Κάθε εκλογική διαδικασία είναι μια γιορτή της δημοκρατίας. Στο κλείσιμο της κάλπης, όμως, γιορτάζουν συνήθως μόνο οι κερδισμένοι της βραδιάς: τα κόμματα που πέτυχαν τους στόχους τους και οι ψηφοφόροι τους. Μεταξύ των κερδισμένων στη χώρα μας και αυτή τη φορά –όπως πολλές φορές στο παρελθόν– περιλαμβάνονται κατά γενική ομολογία και οι ερευνητές –όχι όλοι– και οι δημοσκοπήσεις γενικότερα.
Η επιβεβαίωσή τους ήρθε μέσα σε κλίμα έντονης αμφισβήτησης που συχνά ξεπερνούσε την καλοπροαίρετη κριτική: υπερβολές, αμετροέπεια, ανακρίβειες, «τσουβάλιασμα» όλων αδιακρίτως, αβάσιμες κατηγορίες, ακραίες καταγγελίες… Ευτυχώς, υπήρχε και η αστεία πλευρά της κριτικής με δηλώσεις, σχόλια, ή tweets «ειδικών», που αν σταχυολογούσαμε δυο-τρία από αυτά εδώ, το άρθρο θα κατέληγε… ξεκαρδιστικό!
Υπό αυτές τις συνθήκες, η ικανοποιητική αποτύπωση των πολιτικών τάσεων από αρκετές –αν και όχι από όλες– δημοσκοπήσεις, φαντάζει ως ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία. Στην τηλεοπτική συχνότητα του ΣΚΑΪ, εδώ και ένα χρόνο, η Pulse RC αποτύπωνε τις διαθέσεις του εκλογικού σώματος απέναντι στα κόμματα – αυτός είναι άλλωστε ο στόχος της «Πρόθεσης Ψήφου» και όχι η πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος. Τις περισσότερες φορές, η διαφορά των δύο μονομάχων βρισκόταν μεταξύ 9% και 11%. Στην τελευταία, πριν από την ευρωκάλπη, έρευνα εθνικών εκλογών τον Απρίλιο, η διαφορά ήταν 9,5%!
Στην έρευνα «Πρόθεση Ψήφου» ευρωεκλογών που παρουσιάστηκε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ στις 23 Μαΐου, 3-4 ημέρες πριν από τις εκλογές, τα ποσοστά των κομμάτων και η διαφορά των δύο πρώτων (με τη συνήθη αναγωγή επί των εγκύρων) απείχαν ελάχιστα από το εκλογικό αποτέλεσμα (λιγότερο και από τα περιθώρια της πρώτης εκτίμησης του exit poll την ημέρα των εκλογών)!
Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να πούμε ότι κατάφερε να προβλέψει το αποτέλεσμα με αξιόλογη ακρίβεια, καλύτερη από τα περιθώρια στατιστικού σφάλματος; Καλύτερα να το αποφύγουμε! Γιατί δεν είναι αυτός είναι ο στόχος μιας προεκλογικής δημοσκόπησης. Αποτύπωσε όμως ικανοποιητικά το πολιτικό κλίμα, τη στάση των ψηφοφόρων προς τα κόμματα και τις τάσεις. Και αν προσέγγισε και αριθμητικά το πραγματικό αποτέλεσμα, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι αναποφάσιστοι, που αποφάσισαν τις τελευταίες ημέρες το τι θα ψηφίσουν, μοιράστηκαν στα κόμματα, χωρίς να κινηθούν μαζικά προς μια κατεύθυνση – όπως δείχνει η σχετική υποανάλυση από το exit poll.
Για το exit poll, όμως, μπορούμε να πούμε ότι «έπεσε» μέσα! H «έρευνα εξόδου» διεξάγεται την ημέρα των εκλογών, έξω από τα εκλογικά κέντρα, ρωτώντας «τι ψηφίσατε;» σε πολίτες που ψήφισαν πριν από λίγο. Επομένως, είναι εργαλείο πρόβλεψης εκλογικού αποτελέσματος και μπορεί (ή πιο σωστά… πρέπει) να «πέφτει» μέσα. Το μεγάλο κοινό exit poll, στο οποίο συμμετείχε για πρώτη φορά φέτος και η Pulse RC (μαζί με τις MRB, Metron Analysis, Marc, Alco), «έπεσε» με ακρίβεια μέσα!
Ας κρατήσουμε από τις πολύ ενδιαφέρουσες υποαναλύσεις του, ενόψει των επερχόμενων εθνικών εκλογών, ότι:
• Περίπου το 14% από όλους όσοι απάντησαν, αποφάσισαν το τι θα ψηφίσουν, την ημέρα των εκλογών. Αλλοι τόσοι κατέληξαν την τελευταία εβδομάδα!
• Η διαφορά των δύο πρώτων διαμορφώθηκε σε αυτά τα επίπεδα, διότι η συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ δεν ξεπέρασε το 60%, ενώ οι «διαρροές» ψηφοφόρων του προς τη Ν.Δ. παρέμειναν σε διψήφιο ποσοστό (και τα δύο είχαν αποτυπωθεί με ακρίβεια στην τελευταία δημοσκόπηση της Pulse RC, 3-4 ημέρες πριν από τις εκλογές).
• Οι νέοι ψηφοφόροι 17-24 ετών δεν προτίμησαν περισσότερο τα μικρότερα κόμματα. Αντίθετα, έφεραν τη Ν.Δ. στην πρώτη θέση και έδωσαν στα δύο μεγάλα κόμματα ποσοστά σχεδόν αντίστοιχα με τον πανελλαδικό τους μέσον όρο – ελαφρά πιο βελτιωμένο τον ΣΥΡΙΖΑ και σημαντικά πιο ενισχυμένη τη Χρυσή Αυγή!
Κύρια επιδίωξη ενός ερευνητή, μέσω των (προεκλογικών) δημοσκοπήσεων, είναι να προσεγγίσει αμερόληπτα τις απόψεις και τις τάσεις που διαμορφώνονται και να τις παρουσιάσει ψύχραιμα, κρατώντας αποστάσεις από το πολιτικό παιχνίδι και τις προσωπικές του προτιμήσεις. Και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε.
*Ο κ. Γιώργος Αράπογλου είναι γενικός διευθυντής της Pulse RC.