Το Ταμείο Αλληλοβοήθειας Υπαλλήλων Υπουργείου Πολιτισμού με τη μορφή που το παρέλαβε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 αποτελούσε απομεινάρι άλλων εποχών, πλασμένο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν μιας χώρας που χρεοκόπησε. Παρά τις αντιδράσεις που αντιμετωπίσαμε, ήρθαμε σε αντιπαράθεση με κατεστημένα συμφέροντα εντός του υπουργείου και κινηθήκαμε με αποφασιστικότητα τόσο για τη διερεύνηση των σκοτεινών υποθέσεων του παρελθόντος όσο και για την αλλαγή του τοπίου στη λειτουργία του.
Διενεργήθηκε διαχειριστικός έλεγχος από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, που έφερε στο φως πλήθος ευρημάτων για μη νόμιμες και εκτός σκοπού χρηματοδοτήσεις και δαπάνες εκατομμυρίων ευρώ, πέραν του πολιτιστικού επιδόματος προς τους υπαλλήλους του υπουργείου. Οι έλεγχοι επεκτάθηκαν, αποκαλύπτοντας γενικευμένη κακοδιαχείριση και σπατάλη δημοσίου χρήματος, με βάσιμες ενδείξεις ότι το Ταμείο χρησιμοποιήθηκε επί μακρόν ως «κόμβος» αμοιβαίων εξυπηρετήσεων μεταξύ πολιτικών και συνδικαλιστικών ηγεσιών. Οι υποθέσεις διαβιβάστηκαν στη Δικαιοσύνη, η οποία διεξάγει πολύπλευρη έρευνα. Υστερα από πόρισμα της γενικής επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης, το οποίο πρόσφατα επικυρώθηκε και από τον διοικητή της νεοσύστατης Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, ασκήθηκαν ποινικές διώξεις για σειρά κακουργημάτων, μεταξύ των οποίων και για εγκληματική οργάνωση.
Προχωρήσαμε, για πρώτη φορά, σε αλλαγή στα πρόσωπα του προέδρου και του διευθυντή, που είχαν παραμείνει συνεχώς στη διοίκηση για 15 χρόνια με αλλεπάλληλες ανανεώσεις από τις προηγούμενες πολιτικές ηγεσίες, με τελευταία την πρόωρη ανανέωση της θητείας τους στα τέλη του 2014 από τον τότε υπουργό Πολιτισμού Κ. Τασούλα. Σε αντίθεση με την αδράνεια των προηγούμενων χρόνων, εφαρμόσαμε ένα νέο υπόδειγμα λειτουργίας, αποκόπτοντας το Ταμείο από οποιαδήποτε οικονομική σχέση με την πολιτική ηγεσία και τα συνδικαλιστικά σωματεία, βάζοντας κανόνες σύμφωνα με τις συστάσεις του ΓΛΚ, μειώνοντας θεαματικά το κόστος.
Ψηφίσαμε τον νόμο 4598/2019, με τον οποίο ο παιδικός σταθμός, το επίδομα κατασκήνωσης και οι θέσεις εργασίας, που στο παρελθόν είχαν χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι για την κακοδιαχείριση, αλλά και ως μοχλός πίεσης ενάντια στις όποιες προσπάθειες εξυγίανσης, απεμπλέκονται από το Ταμείο και μεταφέρονται στις δομές και στον προϋπολογισμό του υπουργείου. Εκδώσαμε αποφάσεις για τον ριζικό μετασχηματισμό του θεσμικού πλαισίου και την αλλαγή της χρηματοδότησης, εξασφαλίζοντας χρηστή διοίκηση, διαφάνεια και λογοδοσία, με το Ταμείο να γίνεται κτήμα των ίδιων των υπαλλήλων του ΥΠΠΟ με στόχο την πραγματική αλληλοβοήθεια.
Στη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή, ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Κ. Τζαβάρας αναγνώρισε ότι όταν πέρασε από το συγκεκριμένο υπουργείο είδε πως τα πράγματα δεν ήταν όλα σωστά. Παραδέχτηκε ότι συμβιβάστηκε με ορισμένες καταστάσεις, αν και δεν το ήθελε. Μας έδωσε συγχαρητήρια γιατί εμείς δεν συμβιβαστήκαμε.
Η νυν υπουργός Πολιτισμού υπήρξε γενική γραμματέας του υπουργείου για πολλά χρόνια, δεν μπορεί να επικαλεστεί άγνοια. Κατά την παράδοση – παραλαβή του υπουργείου συνοδεύτηκε από εμπλεκομένους στην υπόθεση, οι οποίοι αναφώνησαν θριαμβευτικά «επιστρέφουμε», ενώ πιο πρόσφατα δήλωσαν δημοσίως, με την ίδια παρούσα, ότι θα αργήσουν πολύ να φύγουν. Τους διόρισε σε επιτροπές του υπουργείου και τους έχει συμβούλους, συνδιοικώντας με «επαγγελματίες εργατοπατέρες, golden boys του συνδικαλισμού, μικρές ομάδες σε σκοτεινά γραφεία που με την αυθαιρεσία τους ταλαιπωρούν τους πολίτες», σύμφωνα με εκφράσεις του πρωθυπουργού. Προχώρησε, με φωτογραφική διάταξη, στην αποπομπή της διευθύντριας που συνέβαλε στην εξυγίανση του Ταμείου και στην αποκάλυψη της κακοδιαχείρισης. Αντί να συγκαλέσει γενική συνέλευση των εργαζομένων που θα ορίσει τη νέα διοίκηση, σύμφωνα με το πλαίσιο που θεσπίσαμε, ανακοίνωσε ότι θα φέρει τροπολογία στη Βουλή για την εκκαθάριση εν λειτουργία του εξυγιασμένου πλέον Ταμείου, ύστερα από εισήγηση αυτών που διώκονται από τη Δικαιοσύνη, τροποποιώντας παράλληλα το καταστατικό, ώστε να θέσει άμεσα το διοικητικό συμβούλιο υπό τον πλήρη έλεγχό τους.
Αφήνοντας τις ποινικές ευθύνες, που είναι δουλειά της Δικαιοσύνης να τις αποδώσει, η υπόθεση εξελίσσεται σε μείζον ηθικό και πολιτικό ζήτημα για την κυβέρνηση. Οι πρώην υπουργοί Πολιτισμού της Νέας Δημοκρατίας οφείλουν να τοποθετηθούν, εξηγώντας με ποιες καταστάσεις και για ποιο λόγο συμβιβάστηκαν, αλλά και γιατί προχώρησαν στην ανανέωση της θητείας αυτών που σήμερα κατηγορούνται για εγκληματική οργάνωση. Και ο πρωθυπουργός οφείλει να πάρει θέση για την υπουργό του, η οποία από την πρώτη στιγμή της θητείας της έχει προσφέρει πολιτική αναδοχή και κάλυψη σε κατεστημένα συμφέροντα εντός του υπουργείου που διώκονται για βαρύτατα κακουργήματα, λειτουργώντας εν πλήρει συνειδήσει ως υποχείριό τους για την παλινόρθωση του αμαρτωλού παρελθόντος, τη συγκάλυψη και την ατιμωρησία.
* Ο κ. Κώστας Στρατής είναι τέως υφυπουργός Πολιτισμού.