Ο χρόνος είναι ποιοτικό μέγεθος στην πολιτική (και όχι μόνο): μετά τις εκλογές γνωρίζουμε ό,τι πριν από τις εκλογές εικάζαμε. Οι εξελίξεις που δρομολογούνται μετεκλογικά προσδιορίζονται από τη γνώση αυτή. Τι γνωρίζουμε;
Πρώτον, η Ν.Δ. και ο κ. Μητσοτάκης προσωπικά κατήγαγε μια στρατηγική νίκη. Γιατί στρατηγική; Οχι μόνο γιατί επαναφέρει τη Ν.Δ. στα, περίπου, προ κρίσης ποσοστά αλλά και γιατί, δυνητικά, εμπεδώνει συνθήκες κεντροδεξιάς ηγεμονίας. Ο αντίπαλος πόλος είναι κερματισμένος, θα περιέλθει σε εσωστρεφή περιδίνηση, και στερείται –ακόμη τουλάχιστον– συνεκτικού αφηγήματος.
Δεύτερον, η νίκη της Ν.Δ. φέρει το ιδιαίτερο πολιτικό χρώμα του ηγέτη της. Η ανάδειξη του, εν πολλοίς, φιλελεύθερου κεντρώου κ. Μητσοτάκη στην προεδρία της λαϊκοδεξιάς Ν.Δ. ήταν μη αναμενόμενη, γι’ αυτό και κατέστη πολιτικό γεγονός. Δημιούργησε νέες προσδοκίες, προσέδωσε διακομματική ελκυστικότητα στη νέα ηγεσία, και παρήγαγε πολιτική ορμή, η οποία ολοκληρώθηκε με την εντυπωσιακή νίκη της 7ης Ιουλίου. Η αυτοδυναμία της Ν.Δ. ίσως είναι το σημαντικότερο γεγονός των εκλογών – η χώρα θα κυβερνηθεί.
Τρίτον, ο ΣΥΡΙΖΑ απέφυγε τη στρατηγική ήττα. Το σεβαστό ποσοστό του μπορεί να θεωρηθεί ως στρατηγική νίκη του στον λεγόμενο «προοδευτικό» χώρο. Οπως συμβαίνει, συνήθως, με ιδεοκρατικά κόμματα, θα φουντώσει στο εσωτερικό του η κλασική διαμάχη πραγματιστών-θεμελιωτιστών. Το πιθανότερο είναι ότι θα επικρατήσουν, έπειτα από ιδεολογικούς σπασμούς και πολιτικές συγκρούσεις, οι πραγματιστές. Το ποσοστό του κόμματος είναι πολύ μεγάλο για να σπαταληθεί. Δεν είναι, φυσικά, αυτονόητο ότι θα συμβεί αυτό. Ο κ. Τσίπρας μπορεί να στερείται διανοητικής καλλιέργειας, διαθέτει όμως κάτι σημαντικότερο στην πολιτική: προσαρμοστικότητα, ένστικτο επιβίωσης και βούληση για εξουσία. Στις μετεκλογικές δηλώσεις του υπαινίχθηκε τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα μεγάλο «προοδευτικό» κόμμα. Υποσχέθηκε ότι θα ασκήσει «υπεύθυνη και δυναμική αντιπολίτευση». Αν η αντιπολίτευσή του είναι περισσότερο «υπεύθυνη» και λιγότερο «δυναμική», θα κερδίσει το στοίχημα του αυτο-μετασχηματισμού. Αλλά δεν θα είναι εύκολο.
Τέταρτον, το ΚΙΝΑΛ μπορεί να μην πέθανε, αλλά πνέει τα λοίσθια. Θυμίζει την ΕΔΗΚ τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης. Η κ. Γεννηματά δεν συνετρίβη ώστε να αμφισβητηθεί ευθέως αλλά ηττήθηκε τόσο ώστε να αμφισβητείται διαρκώς υπογείως.
Τέλος, οι εκλογές αυτές σηματοδοτούν το τέλος των αυταπατών. Γνωρίζουμε με βιωμένη βεβαιότητα πλέον ότι: δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, η μοίρα της Ελλάδας είναι στην Ευρώπη, οι ιδεοληψίες είναι επιζήμιες, ο λαϊκισμός είναι βαθιά αντιλαϊκός, η διαχειριστική επάρκεια μιας κυβέρνησης είναι εξαιρετικά σημαντική. Επειτα από δέκα χρόνια κρίσης, οι Ελληνες λαχταρούν να ελπίζουν. Εύχομαι ο νέος πρωθυπουργός να τους δίνει λόγους να το κάνουν.
* Ο κ. Χαρίδημος Κ. Τσούκας είναι καθηγητής στα Πανεπιστήμια Κύπρου και Warwick.