Eχουν ήδη γίνει και, φυσικά, θα γίνουν ατελείωτα σχόλια γύρω από τις πολιτικές προοπτικές που ανοίγει το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών. Νομίζω ότι το σημαντικότερο στοιχείο του αποτελέσματος είναι ότι σηματοδοτεί το τέλος της περιόδου της κρίσης, στην πραγματικότητα, το τέλος της Μεταπολίτευσης, μέσω της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ, του πιο χαρακτηριστικού εκπροσώπου αυτής της περιόδου και της πολιτικής κουλτούρας της. Οι πολιτικές και οι πρακτικές που φερόταν να εκπροσωπεί το συγκεκριμένο κόμμα, οι οποίες μας οδήγησαν μέχρις εδώ (έστω και αν φορείς τους ήταν άλλα κόμματα), απέτυχαν παταγωδώς να προσελκύσουν την πλειοψηφία των ψηφοφόρων, παρά την εμμονή του σε αυτές. Με τον ίδιο θλιβερό τρόπο βούλιαξε και η δήθεν ηθική της Αριστεράς. Ο μεσσιανισμός χρεοκόπησε και οι απαιτήσεις του μέλλοντος προβάλλουν πολύ πιο απαιτητικές από τις πολιτικές που μπορεί να προτείνει ένα κόμμα που έχει την επικοινωνία ως μόνο όπλο του.
Επομένως, η μεν Αριστερά θα πρέπει να αναζητήσει άλλους δρόμους για να επιβιώσει, συνάμα όμως το κόμμα που θα αναλάβει την κυβέρνηση θα πρέπει να είναι σε θέση να σπρώξει, χωρίς μεμψιμοιρίες και οπισθοδρομήσεις, τη χώρα προς τα εμπρός. Τα περιθώρια έχουν εξαντληθεί και οι λογικές του παρελθόντος έχουν τελειώσει. Αποτελεί ευτύχημα που ο Κυριάκος Μητσοτάκης –μόνος του και όχι ως Νέα Δημοκρατία– μπόρεσε να αποκτήσει ισχυρή πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Μόνον έτσι θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις συχνά ανυπέρβλητες δυσκολίες που θα έχει στο εξής μπροστά του.
Η λογική της επιστροφής στην κανονικότητα, που πολύ συχνά υποστηρίζεται, δεν αρκεί και δεν πρόκειται να αρκέσει για μια χώρα που οφείλει να ξεπεράσει όλο τον κακό εαυτό της εάν θέλει να μη μετατραπεί σε ένα Ντιτρόιτ της Ευρωπαϊκής Eνωσης. Το έργο είναι κολοσσιαίο, χρειάζεται μεγάλη κοινωνική και πολιτική υποστήριξη. Εκείνο που με φοβίζει περισσότερο είναι ότι λίγοι έχουν συνείδηση της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε.
Το μόνο ευχάριστο είναι πως τα δεξιά αντισυστημικά κόμματα δείχνουν να περιθωριοποιούνται – ένδειξη ότι οι Eλληνες είναι πεπεισμένοι πως το μέλλον της χώρας βρίσκεται στην ευρωπαϊκή προοπτική της. Αυτό όμως δεν φτάνει· χρειάζεται σκληρή προσπάθεια για μεγάλο χρονικό διάστημα για να μπορέσει η Ελλάδα να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της προοπτικής αυτής. Τίποτε δεν χαρίζεται, όλα κερδίζονται. Οι χθεσινές εκλογές ανοίγουν από κάθε άποψη μια πόρτα αισιοδοξίας, που θα πρέπει ωστόσο να έχουμε το θάρρος να διαβούμε.
* Ο κ. Κώστας Κωστής είναι καθηγητής Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας στο ΕΚΠΑ.