Σε ρυθμούς κανονικότητας επιχειρεί να θέσει τη Δικαιοσύνη η κυβέρνηση με την επιλογή νέας ηγεσίας στον Αρειο Πάγο, βασιζόμενη σε κριτήρια επιλογής που σχετίζονται με την αξιοκρατία, την επιστημονική κατάρτιση αλλά και τον σεβασμό στην επετηρίδα του δικαστικού σώματος. Η διαδικασία επιλογής ανώτατων δικαστικών που θα ηγηθούν της Δικαιοσύνης ήδη ξεκίνησε από την αρχή, μετά την εσπευσμένη επιλογή ηγεσίας στον Αρειο Πάγο στην οποία προχώρησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αν και είχαν προκηρυχθεί οι βουλευτικές εκλογές, αγνοώντας τις προειδοποιήσεις των συνταγματολόγων και τις έντονες επικρίσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Μετά ταύτα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλήθη και έδωσε λύση στη αντιθεσμική πρακτική της προηγούμενης κυβέρνησης, αρνούμενος να επικυρώσει την επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης με τη μη υπογραφή των σχετικών διαταγμάτων. Ετσι οι ανώτατες δικαστικοί Ειρήνη Καλού που είχε επιλεγεί για την προεδρία του Αρείου Πάγου και η Δήμητρα Κοκοτίνη που είχε επιλεγεί για την νευραλγική θέση της Εισαγγελίας του ανωτάτου δικαστηρίου, τελικώς, δεν κατέλαβαν τις κορυφαίες θέσεις της δικαστικής ιεραρχίας καθώς η επιλογή τους ακυρώθηκε από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Ανάκτηση εμπιστοσύνης
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, άλλωστε, από τα έδρανα της αντιπολίτευσης είχε δεσμευθεί ότι η διαδικασία της επιλογής νέας ηγεσίας στη Δικαιοσύνη θα γινόταν από την αρχή μετά τις εκλογές και είχε προδιαγράψει τα κριτήριά της με στόχο την επαναφορά κλίματος ηρεμίας στη Δικαιοσύνη και ανάκτηση της εμπιστοσύνης πολιτών και δικαστών σε μια ηγεσία του δικαστικού σώματος που δεν θα φέρει βαρίδια κομματικών εξαρτήσεων και θα χαίρει της εκτίμησης του νομικού κόσμου και όχι μόνον. Ηδη η διαδικασία προεπιλογής ανώτατων δικαστικών από τη Βουλή έχει προχωρήσει σημαντικά σε ό,τι αφορά την προεδρία του Αρείου Πάγου και την Εισαγγελία του ανωτάτου δικαστηρίου, ενώ αναμένεται η ίδια διαδικασία, όπως προβλέπει ο νόμος, να δρομολογηθεί σύντομα για την επιλογή νέων αντιπροέδρων τόσο στο Συμβούλιο της Επικρατείας όσο και στον Αρειο Πάγο. Για το Συμβούλιο της Επικρατείας οι κενές θέσεις είναι δύο, ενώ για τον Αρειο Πάγο είναι περισσότερες. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Τσιάρας, ο οποίος κατά το Σύνταγμα φέρει το βάρος της κίνησης των σχετικών διαδικασιών και είναι εκείνος που προτείνει και στο υπουργικό συμβούλιο, δρομολόγησε τις προβλεπόμενες διαδικασίες μεσούντος του Αυγούστου, ώστε με το νέο δικαστικό έτος να έχει ολοκληρωθεί η επιλογή ηγεσίας στον Αρειο Πάγο και να λειτουργήσει η Δικαιοσύνη κανονικά.
Από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής, ήδη, την εβδομάδα που μας πέρασε, προσήλθαν σε ακρόαση ανώτατοι δικαστικοί που προτάθηκαν από τον υπουργό Δικαιοσύνης, και από τη μυστική ψηφοφορία προέκυψε η λίστα των ανώτατων δικαστικών που θα αποτελέσουν τη δεξαμενή από την οποία η κυβέρνηση καλείται να επιλέξει. Βεβαίως η κυβέρνηση δεν δεσμεύεται, αλλά είθισται από τότε που ισχύει η εμπλοκή της Βουλής στην επιλογή ηγεσίας στη Δικαιοσύνη –θεσμοθετήθηκε το 2011– οι κυβερνήσεις να επιλέγουν από τη λίστα των υποψηφίων η οποία διαμορφώνεται από τη Βουλή.
Οι επικρατέστεροι για τον Αρειο Πάγο
Τα κριτήρια επιλογής για την ηγεσία της Δικαιοσύνης, έτσι όπως τα έχει ορίσει ο πρωθυπουργός, οδηγούν, σύμφωνα με πληροφορίες, την κυβέρνηση σε επιλογές αξιοκρατικές, με επιστημονική κατάρτιση και κύρος, παράλληλα όμως με σεβασμό στη δικαστική επετηρίδα.
Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι ο υπουργός Δικαιοσύνης Κων. Τσιάρας αναμένεται να προτείνει στο υπουργικό συμβούλιο –που θα συγκληθεί, εκτός απροόπτου, την προσεχή Τετάρτη– για νέο πρόεδρο του Αρείου Πάγου τον αντιπρόεδρο του ανωτάτου δικαστηρίου Ιωσήφ Τσαλαγανίδη, ανώτατο δικαστικό εγνωσμένου κύρους και καθολικής αποδοχής, με επιστημονική κατάρτιση που τον κατατάσσει στους πλέον διακεκριμένους δικαστικούς.
Ο Ιωσήφ Τσαλαγανίδης έχει λιγότερο από ένα χρόνο παραμονής στο δικαστικό σώμα, καθώς συνταξιοδοτείται τον προσεχή Ιούνιο, όμως η επιλογή του θεωρείται ουσιαστική και συμβολική από την κυβέρνηση, η οποία δι’ αυτής επιθυμεί να καταστήσει σαφές ότι οι ικανοί και άριστοι πρέπει να καταλαμβάνουν ηγετικές θέσεις σε θεσμικούς χώρους, όπως η Δικαιοσύνη.
Ο κ. Τσαλαγανίδης ήταν από εκείνους –και δυστυχώς δεν ήταν λίγοι– που «κακομεταχειρίστηκε» η προηγούμενη κυβέρνηση, τον παρέλειψε από τις επιλογές των αντιπροέδρων λόγω της στάσης που είχε κρατήσει ως ειδικός ανακριτής στην υπόθεση λίστας Λαγκάρντ – Γιώργου Παπακωνσταντίνου και τελικώς με καθυστέρηση τον έκανε αντιπρόεδρο.
Αλλωστε, κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής διαδικασίας ο κ. Τσαλαγανίδης υπερψηφίστηκε και ήρθε πρώτος σε ψήφους μεταξύ των λοιπών ανώτατων δικαστικών που προτάθηκαν ως υποψήφιοι, με την Πηνελόπη Ζωντανού να ακολουθεί δεύτερη σε ψήφους και τρίτη την Αγγελική Αλειφεροπούλου, η οποία εκτελεί προσωρινά καθήκοντα προέδρου στον Αρειο Πάγο μετά την αποχώρηση στο τέλος Ιουνίου του Βασίλειου Πέππα.
Για τη νευραλγική για πολλούς λόγους θέση του εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» ο υπουργός Δικαιοσύνης Κων. Τσιάρας θα προτείνει τον αντεισαγγελέα του ανωτάτου δικαστηρίου Βασίλειο Πλιώτα, ο οποίος κατέχει υψηλή θέση στη δικαστική επετηρίδα των εισαγγελέων, διαθέτει επιστημονική κατάρτιση και κύρος και βεβαίως προέρχεται από τους εισαγγελείς, κάτι που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον εισαγγελικό κλάδο, μιας και η κυβέρνηση μπορεί για εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να επιλέξει είτε εισαγγελικό λειτουργό είτε δικαστή. Ο κ. Πλιώτας, που κατάγεται από την Αρκαδία, έχει πολυετή παρουσία στην Εισαγγελία και θα παραμείνει στη θέση για τρία χρόνια, έως το 2022, οπότε και συνταξιοδοτείται. Ως συνυποψήφιοί του υπερψηφίστηκαν από τη Βουλή οι αντεισαγγελείς Δημήτριος Δασούλας, που εκτελεί προσωρινά χρέη εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και συνταξιοδοτείται τον προσεχή Ιούνιο, και Χαράλαμπος Βουρλιώτης, ικανός εισαγγελικός λειτουργός που έχει ταυτίσει το όνομά του με τη διερεύνηση –μαζί με την τότε εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευτέρπη Κουτζαμάνη– της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης.
Βαθιά τραύματα
Οι επικείμενες επιλογές των Ιωσήφ Τσαλαγανίδη και Βασιλείου Πλιώτα, αν επιβεβαιωθούν, εκτιμάται ότι θα συμβάλλουν στο να αποκατασταθεί κλίμα ηρεμίας και αξιοκρατίας στη Δικαιοσύνη, στην αποφυγή παρεμβάσεων και προσωπικών διώξεων δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών, πρακτικές που δυστυχώς εφαρμόστηκαν εκτενώς επί των ημερών της Βασιλικής Θάνου στην προεδρία, που άφησε βαθιά τραύματα στη λειτουργία της Δικαιοσύνης.
Η επιλογή ανώτατων δικαστικών από την προηγούμενη κυβέρνηση, τόσο στο πρόσωπο της Βασιλικής Θάνου όσο και της Ξένης Δημητρίου για την εισαγγελία του ανωτάτου δικαστηρίου, αποδείχθηκαν στην πράξη τουλάχιστον ατυχείς και επί της ουσίας δημιούργησαν περισσότερα προβλήματα στην απελθούσα κυβέρνηση από όσα υποτίθεται πως θα επέλυαν, εγκλωβίζοντάς την σε πρακτικές και επιλογές που την εξέθεσαν, όπως η διαχείριση της εμβληματικής πλέον υπόθεσης Novartis, με την εμπλοκή πολιτικών προσώπων.
Ειδικώς η θητεία της Βασιλικής Θάνου στην προεδρία του Αρείου Πάγου, συνδέθηκε με πρακτικές που για πρώτη φορά εφαρμόστηκαν στη Δικαιοσύνη σε τέτοια έκταση και βάθος, δημιουργώντας αρνητικό προηγούμενο, το οποίο ακόμη και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε στη συνέχεια να διορθώσει, κυρίως επί υπουργίας Μιχάλη Καλογήρου, αλλά και με την επιλογή του Βασίλειου Πέππα ως διαδόχου της. Πάντως, η νέα ηγεσία της Δικαιοσύνης θα βρεθεί αντιμέτωπη με σωρεία προβλημάτων που σχετίζονται με χρόνιες παθογένειες που έχουν μπλοκάρει τη λειτουργία της, αλλά και με τη διαχείριση σημαντικών υποθέσεων, καθώς και όσων σώρρευσε με τις τοξικές επιλογές προσώπων η προηγούμενη κυβέρνηση…