαπραγμάτευσης.

Η ΒΑΤΝΑ έχει πολυδιάστατη χρησιμότητα αλλά ο πιο σημαντικός της ρόλος αφορά τον καθορισμό των κόκκινων γραμμών. Η κόκκινη γραμμή μιας διαπραγμάτευσης πρέπει να τοποθετείται αυστηρά στο επίπεδο της ΒΑΤΝΑ, όχι αλλού. Οποιαδήποτε άλλη οριοθέτηση μπορεί να οδηγήσει σε υποβέλτιστα αποτελέσματα.

Ειδικά στην περίπτωση του πρώτου εξαμήνου του 2015, η χώρα μας έθεσε υψηλές κόκκινες γραμμές οι οποίες εμπόδισαν την επίτευξη λύσεων που θα ήταν καλύτερες από τη συνέχιση της σύγκρουσης. Η ακραία σύγκρουση του πρώτου εξάμηνου του 2015 οδήγησε σε τραγικά αποτελέσματα, όπως το κλείσιμο τραπεζών, την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων και την ανακοπή της οικονομικής ανάπτυξης. Θα ήταν καταφανώς καλύτερη μια προγενέστερη συμφωνία από αυτή της 5ης Ιουλίου του 2015. Αυτή όμως προϋπέθετε τη χρήση σωστών, δηλαδή χαμηλότερων, κόκκινων γραμμών.

Στην περίπτωση του Μακεδονικού ζητήματος, πιθανή ανεπιτυχή έκβαση των συνομιλιών δεν θα έχει τόσο δραματικά αποτελέσματα. Δεν αποκλείεται, όμως, με την πίεση των μεγάλων δυνάμεων να καταφέρει τελικά η ΠΓΔΜ να εισέλθει στο ΝΑΤΟ παρά την ενδεχόμενη διαφωνία της χώρας μας. Τότε θα μιλάμε για ολοκληρωτική και καθολική επικράτηση του ονόματος Μακεδονία για την γείτονα χώρα, αφού δεν θα έχει πλέον την ανάγκη της δικής μας συναίνεσης ώστε να πετύχει τους εθνικούς της στόχους.

Πριν από μια τέτοια απευκταία εξέλιξη, έχουμε κάθε συμφέρον να συμφωνήσουμε από κοινού σε ένα όνομα με τον κ. Ζάεφ σήμερα, που έδειξε να γνωρίζει από διαπραγματεύσεις καθώς είχε πρόσφατα την διαύγεια και τη γνώση να μην αναφέρει την οποιαδήποτε κόκκινή του γραμμή ως θέση της χώρας του. Δυστυχώς, από την δική μας πλευρά, έχουμε πρόσφατο το παράδειγμα των δηλώσεων του κ. Καμμένου που ουδόλως φαίνεται να διδάσκεται από τα προηγούμενα ολισθήματα του ιδίου και της κυβέρνησής του. Ο ελληνικός λαός πρέπει να γνωρίζει ότι η κόκκινη μας γραμμή πρέπει να ορίζεται από το τι θα συμβεί σε περίπτωση μη συμφωνίας και όχι από μελοδραματισμούς.

Το δεύτερο σημείο στο οποίο θέλω να αναφερθώ αφορά την αντιμετώπιση της άλλης πλευράς ως αντιπάλου. Η διαπραγμάτευση έχει όντως μία όψη που είναι αυστηρά διανεμητική, δηλαδή ό,τι κερδίζει ο ένας, το χάνει ο άλλος. Αυτή είναι πολύ έντονη όταν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης υπάρχει μόνο ένα ζήτημα προς εξέταση, π.χ. η τιμή ενός προϊόντος. Μεταξύ κρατών, όμως, τα ζητήματα προς εξέταση είναι δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες. Είναι ευρύ το πεδίο των οικονομικών, διπλωματικών και γεωπολιτικών σχέσεων στα οποία μπορούν να εντοπιστούν αμφικερδείς (win-win) συγκλίσεις. Αυτές μπορούν να επιτευχθούν μόνον μέσω της λεγόμενης «ενοποιητικής» διαπραγμάτευσης πάνω σε ευρύ πεδίο των διμερών μας σχέσεων, όπως αυτές θα διαμορφωθούν με τη λύση στο θέμα του ονόματος και την πιθανή μελλοντική ένταξη της ΠΓΔΜ στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

Η ενοποιητική διαπραγμάτευση απαιτεί από τους συμμετέχοντες να κάθονται από την ίδια πλευρά του τραπεζιού και να τοποθετούν μόνο το πρόβλημα στην απέναντι πλευρά του τραπεζιού, με απώτερο σκοπό να κερδίσουν όλοι. Με άλλα λόγια, δεν χρειάζεται να χάσει ο κ. Ζάεφ για να κερδίσει ο κ. Τσίπρας, όπως δεν χρειαζόταν να χάσει η κ. Μέρκελ για να κερδίσει ο κ. Τσίπρας. Μπορούν να κερδίσουν όλες οι πλευρές, αρκεί να ξέρουν να διαπραγματεύονται.

Με βάση τα δύο σημεία που ανέφερα, ξέρω να διαπραγματεύομαι σημαίνει α) ξέρω να θέτω σωστές κόκκινες γραμμές β) ξέρω να διευρύνω την πίτα μέσω ενοποιητικής διαπραγμάτευσης. Όσοι δεν γνωρίζουν,  οφείλουν να διδαχθούν από τα σφάλματα του πρόσφατου παρελθόντος.

*Ο κ. Αλέξιος Αρβανίτης είναι επίκουρος καθηγητής κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, συγγραφέας του «Πώς να (μη) διαπραγματεύεσαι. Τι μας διδάσκει η διαπραγμάτευση Τσίπρα-Βαρουφάκη».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή