Εάν ψάχνετε μια αισιόδοξη ιστορία στην Ευρώπη, μπορείτε να στραφείτε στην Ελλάδα. Ναι, σωστά διαβάσατε. Εχοντας χάσει το ένα τέταρτο της οικονομίας της την περίοδο της καταστροφικής ύφεσης, η Ελλάδα έχει πλέον αλλάξει πορεία, με τη δημοκρατία της να παραμένει άθικτη, τις εξτρεμιστικές τάσεις νικημένες και το πνεύμα του αντι-αμερικανισμού νεκρό.
Η ευρεία εκλογική νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη, του δυναμικού ηγέτη του κεντροδεξιού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, σήμανε το τέλος ενός κεφαλαίου για τη χώρα. Η Ελλάδα απέρριψε τον Αλέξη Τσίπρα, τον αριστερό ηγέτη που οδήγησε τη χώρα στo χείλος της καταστροφής το 2015, προτού κάνει μια στροφή προς τον πραγματισμό. Συγχρόνως, οδήγησε το νεοφασιστικό κόμμα της Χρυσής Αυγής εκτός Βουλής. Κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της κρίσης, η Χρυσή Αυγή είχε αναδειχθεί στο τρίτο μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα της χώρας.
Οντας η πρώτη χώρα που επηρεάστηκε από τον λαϊκισμό, η Ελλάδα είναι η πρώτη που εξέρχεται από αυτόν. Για μια χώρα που βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση, οι άγκυρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ αποδείχθηκε ότι δεν είναι και τόσο αμελητέες. Η Ευρώπη δεν χαρακτηρίζεται αποκλειστικά από το φαινόμενο του εθνικισμού και της ξενοφοβίας. Είναι μια ήπειρος εν μέσω μιας βίαιης ρευστότητας, διχασμένη ανάμεσα στα φιλελεύθερα και στα εθνικιστικά της ρεύματα. Παρά την ανεργία που έφτασε σχεδόν στο 30%, μια χαοτική προσέγγιση που σχεδόν οδήγησε σε έξοδο από το ευρώ, σκληρά μνημόνια με έξωθεν επιβεβλημένα μέτρα λιτότητας και ένα κύμα απελπισμένων προσφύγων από τη Συρία, η Ελλάδα κατάφερε να ξαναβρεί την ισορροπία της και να σταθεροποιηθεί. Το γεγονός αυτό αποτελεί υπενθύμιση πως υπερβάλλουν όσοι μιλούν για έκλειψη της δημοκρατίας.
«Κωλοτούμπα» είναι ο όρος που χρησιμοποιήθηκε για τη μεταστροφή της Ελλάδας, όταν ψήφισε σε δημοψήφισμα το 2015 να απορρίψει τους όρους του διεθνούς μνημονίου για να παρακολουθήσει αργότερα τον Τσίπρα να αγνοεί το αποτέλεσμα αυτό και να υπογράφει νέο μνημόνιο με ακόμα σκληρότερους όρους. Ναι, Βρετανία, οι δημοκρατικές χώρες μπορούν να αλλάξουν γνώμη ενίοτε, όταν έχουν λάβει καταστροφικές αποφάσεις.
Αυτή η «κωλοτούμπα» πλέον ολοκληρώθηκε. Ο Μητσοτάκης σπούδασε στα πανεπιστήμια του Harvard και του Stanford και είναι πρώην στέλεχος της εταιρείας McKinsey, ενώ προέρχεται από μία εκ των πιο διακεκριμένων πολιτικών οικογενειών της Ελλάδας. Προκειμένου να διασφαλίσει την εκλογή του, χρειάστηκε να παλέψει εναντίον της αντίληψης ότι είναι υπερβολικά «Αμερικανός» και «τεχνοκράτης». Μέσω μιας έντονης καμπάνιας στην οποία υποσχέθηκε να μειώσει τον φόρο στις επιχειρήσεις, να ξεμπλοκάρει ιδιωτικοποιήσεις, να αναβαθμίσει τεχνολογικά την οικονομία, να προσελκύσει επενδύσεις και να κάνει πιο αποτελεσματικό τον δημόσιο τομέα, ο Μητσοτάκης έπεισε τους Ελληνες ότι είναι ο κατάλληλος πρωθυπουργός που θα καταφέρει να μεταμορφώσει τις αναλαμπές ανάκαμψης σε βιώσιμη ανάπτυξη. Με την αυτοδυναμία που απολαμβάνει πλέον στη Βουλή, έχει τη δυνατότητα να επιταχύνει το πρόγραμμα αυτό.
Δεν θα είναι εύκολο. Παρότι η ανεργία έχει υποχωρήσει στο 18% και υπάρχει μία κάποια ανάπτυξη, η Ελλάδα είναι ακόμα παγιδευμένη στα δημοσιονομικά δεσμά που της έχουν επιβάλει οι πιστωτές της. Ο Μητσοτάκης θα χρειαστεί λεπτούς εξισορροπητικούς χειρισμούς για να υλοποιήσει τη δέσμευσή του για την ώθηση της ανάπτυξης και των επενδύσεων μέσω της μείωσης της φορολογίας των επιχειρήσεων. Θα πρέπει να περιορίσει την ευνοιοκρατία που αποτελεί την κληρονομιά της Νέας Δημοκρατίας και να δώσει προτεραιότητα στην επιχειρηματικότητα και στην καινοτομία. Το παλιό μοντέλο δεν πρόκειται να λειτουργήσει.
Ο νέος πρωθυπουργός είναι συνηθισμένος σε αντίστοιχες προκλήσεις. Το 2013, όταν ήταν υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, τον συνάντησα σε ένα κτίριο που πολιορκείτο από διαδηλωτές, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για τις περικοπές στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων που είχαν απαιτήσει οι πιστωτές. Ο Μητσοτάκης μου είχε πει: «Η χώρα έχει φτάσει στα όριά της». Θα μπορούσε να έχει διαλυθεί, όπως η Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Το ότι η Ελλάδα δεν διαλύθηκε, οφείλεται κυρίως στη στήριξη που προήλθε από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, τα οποία χτίστηκαν για να αντισταθούν στον εθνικισμό και να αποτρέψουν την καταστροφή.
Βοηθώντας την Ελλάδα σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, οι ΗΠΑ εκμηδένισαν την ελληνική δυσαρέσκεια που είχε προκληθεί έπειτα από την αμερικανική υποστήριξη της ελληνικής χούντας το 1967-1974. Η κυβέρνηση του Ομπάμα κέρδισε την εμπιστοσύνη του Τσίπρα και τον έσυρε προς το κέντρο. Ο Τζο Μπάιντεν, ως αντιπρόεδρος, παρότρυνε τον τότε πρωθυπουργό να μη λάβει βιαστικές και ανέκκλητες αποφάσεις – όπως την αποχώρηση από το ευρώ. Ετσι, αποφεύχθηκε η διάλυση της Ευρωζώνης που πιθανόν να προκαλείτο έπειτα από μίμηση της απόφασης της Ελλάδας και από άλλες χώρες.
Ο ελληνικός αντι-αμερικανισμός έχει πλέον πεθάνει σχεδόν ολοκληρωτικά, και θάφτηκε από μια αριστερή κυβέρνηση. Κάποτε εκφραζόταν βίαια από την τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη», η οποία είναι υπεύθυνη για αρκετές δολοφονίες. Ωστόσο, αρκετοί παράγοντες –όπως το γεγονός πως η Γερμανία αντικατέστησε τις ΗΠΑ ως ο μπαμπούλας της Ελλάδας, οι νέες εντάσεις με την Τουρκία που ανέδειξαν τη σημασία της αμερικανικής υποστήριξης, η εξασθένηση της ιστορικής μνήμης για τη χούντα και μια ισχυρή αίσθηση αμερικανικής αλληλεγγύης την περίοδο της κρίσης– άλλαξαν τις ελληνικές απόψεις. Η εκλογή του Μητσοτάκη είναι συνεπής με αυτήν την αλλαγή.
Ο Μητσοτάκης αναλαμβάνει καθήκοντα ενώ η Τουρκία και η Κύπρος βρίσκονται σε σύγκρουση για τις εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Τον Μάιο, η Αθήνα δήλωσε πως «ανησυχεί βαθιά» για τις τουρκικές βλέψεις για γεωτρήσεις σε περιοχή που ανήκει στη Κύπρο, χαρακτηρίζοντας το βήμα «ιδιαίτερα προκλητικό» και προτρέποντας τις τουρκικές αρχές να «σταματήσουν αυτές τις επιχειρήσεις».
Ο νέος πρωθυπουργός επιθυμεί να διατηρήσει την ηρεμία στην περιοχή. Είναι άνθρωπος που πιστεύει βαθιά στους διατλαντικούς δεσμούς που ο πρόεδρος Τραμπ συχνά υποτιμά. Σε αυτό το πλαίσιο, ο τουρισμός έχει ενισχυθεί και είναι ζωτικής σημασίας για την ελληνική οικονομία. Η Ελλάδα οραματίζεται μια Τουρκία αγκυροβολημένη στη Δύση, όχι στραμμένη προς τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Μια νέα μέρα ξημερώνει για την Ελλάδα. Τώρα, αυτό που χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι μια αντίστοιχη βρετανική κωλοτούμπα σχετικά με το Brexit.