Ο γνωστός στο πανελλήνιο πια κ. Νίκος Μανιαδάκης συμβούλευε «κατά κόρον» κυβερνήσεις. Αυτή είναι η δουλειά του και αυτό κάνει σε 17 χώρες του κόσμου. Και στην Ελλάδα αυτό έπραττε διαχρονικά. Πρόκειται για ένα άγνωστο κεφάλαιο της ιστορίας του, αλλά στην κρίσιμη διαπραγμάτευση του 2015 ανέλαβε να «συνομιλήσει» με την τρόικα. Ηταν προτού αναλάβουν οι κ. Ανδρέας Ξανθός και Παύλος Πολάκης την ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Ομως το 2016 ο κ. Μανιαδάκης μπήκε στο στόχαστρο. Στην εκστρατεία «ηθικοποίησης του συστήματος υγείας» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (όπως την έχει χαρακτηρίσει ο υπουργός Ανδρ. Ξανθός) υπέστη αλλεπάλληλους ελέγχους, πρωτίστως φορολογικούς. Αφορούσαν 6.500 κινήσεις των λογαριασμών του, τα στοιχεία των οποίων προσκόμισε ο ίδιος. Από αυτούς προέκυψαν διαφορές σε δηλωθέντα εισοδήματά του και κλήθηκε να καταβάλει επιπροσθέτως… μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Αυτή είναι και η πιθανότερη εξήγηση της επιλογής του προκειμένου να ενταχθεί στο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων.
Η σύμπτωση
Ο κ. Μανιαδάκης δεν το είπε στη συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ το βράδυ της Τετάρτης, αλλά η απόφασή του αυτή συμπίπτει χρονικά με την έναρξη της «συνεργασίας» του με την ανακρίτρια Διαφθοράς κ. Ελένη Τουλουπάκη. Η τελευταία ανέλαβε τη θέση της προκατόχου της κ. Ελένης Ράικου τον Μάιο του 2017. Η κ. Τουλουπάκη προσέγγισε τον ειδικό σε θέματα υπηρεσιών Υγείας για να του ζητήσει τεχνική βοήθεια. Ο κ. Μανιαδάκης, που αρχικά είχε απορρίψει την πρόταση του συνηγόρου των προστατευόμενων μαρτύρων στο σκέλος της αμερικανικής υπόθεσης Novartis, δέχθηκε να συμμετάσχει ελπίζοντας από την αρχή ότι θα περιοριζόταν στον ρόλο του τεχνικού συμβούλου. «Ετρεξε» ένα ειδικό πρόγραμμα, με το οποίο ανακάλυψε τις προβληματικές τιμολογήσεις φαρμάκων αλλά η εισαγγελία δεν πρόλαβε να αξιολογήσει τα ευρήματα αυτά. Ισως γι’ αυτό τον λόγο είκοσι ημέρες μετά την πρώτη κατάθεσή του δίνει μια δεύτερη, στην οποία αναφέρεται διεξοδικά στις τιμές των φαρμάκων της Novartis τον Ιούνιο του 2013, αλλά και τη διετία πριν από αυτό το χρονικό σημείο.
Σε αυτούς τους υπολογισμούς του –που αποτέλεσαν τη βάση των τοποθετήσεων του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στη Βουλή κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την υπόθεση Novartis– υπολογίζει ότι εάν το 15% της υπερτιμολόγησης συγκεκριμένων σκευασμάτων ήταν «προϊόν» διαφθοράς, η ελβετική εταιρεία καρπώθηκε 1,816 δισ. ευρώ επιπλέον τη 15ετία 2000-2015. Ο κ. Μανιαδάκης είπε στην «Κ» ότι λίγο πριν από την κατάθεση της δικογραφίας στη Βουλή τού ζητήθηκε να τοποθετηθεί για συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα.
Στην κατάθεσή του ως «Γιάννης Αναστασίου» αναφέρει: «…Την περίοδο εκείνη (σ.σ. της υπουργίας Ανδρέα Λοβέρδου) υπήρξε μεγάλη αδιαφάνεια και γκρίζες ζώνες σε σχέση με τις πηγές των στοιχείων και τη μεθοδολογία επεξεργασίας τους. Οπως προκύπτει, εκείνη την περίοδο υπάρχουν στα δημοσιευμένα δελτία τιμών πολλές υπερτιμολογήσεις φαρμάκων, όπως έχω ήδη καταθέσει. Καθόσον τα ως άνω πρόσωπα συγκαταλέγονται στους στενούς συνεργάτες του υπουργού, θεωρώ ότι ήταν λογικά αδύνατον ο υπουργός να μη γνωρίζει τα παραπάνω, δεδομένου ότι αυτός είχε και την ευθύνη της εγκρίσεως των τιμών με την υπογραφή του.
Επί υπουργίας Αδώνιδος Γεωργιάδη (Ιούνιος 2013 – Ιούνιος 2014) σημαντικό ρόλο έχουν διαδραματίσει τα κάτωθι πρόσωπα: Σκουρουλιάκου Μαρία και Λιντζέρης Δημήτρης από πλευράς ΕΟΦ και Καραθάνος Χαράλαμπος, πρώην υποψήφιος ευρωβουλευτής και πολιτευτής του ΛΑΟΣ, και Αυγερινός Αντώνης, οι οποίοι ήταν μέλη της Επιτροπής Τιμών, με τον Καραθάνο αναπληρωτή πρόεδρό της. Και σε αυτή την περίπτωση γνωρίζω ότι τα άτομα αυτά διαμόρφωναν τις τιμές επ’ ωφελεία της Novartis και θεωρώ λογικά αδύνατον να γίνονται αυτά εν αγνοία του υπουργού που είχε και την ευθύνη έγκρισης των τιμών».
Στη δεύτερη κατάθεσή του ως προστατευόμενος μάρτυρας ο κ. Μανιαδάκης παρατήρησε ότι οι ευρωπαϊκοί κανόνες δεν προέβλεπαν τις διαδικασίες με τις οποίες τιμολογήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2013 τριάντα «ορφανά» φάρμακα, κάποια από τα οποία ήταν και σκευάσματα της Novartis.
Ο κ. Μανιαδάκης είπε στην «Κ» ότι την περίοδο αυτή του ασκήθηκαν «σημαντικές πιέσεις» προκειμένου να μιλήσει για συγκεκριμένα πρόσωπα και έτσι κατέληξε να μιλήσει και για τον πρώην υπουργό Υγείας Μάριο Σαλμά. «Ηταν διάχυτη η φήμη στον χώρο των φαρμακευτικών εταιρειών ότι στον συγκεκριμένο χώρο και στο πλαίσιο των ανωτέρω συναντήσεων» –κατέθεσε πριν από ένα χρόνο, τον Ιανουάριο του 2018– «ο Μάριος Σαλμάς λάμβανε παρανόμως χρήματα ως δώρα προκειμένου να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των φαρμακευτικών εταιρειών»… Σε μία περίπτωση αμέσως μετά από συνάντηση με εκπροσώπους φαρμακευτικής επιχείρησης, την οποία δεν μπορώ να προσδιορίσω, είδα ότι στην εσωτερική τσέπη του σακακιού του υπήρχε μεγάλη δεσμίδα χαρτονομισμάτων των 50 ευρώ», ανέφερε στην κατάθεσή του.
Τον Αύγουστο του 2018, ο κ. Μανιαδάκης έδωσε την τελευταία κατάθεσή του στις αμερικανικές αρχές. Η συνεργασία του με αυτές είχε αρχίσει πιο πριν – κάποιες δικαστικές πηγές την τοποθετούν την άνοιξη του 2017, μετά την εισβολή στο σπίτι του από τις φορολογικές αρχές. Η συνεργασία του κ. Μανιαδάκη με τους Αμερικανούς ξεκίνησε όταν εισαγγελέας Διαφθοράς ήταν ακόμα η κ. Ελένη Ράικου. Ο αμερικανικός και ο ελληνικός νόμος για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος έχουν ουσιώδεις διαφορές: Ο ελληνικός θεωρεί ασυμβίβαστη τη συμμετοχή του μάρτυρα στην πράξη την οποία περιγράφει, ο αμερικανικός επιβάλλει να έχει συμμετάσχει και θα πρέπει ως προϋπόθεση της συνέχισης της συνεργασίας να αποκαλύψει πριν από κάθε τι άλλο τη συμμετοχή αυτή στην υπό εξέταση πράξη. Από την εκπλήρωση της συγκεκριμένης προϋπόθεσης κρίνεται σε τελική ανάλυση η ειλικρίνειά του.
Οι πιέσεις
Οι Αμερικανοί εξέτασαν επί πολλές ώρες τον Αύγουστο τον κ. Μανιαδάκη και σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες άκουσαν λιγότερα από όσα περίμεναν. Τότε, σύμφωνα με μια εκδοχή δικαστικών πηγών, ζήτησαν να εκπέσει από το καθεστώς του προστατευόμενου μάρτυρα. Η πίεση έγινε μεγαλύτερη όταν ανακοίνωσε την πρόθεσή του να μετοικήσει στην Ισπανία. Ο ίδιος ο κ. Μανιαδάκης εικάζει ότι πίσω από αυτή την πίεση βρισκόταν και ο συνήγορος των προστατευομένων μαρτύρων στις ΗΠΑ κ. Παύλος Σαράκης, ο οποίος τις τελευταίες ημέρες δήλωσε ότι ο κ. Μανιαδάκης «έχασε την προστασία» επειδή δεν ανταποκρίθηκε στις προϋποθέσεις του νόμου για τους προστατευόμενους μάρτυρες. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η κ. Τουλουπάκη καθυστέρησε να απαγγείλει τις κατηγορίες διότι ήθελε να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια.
Καθώς ο προστατευόμενος μάρτυρας βρισκόταν υπό τη διακριτική «προστασία» υπηρεσιών ασφαλείας και γινόταν αντιληπτός να μιλάει με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιάννη Στουρνάρα και παράγοντες της αντιπολίτευσης, στην κυβέρνηση αυξανόταν η νευρικότητα σχετικά με ενδεχόμενη μεταπήδησή του στην «απέναντι πλευρά». Κάποια στιγμή στο τέλος της περασμένης εβδομάδας μετέβη σε συμβολαιογράφο, προκειμένου να τον εξουσιοδοτήσει να τον εκπροσωπεί για όσο καιρό θα απουσίαζε στο εξωτερικό. Η κίνηση αυτή δημιούργησε εντυπώσεις σε σχέση με τον πραγματικό λόγο της επίσκεψής του στο συμβολαιογραφικό γραφείο, καθώς κάποιοι κυβερνητικοί παράγοντες θεώρησαν ότι κατέθεσε εγγράφως για όσα γνώριζε σχετικά με την ανακριτική διαδικασία ώστε να χρησιμοποιηθούν εν καιρώ. Ετσι αποφασίστηκε να επιταχυνθούν οι εξελίξεις σχετικά με τη μετατροπή του από μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος σε κατηγορούμενο…