Η πολιτική ως πόλεμος – αυτή ήταν η κεντρική θεματική της ομιλίας του απερχόμενου προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, στη χθεσινή εναρκτήρια εκδήλωση του φετινού Athens Democracy Forum στο Ζάππειο. Ο Πολωνός πολιτικός μίλησε χωρίς περιστροφές για μία εκδοχή της πολιτικής αντιπαράθεσης της οποίας τα βασικά εργαλεία είναι «η βία, τα ψεύδη, ο λόγος μίσους». Οσοι υιοθετούν αυτήν την προσέγγιση, είπε, επιδιώκουν «να συντρίψουν ή να υποτάξουν εντελώς τον αντίπαλό τους».
Ο κ. Τουσκ αναφέρθηκε εκτεταμένα στο πάθος του, από παιδί ήδη, για την αρχαία ελληνική ιστορία και γραμματεία – «ο Ομηρος έδωσε νόημα στη ζωή μου», είπε χαρακτηριστικά.
Μιλώντας για την πολιτική παραφροσύνη που έχει κυριεύσει τη σύγχρονη Δύση, θυμήθηκε τον Θουκυδίδη. Στην εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου, σημείωσε ο κ. Τουσκ, επικαλούμενος τον μεγάλο αρχαίο ιστορικό, οι αξίες είχαν αντιστραφεί – η τρέλα και η απερίσκεπτη τόλμη βαφτίζονταν «ανδρεία», η μετριοπάθεια ήταν συνθηκολόγηση. «Είμαι περίεργος τι θα έλεγε ο Θουκυδίδης» συνέχισε για φαινόμενα όπως ο Ντόναλντ Τραμπ, το Brexit, η αντι-φιλελεύθερη στροφή χωρών της Ανατολικής Ευρώπης ή η κατάσταση στα σύνορα Ρωσίας – Ουκρανίας.
Τέλος, ο κ. Τουσκ μίλησε για τον δολοφονημένο φίλο του, τον δήμαρχο του Γκντανσκ Πάβελ Αντάμοβιτς. Στον Αντάμοβιτς, ο οποίος μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου τον περασμένο Ιανουάριο μετά το πέρας φιλανθρωπικής εκδήλωσης, θα απονεμηθεί σήμερα το Βραβείο Δημοκρατίας της Πόλης των Αθηνών (θα το παραλάβει η σύζυγός του, η ευρωβουλευτής Μαγκνταλένα Αντάμοβιτς). «Επεσε θύμα του μίσους, το οποίο καταπολεμούσε όλη του τη ζωή», τόνισε ο κ. Τουσκ για τον φίλο του.
Νωρίτερα, στον δικό του χαιρετισμό, στο πρώτο του Athens Democracy Forum, ο νέος δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης χαρακτήρισε την εκδήλωση «μέρος της προσπάθειάς μας να ανανεώσουμε την ταυτότητα της πόλης μας και της χώρας μας». Επικαλέστηκε τον Ιρλανδό ποιητή Γ. Μπ. Γέιτς («Οι καλύτεροι χωρίς πεποίθηση, ενώ οι χειρότεροι είναι γεμάτοι από την ένταση του πάθους») για να περιγράψει την πολιτική κατάσταση που επικρατεί σήμερα σε πολλά μέρη όπου η δημοκρατία βρίσκεται υπό πίεση. Σημείωσε τέλος ότι «ο λαϊκισμός μπορεί να δίνει τις λάθος απαντήσεις, αλλά θέτει πολλές από τις σωστές ερωτήσεις».
Στη συζήτηση που ακολούθησε την ομιλία τού Ντόναλντ Τουσκ, με συντονιστή (όπως κάθε χρόνο) τον αρθρογράφο των New York Times Ρότζερ Κόεν, μίλησε μεταξύ άλλων η κ. Αντάμοβιτς, η οποία τόνισε τον ρόλο που έπαιξε ο τοξικός δημόσιος διάλογος, ειδικά μέσω του Διαδικτύου, για τη δημιουργία του κλίματος που οδήγησε στη δολοφονία του άνδρα της. Από την πλευρά του, ο Νιγηριανός νομπελίστας Λογοτεχνίας Γουόλε Σογίνκα αναφέρθηκε στη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, πριν από ένα χρόνο, και στο γεγονός ότι οι πραγματικοί δράστες «τη γλίτωσαν», καθώς η συμμαχία των ΗΠΑ με τη Σαουδική Αραβία, «μία από τις δημοκρατικά πιο οπισθοδρομικές χώρες στον κόσμο», αποδείχθηκε πιο σημαντική. Τέλος, η Ορι Οκόλο, επικεφαλής της φιλανθρωπικής οργάνωσης Luminate στην Αφρική και πρώην στέλεχος της Google, χαρακτήρισε τον Τραμπ «ιδιαίτερα διαφανή πρόεδρο», γιατί λέει ανοιχτά πολλά πράγματα που οι προκάτοχοί του προτιμούσαν να κάνουν στο σκοτάδι.
Το φετινό Athens Democracy Forum, που διοργανώνεται σε συνεργασία με τους New York Times και με εταίρους τον Δήμο Αθηναίων και την «Καθημερινή», θα ολοκληρωθεί αύριο.