Μεγαλύτερη ανεξαρτησία από το Δημόσιο και πιο ενεργό εμπλοκή ιδιωτών θα χαρακτηρίζουν την επόμενη ημέρα της ΔΕΗ. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, με συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ» λίγα μόλις 24ωρα μετά την έγκριση του πρώτου «πακέτου διάσωσης» της ΔΕΗ, προαναγγέλλει την κατάθεση νομοσχεδίου μέσα στον Οκτώβριο, το οποίο θα απαλλάξει τη ΔΕΗ από τις δουλείες και τους περιορισμούς που έχουν οι ΔΕΚΟ (προμήθειες, ταχύτητα προσλήψεων κ.λπ.) για να μπορεί να λειτουργεί ως εισηγμένη εταιρεία και εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό. «Η ΔΕΗ είναι η μόνη δημόσια επιχείρηση που είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο και ταυτόχρονα ανοικτή στον ανταγωνισμό. Δεν μπορεί να λειτουργεί διοικητικά και ρυθμιστικά όπως λειτουργούν π.χ. οι αστικές συγκοινωνίες. Είναι αρνητικό για την ίδια και τους εργαζομένους», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηδάκης.
Προαναγγέλλει, επίσης, την είσοδο, μεσοπρόθεσμα, ιδιωτών επενδυτών στη ΔΕΗ, αλλά και τη συνεργασία της με τρίτους για την επέκταση στις ΑΠΕ. «Βεβαίως και με τα μέτρα διάσωσης και εξυγίανσης που παρουσιάσαμε για τη ΔΕΗ, επιδιώκουμε, πέρα από το να την κρατήσουμε όρθια, να την καταστήσουμε ελκυστική σε υποψήφιους επενδυτές», τονίζει, ενώ, σε ό,τι αφορά τη μετάβαση της ΔΕΗ στη μεταλιγνιτική εποχή, σημειώνει ότι η υιοθέτηση του προγράμματος εξυγίανσης και η μερική ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ θα τις διασφαλίσουν τα αναγκαία κεφάλαια, τα οποία θα τις επιτρέψουν «είτε μόνη της είτε βασικά σε συνεργασία με άλλους ενεργειακούς παίκτες να μπει δυναμικά στις ΑΠΕ».
Ο υπουργός αποκαλύπτει, επιπλέον, στην «Κ» ότι η προσπάθεια απολιγνιτοποίησης θα ξεκινήσει με τις μονάδες Αμύνταιο Ι και Αμύνταιο ΙΙ, συνολικής ισχύος 600 MW, και τη μονάδα Μεγαλόπολη ΙΙΙ, ισχύος 300 MW. H απόσυρση θα προχωρήσει πριν από το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2020 και αφού έχουν επιλυθεί τα ζητήματα τηλεθέρμανσης των περιοχών. Τα ΝΟΜΕ θα καταργηθούν με τον νόμο που θα κατατεθεί στη Βουλή τον Οκτώβριο, ενώ η αντιπρόταση προς την Κομισιόν θα προβλέπει ευρωπαϊκό πακέτο απελευθέρωσης και εκσυγχρονισμού της αγοράς ενέργειας «όπου η ΔΕΗ και οι ανταγωνιστές της θα λειτουργούν επί ίσοις όροις».
Με νέο νόμο, που θα έρθει στη Βουλή το επόμενο δίμηνο, θα προχωρήσει και η αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ. Θα προβλέπει τη συνολική ιδιωτικοποίηση του δικτύου λιανικής στο φυσικό αέριο, έναντι του 14% που δρομολόγησε η προηγούμενη κυβέρνηση, και ξεχωριστή πώληση της εμπορίας και της ΕΠΑ Αττικής. Εκτός της ΔΕΗ, ο κ. Χατζηδάκης είναι υποχρεωμένος να καταπιαστεί και με την προβληματική Λάρκο, την αρμοδιότητα της οποίας ανέλαβε πριν από λίγες ημέρες. Στη συνέντευξή του προδιαγράφει λύση σε συνεννόηση με την Κομισιόν και «ελκυστική για τους επενδυτές που θα ήθελαν να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας…».
– Αναλαμβάνοντας το χαρτοφυλάκιο της ενέργειας, γνωρίζατε ότι παραλαμβάνετε μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί, τη ΔΕΗ. Πρώτος στόχος σας, να κρατηθεί όρθια η εταιρεία. Καταφέρατε να διασφαλίσετε έσοδα 490 εκατ. ευρώ χωρίς να επιβαρυνθούν οι καταναλωτές. Εκτιμάτε ότι οι αλλαγές στα τιμολόγια που ενέκρινε το Δ.Σ. της ΔΕΗ είναι επαρκείς για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα ρευστότητας της εταιρείας;
– Η ΔΕΗ είναι, όντως, μια ωρολογιακή βόμβα που μας κληρονόμησε ο ΣΥΡΙΖΑ. Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το μυαλό μου είναι στην 24η Σεπτεμβρίου. Την ημέρα έκδοσης της νέας έκθεσης του ορκωτού ελεγκτή της ΔΕΗ, της Ernst & Young. H προηγούμενη έκθεση μιλούσε για πρόβλημα βιωσιμότητας της επιχείρησης. Αν αυτό επαναληφθεί την 24η Σεπτεμβρίου, θα έχουμε άμεσα ανεξέλεγκτες εξελίξεις: από την αναστολή διαπραγμάτευσης της μετοχής της ΔΕΗ στο Χρηματιστήριο μέχρι και εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα. Θα ήμουν υπουργός λοιπόν ενός «Τιτανικού» εάν δεν παίρναμε μέτρα σε αυτή τη φάση. Η νέα τιμολογιακή πολιτική της επιχείρησης είναι επαρκής για να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά της και είναι δίκαια κατανεμημένη στην κοινωνία. Σηκώνουν βάρος: οι ανταγωνιστές της μέσω της κατάργησης των δημοπρασιών ΝΟΜΕ· οι παραγωγοί ΑΠΕ με τη μείωση του ΕΤΜΕΑΡ· και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι με τη μείωση των προνομιακών εκπτώσεων που είχαν στη ΔΕΗ. Τα λιγότερα θα τα συνεισφέρουν οι καταναλωτές, με επίπτωση μόλις 2,5 ευρώ τον μήνα. Σημειώστε, επίσης, ότι ξεκίνησε πολύ αυστηρή πολιτική για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Μόνο το τελευταίο δίμηνο έχουν ζητηθεί 30.000 αποκοπές.
– Η καθιέρωση ρήτρας CO2, πάντως, σε συνδυασμό με το μείγμα παραγωγής της ΔΕΗ, μάλλον ανοίγει το δρόμο για υψηλές τιμές ρεύματος…
– Η ρήτρα CO2 είναι αυτονόητη πρόβλεψη που ισχύει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και αφορά δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα μας για την κλιματική αλλαγή. Σημειώνω ότι η εισαγωγή της ρήτρας CO2 γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτή τη στιγμή να μην έχουμε επιβάρυνση στο ρεύμα, και ότι τέτοια ρήτρα υπάρχει ήδη στα τιμολόγια των ανταγωνιστών της ΔΕΗ. Θα ήταν παράλογο να επιβαρύνεται η ΔΕΗ από αυτή τη διεθνή πολιτική για τους ρύπους, χωρίς να μπορεί να μετακυλίει το όποιο κόστος όταν αυτό προκύπτει. Προσθέτω όμως ακόμα δύο στοιχεία. Η εισαγωγή αυτή της ρήτρας δεν σημαίνει ότι σταματάει να λειτουργεί στην αγορά η λεγόμενη οριακή τιμή συστήματος (ΟΤΣ). Οταν η ΟΤΣ πέφτει, τότε θα πέφτουν και τα τιμολόγια. Δεύτερον, τα ποσά που θα πληρώνει η ΔΕΗ για τη ρήτρα CO2 εξαρτώνται και από το ενεργειακό της μείγμα. Για αυτό έχουμε βάλει στο επίκεντρο τη σταδιακή απολιγνιτοποίηση.
– Πέρα από την αντιμετώπιση του προβλήματος ρευστότητας, ποια είναι η στρατηγική σας για τη ΔΕΗ;
– Το σχέδιο που παρουσίασα πριν από λίγες ημέρες στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής περιλαμβάνει και μια σειρά διαρθρωτικών μέτρων, τα οποία θα δώσουν προοπτική στην επιχείρηση μεσο-μακροπρόθεσμα. Δρομολογείται η μερική ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, εξέλιξη που θα φέρει ξεκάθαρο ταμειακό όφελος στη ΔΕΗ. Καταργούνται οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ, που δούλευαν υπέρ των ανταγωνιστών της. Εκπονείται καινούργιο business plan από τη νέα διοίκηση, που θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη ευελιξία. Αποσύρονται βαθμιαία ορισμένες λιγνιτικές μονάδες σε διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες. Και προωθούνται στοχευμένες εθελούσιες έξοδοι για να μειωθεί το κόστος της επιχείρησης.
– Ποιες είναι αυτές οι μονάδες και πότε θα ξεκινήσει η απόσυρσή τους και τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου;
– Η προσπάθεια θα ξεκινήσει από τις μονάδες Αμύνταιο Ι και ΙΙ, συνολικής ισχύος 600MW, και τη μονάδα Μεγαλόπολη ΙΙΙ, ισχύος 300MW. Από τη διοίκηση πληροφορούμαι ότι, αφού αντιμετωπιστούν, όπως πιστεύεται, τα προβλήματα της τηλεθέρμανσης των περιοχών, η απόσυρση θα μπορέσει να προχωρήσει πριν από το τελος του πρώτου εξαμήνου του 2020.
– Η μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή έχει καθυστερήσει σημαντικά. Η ΔΕΗ θα πρέπει να κάνει άλματα στον τομέα των ΑΠΕ. Πού θα βρει κεφάλαια για τις αναγκαίες επενδύσεις; Θα πρέπει να προχωρήσει με τρίτους;
– Είναι αδιανόητο ότι η ΔΕΗ, η μεγαλύτερη εταιρεία ηλεκτρισμού της χώρας, έχει μόνο το 3% της αγοράς ΑΠΕ. Είμαι βέβαιος ότι η νέα διοίκηση της επιχείρησης θα θέσει την ενίσχυση της θέσης της στην αγορά αυτή ως προτεραιότητα. Αλλωστε, ο ίδιος ο κ. Στάσσης προέρχεται από τον χώρο των ΑΠΕ. Σωστά επισημαίνετε ότι απαιτούνται κεφάλαια. Η υιοθέτηση του προγράμματος εξυγίανσης της ΔΕΗ αλλά και η μερική ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ στοχεύουν ακριβώς σε αυτό, δηλαδή στην εξεύρεση κεφαλαίων που –μεταξύ των άλλων– θα επιτρέψουν στη ΔΕΗ, είτε μόνη της είτε βασικά σε συνεργασία με άλλους ενεργειακούς παίκτες να μπει δυναμικά στις ΑΠΕ.
– Το «η ΔΕΗ δεν τεμαχίζεται» σημαίνει ότι θα πουληθεί ένα ποσοστό μετοχών; Θα δοθεί το μάνατζμεντ σε ιδιώτη μέτοχο;
– Βεβαίως και με τα μέτρα διάσωσης και εξυγίανσης που παρουσιάσαμε για τη ΔΕΗ, επιδιώκουμε, πέρα από το να την κρατήσουμε όρθια, να την καταστήσουμε ελκυστική σε υποψήφιους επενδυτές. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή επενδυτές για μια τόσο ζημιογόνο επιχείρηση δεν υπάρχουν. Λέω λοιπόν σε αυτούς που άγχονται για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, να μην άγχονται. Δεν υπάρχουν τρελοί να βάλουν τα λεφτά τους σε μια επιχείρηση που χρωστάει 5 δισ. και έχει ετήσιες ζημίες πάνω από 900 εκατ.!
– Πολλές πληγές της σημερινής ΔΕΗ είναι αποτέλεσμα και του σφιχτού εναγκαλισμού της με την εκάστοτε κυβέρνηση. Ποια μέτρα θα πάρετε ώστε να λειτουργήσει ως επιχείρηση εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό;
– Οπωσδήποτε πριν από το τέλος Οκτωβρίου θα φέρουμε στη Βουλή ένα νόμο για τη ΔΕΗ και την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Ο νόμος αυτός θα καταργεί τα ΝΟΜΕ, θα θέτει τις βάσεις για τη μετάβαση στη «μετα-ΝΟΜΕ» εποχή και την πλήρη συμμόρφωση της Ελλάδας στις ευρωπαϊκές της δεσμεύσεις για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Πιστεύουμε άλλωστε στον υγιή ανταγωνισμό, ο οποίος είναι προς όφελος και της βιομηχανίας και των καταναλωτών. Και δεν χρειαζόμαστε γι’ αυτό κανένα μάθημα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο ίδιο νομοσχέδιο θα φέρουμε ρυθμίσεις που θα απελευθερώνουν τη ΔΕΗ σε ό,τι αφορά τις προμήθειες, την ταχύτητα προσλήψεων κ.λπ., από το ζουρλομανδύα της αδυναμίας να κινηθεί γρήγορα όπως οι ανταγωνιστές της. Η ΔΕΗ είναι η μόνη δημόσια επιχείρηση που είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο και ταυτόχρονα ανοικτή στον ανταγωνισμό. Δεν μπορεί να λειτουργεί διοικητικά και ρυθμιστικά όπως λειτουργούν π.χ. οι αστικές συγκοινωνίες. Είναι αρνητικό για την ίδια και τους εργαζομένους.
Κατάργηση των ΝΟΜΕ
– Εχετε μιλήσει για κατάργηση των ΝΟΜΕ, τα οποία πράγματι προκαλούν οικονομική αιμορραγία στη ΔΕΗ. Με ποιο τρόπο όμως θα ικανοποιηθεί η δέσμευση προς τους πιστωτές για μείωση των μεριδίων της ΔΕΗ στη λιανική αγορά; Επίσης, υπάρχει πρόβλεψη για το πότε θα τεθεί σε λειτουργία το target model;
– Υπενθυμίζω ότι το θέμα με τα ΝΟΜΕ ξεκίνησε με τη συμφωνία του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 με την Κομισιόν, να πέσει το μερίδιο της ΔΕΗ στην αγορά από το 90% στο 50%. Και μάλιστα έναντι μηδενικού οικονομικού ανταλλάγματος! Πρόκειται για την πρώτη δωρεάν ιδιωτικοποίηση στα παγκόσμια χρονικά! Για να μειωθεί το μερίδιο της ΔΕΗ, υιοθετήθηκαν τα περίφημα ΝΟΜΕ, στα οποία η ΔΕΗ ξεκίνησε να πουλάει ρεύμα κάτω του κόστους στους ανταγωνιστές της. Με αποτέλεσμα να έχει χάσει αθροιστικά πάνω από 600 εκατ.! Θα καταργήσουμε λοιπόν τα ΝΟΜΕ. Γνωρίζω ότι αυτό δεν θα αρέσει στις Βρυξέλλες, αλλά δεν μου επιτρέπει η συνείδησή μου να καταστρέφεται η ΔΕΗ με ένα τέτοιο μέτρο! Η συμφωνία Βρυξελλών – ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια λανθασμένη συμφωνία. Και η ΔΕΗ και η χώρα πληρώνουν σήμερα τις συνέπειές της. Προσθέτω, φυσικά, ότι δεν είμαστε Κυβέρνηση του Βουνού. Είμαστε μια σύγχρονη, φιλελεύθερη, ευρωπαϊκή κυβέρνηση. Και θα προτείνουμε στην Κομισιόν ένα πραγματικά ευρωπαϊκό πακέτο απελευθέρωσης και εκσυγχρονισμού της αγοράς ενέργειας, ώστε να πάμε το γρηγορότερο στο λεγόμενο «target model». Eνα ενεργειακό τοπίο, όπου και η ΔΕΗ και οι ανταγωνιστές της θα λειτουργούν, και το υπογραμμίζω, επί ίσοις όροις. Διότι για εμάς, όλοι οι παίκτες της αγοράς είναι εταιρείες που εξασφαλίζουν θέσεις εργασίας και συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη. Η κυβέρνηση κινείται με απόλυτη ουδετερότητα. Δεν μπορεί όμως να δεχθεί την καταστροφή της ΔΕΗ, που θα οδηγήσει σε καταστροφή συνολικά του ενεργειακού κλάδου. Και επειδή επίκεινται συζητήσεις με την Κομισιόν, στόχος μας είναι να έχουμε καταλήξει μέχρι την 31η Οκτωβρίου.
Μέσα στο επόμενο δίμηνο ο νόμος για την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ
– Για την άλλη προβληματική εταιρεία, τη ΛΑΡΚΟ, υπάρχει σχέδιο διάσωσης;
– Ανέλαβα την αρμοδιότητα της ΛΑΡΚΟ πριν από λίγες ημέρες, επομένως μόλις ξεκίνησα τις πρώτες επαφές. Φαίνεται ότι πρόκειται για μια κατάσταση χωρίς προηγούμενο. Μόνο στη ΔΕΗ, η ΛΑΡΚΟ χρωστάει πάνω από 300 εκατ., ενώ έχουν επιδικαστεί από το Δικαστήριο της Ε.Ε. παράνομες κρατικές ενισχύσεις της τάξεως των 165 εκατ. ευρώ μαζί με τους τόκους. Η κατάσταση, με ευθύνες πολλών, έχει φτάσει στο μη περαιτέρω. Πρώτη μου έγνοια είναι ο διορισμός μιας σοβαρής διοίκησης στην επιχείρηση τις αμέσως επόμενες ημέρες κι αμέσως μετά η συμφωνία με την Κομισιόν για μια λύση που θα είναι ταυτόχρονα νομικώς αποδεκτή, αλλά και ελκυστική για όσους επενδυτές θα ήθελαν να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας, στο πλαίσιο της διαδικασίας που θα αποφασιστεί.
– Πότε και με ποια μορφή θα ξεκινήσει ο διαγωνισμός για την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ;
– Το ταχύτερο δυνατόν –το πολύ μέσα στο επόμενο δίμηνο– θα φέρουμε στη Βουλή νόμο για την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ. Ο αρμόδιος υφυπουργός, Γεράσιμος Θωμάς, εργάζεται ήδη προς αυτή την κατεύθυνση. Για τη ΔΕΠΑ μιλάμε για δύο διαφορετικές διαδικασίες: Για τη διαδικασία της ιδιωτικοποίησης των δικτύων λιανικής, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε θέσει ως όριο την πώληση του 14%. Με ποια λογική ιδιωτικοποιεί κάποιος το 66% του εθνικού δικτύου (σ.σ. ΔΕΣΦΑ), αλλά επιδιώκει να βρει αγοραστή για το 14% του δικτύου λιανικής, κάποιος πρέπει να μας το εξηγήσει. Εμείς είμαστε υπέρ της συνολικής ιδιωτικοποίησης του δικτύου λιανικής στο φυσικό αέριο. Παράλληλα, θα προχωρήσει η διαδικασία για την εμπορία, αλλά και για την Επιχείρηση Αερίου Αττικής. Είναι ένα ακόμη μήνυμα προς τις Βρυξέλλες και προς την αγορά ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κυβέρνηση.
– Στην περίπτωση των ΕΛΠΕ θα δοκιμάσετε και πάλι το μοντέλο κοινής πώλησης με τον όμιλο Λάτση; Εκτιμάτε ότι μπορεί να έχει τύχη μια νέα απόπειρα με το ίδιο μοντέλο ή θα πρέπει να δοκιμαστεί κάτι νέο; Ενα απλό placement στο χρηματιστήριο θεωρείτε ότι είναι μια καλή επιλογή για τον όμιλο, αλλά και τα δημόσια έσοδα;
– Είμαστε σε συνεννόηση τόσο με το ΤΑΙΠΕΔ όσο και με τον βασικό μέτοχο των ΕΛΠΕ για να βρεθεί η προσφορότερη λύση. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει μιλήσει στη Βουλή για τη βούληση της κυβέρνησης να προχωρήσουμε γρήγορα, σεβόμενοι τις μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας, αλλά και εξετάζοντας χωρίς καθυστερήσεις το τοπίο στη συγκεκριμένη αγορά.