ΣΚΟΠΙΑ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ
Μέχρι τις αρχές της περασμένης εβδομάδας όλα έδειχναν ότι η υπερψήφιση από τη Βουλή των Σκοπίων των τεσσάρων άρθρων της συνταγματικής τροποποίησης, ώστε να ολοκληρωθεί από πλευράς FYROM η κύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών και ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ να δώσει τη σκυτάλη στην Αθήνα, θα ήταν μια τυπική διαδικασία.
Ο Ζάεφ είχε, από τον Οκτώβριο κιόλας, στο «τσεπάκι» του τους ογδόντα βουλευτές που χρειαζόταν για την πλειοψηφία των δύο τρίτων και εκείνο που ενδιέφερε ήταν εάν την Τετάρτη, με την έναρξη της συνεδρίασης, η κατ’ άρθρο συζήτηση και ψήφιση θα ολοκληρώνονταν την ίδια μέρα ή θα εξαντλούνταν οι δώδεκα ημέρες που προέβλεπε ο κοινοβουλευτικός κανονισμός. Οι πάντες, εξάλλου, βιάζονταν.
Ο Ζάεφ για να ολοκληρώσει το κομμάτι του οδικού χάρτη που του αναλογούσε και να ετοιμάζεται να πανηγυρίσει το αντίδωρο των συμμάχων, την ένταξη, δηλαδή, της χώρας του στο ΝΑΤΟ και ο Αλέξης Τσίπρας για να ξεκαθαρίσει του λογαριασμούς του με τον Πάνο Καμμένο, ώστε να ξέρει πώς θα πορευθεί.
Στο «παρά 5΄», ωστόσο, και ενώ στην Αθήνα είχαν αρχίσει να μετράνε «κουκιά» γύρω από το τι θα γίνει στην ελληνική Βουλή, και ο κ. Καμένος ετοιμαζόταν να «κουνήσει μαντίλι» στην κυβερνητική συμμαχία, η διαδικασία στο Κοινοβούλιο των Σκοπίων εξελίχθηκε σε θρίλερ.
Εκπληξη
Τούτη τη φορά δεν ήταν το ισχυρό εθνικιστικό VMRO DPMNE που «όρθωνε» το ανάστημά του για να φράξει τη διαδρομή προς την τελική κύρωση της συμφωνίας, αλλά ένα αλβανικό κόμμα, που είχε ταχθεί υπέρ αυτής και μάλιστα είχε υπερψηφίσει την κρίσιμη πρόταση για συνταγματική τροποποίηση το φθινόπωρο!
Το κόμμα αυτό, με την επωνυμία «Besa» (Εμπιστοσύνη) και δύο εκπροσώπους στο Κοινοβούλιο, είχε ιδρυθεί πριν από λίγα χρόνια από τον φίλο του Αχμέτ Νταβούτογλου, Μπιλάλ Κασάμι, γεγονός που στα Σκόπια έδωσε λαβές για σχόλια περί τουρκικού «δακτύλου» στην πολιτική ζωή της FYROM, φιλοδοξώντας να εκπροσωπήσει το συντηρητικό Ισλάμ του αλβανικού στοιχείου του Τετόβου και εθεωρείτο πολιτικά ασήμαντο.
Παραμονές των τελευταίων κρίσιμων ψηφοφοριών επιχείρησε(;) να τορπιλίσει τη συμφωνία, αξιώνοντας την τροποποίηση του προοιμίου του συντάγματος και συγκεκριμένα την αλλαγή του άρθρου που προσδιορίζει την υπηκοότητα ως «μακεδονική / πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας».
Πρότεινε, ειδικότερα, επ’ αυτού, τον προσδιορισμό της υπηκοότητας ως «υπηκοότητα της Μακεδονίας / πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας», δηλώνοντας πως θα μπορούσε να αποδεχθεί ως εναλλακτική λύση να παραμείνει η υπηκοότητα «μακεδονική / πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας», αλλά αυτό να ισχύει μόνο για τους σλαβικής καταγωγής πολίτες της χώρας, ενώ για τις υπόλοιπες εθνοτικές ομάδες (Αλβανοί, Σέρβοι, Τούρκοι, Ρομά κ.λπ.) να αναγράφεται μόνο «πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας».
Τα πράγματα, ωστόσο, περιπλέχτηκαν ακόμα περισσότερο όταν οι οχτώ βουλευτές του VMRO DPMNE, οι οποίοι τον Οκτώβριο είχαν ψηφίσει την πρόταση για συνταγματική τροποποίηση και έκτοτε ακολουθούν τον Ζάεφ, αντέδρασαν απειλώντας πως εάν γίνουν αποδεκτές οι αξιώσεις των Αλβανών τότε δεν θα ψηφίσουν εκείνοι τα συνταγματικά άρθρα.
Στην αρχή κανείς δεν πήρε στα σοβαρά την αλβανική αξίωση, αλλά όταν οι δύο βουλευτές του Besa «πάτησαν πόδι» και ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ είδε ότι η αριθμητική στις ψηφοφορίες δεν έβγαινε, άρχισαν οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις και όχι μόνο.
Ενα τέτοιο διακύβευμα, όπως αυτό της συμφωνίας των Πρεσπών με την οποία Σκόπια και Αθήνα αλλά και οι δυτικοί σύμμαχοι (ΝΑΤΟ, Ευρωπαϊκή Ενωση) φιλοδοξούν να κλείσουν μια ιστορική πληγή στη γεωπολιτικά ευαίσθητη περιοχή, δεν ήταν δυνατό να αφεθεί έρμαιο στην «αλβανική ξεροκεφαλιά» δύο βουλευτών.
Οι πιέσεις για συμμόρφωση κατέφθαναν από παντού. Aπό τις δυτικές πρεσβείες στα Σκόπια, έως τα μητροπολιτικά αλβανικά κέντρα στην Πρίστινα και τα Τίρανα, ενώ ο Ζάεφ αναζητούσε «τεχνική φόρμουλα» στην οποία θα μπορούσαν να συμφωνήσουν οι του Besa και ταυτόχρονα έριχνε υπόγεια «δίχτυα» και πάλι προς το τη «δεξαμενή» του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να εξασφαλίσει, καλού κακού, τις δύο κρίσιμες ψήφους.
Μέχρι και ο παροπλισμένος ιδρυτής του σύγχρονου VMRO DPMNE και πρώην πρωθυπουργός Λιούπτσο Γκεοργκέφσκι εμφανίστηκε για να απευθύνει έκκληση στον σημερινό πρόεδρο του κόμματος να ενισχύσει με δύο βουλευτές του τον Ζάεφ, ώστε να περάσει η συμφωνία και να μπει η χώρα στο ΝΑΤΟ.
Αργά το βράδυ της Παρασκευής βγήκε «λευκός καπνός» και οι ψηφοφορίες ξεκίνησαν για να ολοκληρωθούν σε λίγες μόλις ώρες, με ογδόντα μία ψήφους υπέρ των τροποποιήσεων, μια δηλαδή παραπάνω από τον απαιτούμενο αριθμό.
Οι δύο βουλευτές αποδέχτηκαν ή αναγκάστηκαν να αποδεχθούν μια διατύπωση επί του συγκεκριμένου άρθρου, την οποία διαβάζουν όπως θέλουν και οι δύο πλευρές, και το αδιέξοδο ήρθη.
Μονόδρομος
Δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Το Besa ήταν πολύ μικρό για να μπορέσει να σηκώσει ένα τόσο βαρύ φορτίο, το ναυάγιο, δηλαδή, με υπαιτιότητά του, μιας συμφωνίας (αυτής των Πρεσπών) που θα ανοίξει, εφόσον ψηφιστεί, τον δρόμο για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, διακαή πόθο του αλβανικού στοιχείου της ΠΓΔΜ.
Ούτε ο συμμαχικός παράγοντας, για τους δικούς του λόγους, ούτε οι ομοεθνείς Αλβανοί στα μητροπολιτικά κέντρα θα το επέτρεπαν.
Διά «πυρός και σιδήρου», λοιπόν, και με την αμέριστη –απροκάλυπτη πολλές φορές– (υπο)στήριξη του δυτικού παράγοντα, ο Ζόραν Ζάεφ πέρασε στο Κοινοβούλιο ό,τι του αναλογούσε στη συμφωνία των Πρεσπών.
Η μάχη του Σλαβομακεδόνα ηγέτη ήταν σκληρή και έλαβε γεωπολιτικές διαστάσεις. Στα νερά του Βαρδάρη δεν «ναυμάχησαν» ο Ζάεφ και το εθνικιστικό VMRO DPMNE μόνο.
Διεξήχθη σύγκρουση επιρροής μεταξύ Ευρωπαίων και Αμερικανών, που θέλουν το νευραλγικής σημασίας για τις βαλκανικές ισορροπίες αδύναμο αυτό κράτος υπό τη σκέπη τους, και από την άλλη της Ρωσίας, που επιδιώκει να το φέρει στην αγκαλιά της για τα δικά της συμφέροντα στην περιοχή. Το αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα στα τέλη Σεπτεμβρίου και η κρίσιμη ψηφοφορία τον Οκτώβριο, διά της οποίας αποφασίστηκε η τροποποίηση του συντάγματος, ήταν δύο κρίσιμες μάχες στην πορεία προς την υλοποίηση του οδικού χάρτη.
Νικητής σε τρεις μάχες ο Ζόραν Ζάεφ
Ο πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας Ζόραν Ζάεφ κέρδισε και τη μάχη του δημοψηφίσματος του Σεπτεμβρίου και την κρίσιμη ψηφοφορία του Οκτωβρίου, κατά τους εντός και εκτός της χώρας του (μαζί και ο κ. Καμμένος) επικριτές του με ανορθόδοξες μεθόδους (πολιτικούς και δικαστικούς εκβιασμούς, κ.ά.) για να ολοκληρώσει την όλη συμφωνημένη διαδικασία με τις ψηφοφορίες της περασμένης Παρασκευής. Τώρα πλέον διά της διπλωματικής οδού θα ενημερώσει την Αθήνα ότι ο ίδιος ολοκλήρωσε το «έργο» που είχε επωμισθεί στις Πρέσπες και περιμένει από την «άλλη πλευρά» να κάνει το χρέος της. Το πολιτικό τίμημα της συμφωνίας, που για όσους –όχι λίγους– στη χώρα του αντιτάχθηκαν, υπονόμευσε τα «άγια των αγίων» του έθνους, μένει να αποτυπωθεί στις εκλογές. Στις οποίες αρκετοί στα Σκόπια δεν αποκλείουν να οδηγήσει τη «Βόρεια Μακεδονία» ο Ζάεφ, αφού πρώτα ολοκληρωθεί επιτυχώς η διαδικασία της συμφωνίας των Πρεσπών και ενταχθεί η χώρα στο ΝΑΤΟ, την ερχόμενη άνοιξη ως παρατηρητής και αργότερα ως τακτικό μέλος.