Η ανακοίνωση ότι τον συντονισμό των οργανισμών και των υπουργείων που εμπλέκονται στο σχέδιο αποσυμφόρησης των νησιών και μετεγκατάστασης προσφύγων στο εσωτερικό της χώρας αναλαμβάνει ο υφυπουργός Εθνικής Αμυνας, Αλκιβιάδης Στεφανής, λειτούργησε μάλλον ανακουφιστικά για όσα υπουργεία εμπλέκονται στο προσφυγικό. Ωστόσο, όπως απέδειξαν οι αντιδράσεις στα Βρασνά, η επιχειρησιακή διάσταση του προβλήματος είναι το ένα μέρος. Η άλλη, ίσως πιο δύσκολη, είναι η πολιτική και την ερχόμενη εβδομάδα αναμένονται, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», πρωτοβουλίες «κεντρικής» διαχείρισης του ζητήματος από το Μέγαρο Μαξίμου, βασικό ρόλο στην οποία θα έχει το υπουργείο Εσωτερικών.
Ο σχεδιασμός είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, το Μαξίμου να αναλάβει κεντρικό ρόλο στην πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση του ζητήματος, ενώ ο προγραμματισμός προβλέπει δύο φορές την εβδομάδα οι βασικοί εμπλεκόμενοι να συναντώνται για καλύτερο συντονισμό.
Οπως έλεγε στην «Κ» κυβερνητική πηγή, «δεν πρόκειται να γίνει καμία νέα μετεγκατάσταση αν δεν έχει προηγηθεί ενημέρωση και διαβούλευση με τους τοπικούς παράγοντες και την κοινωνία». Η αποστροφή δεν είναι τυχαία. Το νομοσχέδιο με τη νέα λογική διαχείρισης του ζητήματος, που βασίζεται στην καλύτερη φύλαξη των συνόρων, στις πιο γρήγορες διαδικασίες εξέτασης ασύλου, στις επιστροφές στην Τουρκία και στη διευκόλυνση των επαναπροωθήσεων –δηλαδή στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή στην οποία κινήθηκε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ– επιδιώκει να στείλει το μήνυμα ότι στην Ελλάδα δεν θα τύχει κανένας καλύτερης τύχης, παρά μόνον αν πράγματι δικαιούται διεθνή προστασία.
Ωστόσο, δεν είναι ένα εγχείρημα που μπορεί να έχει μετρήσιμα αποτελέσματα σε μία μέρα ή σε μία εβδομάδα. Μέχρι τότε, προέχει το εξωτερικό μέτωπο –προς την Τουρκία για μείωση των ροών– και προς την Ευρωπαϊκή Ενωση για την ανάγκη καταμερισμού των βαρών και επίδειξης μεγαλύτερης αλληλεγγύης – και, κυρίως, το εσωτερικό με αιχμή την αποσυμφόρηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, που έχουν εξαντλήσει τις αντοχές τους και την υλοποίηση της μετεγκατάστασης στην ηπειρωτική χώρα που ήδη προκαλεί αντιδράσεις.
«Το θέμα πρέπει να κατανοηθεί από την ελληνική κοινωνία ως ένα εθνικό ζήτημα, στο οποίο πρέπει να βάλουν πλάτη όλοι, όχι ως ένα πρόβλημα που βιώνουν οι κάτοικοι σε κάποιες συγκεκριμένες μόνο περιοχές. Αν τα νησιά καταρρεύσουν οικονομικά, τότε η χώρα θα αντιμετωπίσει εθνικών διαστάσεων κινδύνους», σημείωναν σχετικά κυβερνητικές πηγές.
Παρότι το Μαξίμου δημοσίως δεν σχολιάζει και παραπέμπει στα αρμόδια υπουργεία, στελέχη της κυβέρνησης εκφράζουν έντονο προβληματισμό τόσο για τις συνέπειες στην κοινή γνώμη όσο και στα δεξιά της Ν.Δ., όπου η Ελληνική Λύση εκμεταλλεύεται ήδη τις καταστάσεις.
Κυβερνητικοί παράγοντες αναγνωρίζουν στους συνομιλητές τους ότι το θέμα αποτελεί νάρκη που μπορεί όχι μόνο να «τσαλακώσει» επικοινωνιακά την κυβέρνηση, αλλά και να οδηγήσει σε διαρροές ψηφοφόρων προς τα δεξιά, αδικώντας το θετικό έργο και τις εντυπώσεις στην οικονομία και σε άλλα μέτωπα της καθημερινότητας που έχουν εδραιωθεί τις πρώτες 100 ημέρες της νέας κυβέρνησης. Δεν είναι, πάντως, τυχαίο ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα μιλήσει στη Βουλή την ερχόμενη εβδομάδα για το νομοσχέδιο του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Εκεί αναμένεται να θέσει ξανά το πλαίσιο της διαχείρισης του προβλήματος, αλλά και να απευθύνει μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση.
Στην ίδια κατεύθυνση, σημειώνεται ότι της κατάθεσης του νομοσχεδίου στη Βουλή προηγήθηκε ειδική ενημέρωση του κ. Χρυσοχοΐδη προς τους βουλευτές της Ν.Δ. που μετέχουν στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Aυτή, σύμφωνα με πληροφορίες, διήρκεσε δύο ώρες και ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη απάντησε σε περισσότερες από 40 ερωτήσεις. Ανάλογη συνεδρίαση έγινε προ ημερών, αφού το νομοσχέδιο εισήχθη στην επιτροπή.
Στο Μαξίμου, αναγνωρίζουν ότι το προσφυγικό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από δυο-τρεις υπουργούς, καθώς το πρόβλημα ξεπερνά την επιχειρησιακή διάσταση στο εσωτερικό της χώρας. Αυτή τη λογική είχε ο διορισμός του κ. Στεφανή σε ρόλο συντονιστή. Το πρόβλημα, όμως, δεν εξαντλείται στην επιχειρησιακή πτυχή του. Γι’ αυτό και το Μαξίμου βγαίνει μπροστά.
Οι αντιδράσεις στα Βρασνά χτύπησαν «καμπανάκια» στο Μαξίμου. Πολλώ δε μάλλον, αφού, όπως υποστήριξε ο δήμαρχος Βόλβης σε υπουργό της κυβέρνησης, δεν είχε προηγηθεί σχετική ενημέρωση για το σχέδιο μετεγκατάστασης, με αποτέλεσμα η κατάσταση να βγει εκτός ελέγχου. Την ίδια ώρα, κυβερνητικοί παράγοντες αναγνωρίζουν ότι και η συζήτηση για τα αντισταθμιστικά –προκειμένου να βρεθούν λύσεις που θα αντιμετωπίσουν οι τοπικές κοινωνίες, τόσο λόγω της φιλοξενίας προσφύγων όσο και ευρύτερα και δεν εξαντλούνται σε οικονομική ενίσχυση– δεν μπορεί να τεθεί στη βάση της «εξαγοράς». Αντιθέτως, θα πρέπει να τεθεί στη λογική παρουσίασης στις τοπικές κοινωνίες του συνολικού σχεδίου μετεγκατάστασης, ώστε να αντιληφθούν ότι δεν μένουν συγκεκριμένες περιοχές με τον «μουντζούρη», αλλά ότι θα γίνει ισοκατανομή σε όλη τη χώρα.
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη αλλάζει άρδην το πλαίσιο για την χορήγηση ασύλου. Αυστηροποιεί και επιταχύνει τις διαδικασίες εξέτασης του ασύλου, περιλαμβάνει διατάξεις για την αναγνώριση των προσφύγων, τη διαδικασία χορήγησης και ανάκλησης του καθεστώτος διεθνούς προστασίας, ενώ ενοποιεί τις διατάξεις που διέπουν την αναγνώριση και το καθεστώς των πολιτών τρίτων χωρών και προβλέπει παραμονή σε κλειστά κέντρα όσων δεν δικαιούνται άσυλο. Εξαιρεί όσους δεν πληρούν τα κριτήρια για να χαρακτηριστούν πρόσφυγες και επαναπροσδιορίζει την έννοια «ευάλωτος», προκειμένου να μη γίνεται κατάχρηση των σχετικών ευνοϊκών προβλέψεων από όσους δεν τις δικαιούνται. Επιπλέον, θεσπίζει νέα διαδικασία συγκρότησης κλιμακίων ταχείας συνδρομής της Υπηρεσίας Ασύλου, που αμέσως μετά την καταγραφή των αιτούντων, την εθνικότητα και τους λόγους για τους οποίους ζητούν διεθνή προστασία, θα προτεραιοποιούν τις αιτήσεις ανά χώρα καταγωγής για όσους δεν συμμορφώνονται με τις αποφάσεις μεταφοράς τους, τους κρατουμένους και τους ευάλωτους.