O αναπληρωτής εισαγγελέας Διαφθοράς κ. Χρ. Ντζούρας παρουσίασε στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών πριν από δέκα μέρες ένα εσωτερικό έγγραφο της Novartis, με βάση το οποίο, σύμφωνα με το πρόγραμμα Exactly της φαρμακευτικής εταιρείας, μεγάλα ποσά διοχετεύονταν τουλάχιστον από το 2009 ώς το 2011 μέσω της λίστας Β (Βασιλεία) προκειμένου να υπερσυνταγογραφούν γιατροί. Στην πρώτη σχετική δίκη σε Τριμελές Πρωτοδικείο οι δύο κατηγορούμενοι γιατροί (είναι ζευγάρι) αθωώθηκαν, ενώ ελλείψει βασικού εγκλήματος (δωροδοκίας) το δικαστικό συμβούλιο της Θεσσαλονίκης τους απήλλαξε και για το «ξέπλυμα». Παράλληλα απηλλάγησαν τέσσερα στελέχη της Novartis –τρία πρωτόδικα– μεταξύ των οποίων και ο Κων. Φρουζής.
Κάποια στελέχη της ελβετικής εταιρείας, σύμφωνα με τις καταθέσεις των προστατευόμενων μαρτύρων, κατέστρεψαν λίστες «ανταμοιβής γιατρών». Αυτούς τους προσέγγιζε η Novartis συμφωνα με την από 31.07.2019 κατάθεση του μάρτυρα «Μάξιμου Σαράφη» σε τρεις ομάδες – ανάλογα με το ύψος της συνταγογράφησης. Τις μεγαλύτερες επενδύσεις πραγματοποιούσε η εταιρεία στις ομάδες Α1 και Β1, εκείνους με την υψηλότερη συνταγογράφηση ενώ κατά τον μάρτυρα χρησιμοποιούσε το Return on Investment (τζίρος ανά επένδυση) για κάθε γιατρό προκειμένου να κρίνει την αποδοτικότητά του ως πωλητή. Σύμφωνα με τον μάρτυρα όσοι συμμετείχαν σε κλινική μελέτη της φάσης IV συμμετείχαν σε «εικονική μελέτη». Με οδηγία του Σ. (σ.σ. αναφέρεται όνομα στελέχους της Novartis) «το τμήμα πληροφορικής έλαβε εντολή να διαγράψει από όλους τους υπολογιστές της εταιρείας οποιοδήποτε αρχείο, e-mail ή άλλη επικοινωνία σχετιζόταν με την Exactly».
Σε πληροφορίες σχετικά με τον γιατρό που επισυνάπτονται στο σχετικό έγγραφο (στόχος είναι το σκεύασμα της Novartis, Diovan) προγραμματίζεται ως στόχος για έναν γιατρό στην περιοχή της Κορινθίας το 20% των συνολικών συνταγών του να αφορά το Diovan. Σύμφωνα με στοιχεία που κατέσχεσε η Εισαγγελία μέσα σε ένα τρίμηνο του καλοκαιριού και του φθινοπώρου του 2009 γίνονται πληρωμές 1.596.000 ευρώ σε 1.136 γιατρούς που πετυχαίνουν τους στόχους της συνταγογράφησης.
Ο κ. Ντζούρας συνδέει τα ευρήματα με αυτό το πρόγραμμα με την πρότασή του να μην αποδεσμευθεί ο μοναδικός λογαριασμός του κ. Φρουζή, υποστηρίζοντας ότι αφού έπαιρνε πριμ στη βάση του όγκου των πωλήσεων, το πριμ του, δηλαδή η νόμιμη αμοιβή του, συνδεόταν με παρόμοιες πρακτικές.
Ενώπιον του δικαστηρίου
Ομως, από αυτή τη γενική διαπίστωση ώς τη συγκεκριμένη απόδειξη ενώπιον του δικαστηρίου υπάρχει ένας μακρύς δρόμος, όπως φαίνεται από τα πρακτικά και την απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων της Θεσσαλονίκης που τέθηκαν υπ’ όψιν της «Καθημερινής». Στην προκειμένη περίπτωση κατηγορούμενοι εκτός του Κ. Φρουζή ήταν δύο γιατροί του τοπικού κέντρου υγείας Μαυροθάλασσας στις Σέρρες. Δύο γιατροί –ένα ζευγάρι– έγραψαν τρία άρθρα ο σύζυγος και ένα η σύζυγος «για τον σακχαρώδη διαβήτη και τη συμμόρφωση των υπερτασικών ασθενών στη θεραπευτική αγωγή», ο λογαριασμός του άνδρα γιατρού πιστώθηκε με 3.750 ευρώ και της συζύγου με 1.250 ευρώ. Τα συμβόλαια δεν προσκομίστηκαν όταν ζητήθηκαν από το ΣΔΟΕ. Ο εισαγγελέας που έκανε έφεση στην πρωτόδικη απόφαση υποστήριξε ότι τα συμβόλαια για τη συγγραφή των σχετικών άρθρων ήταν εικονικά. Δεν παρείχε όμως καμία απόδειξη γι’ αυτόν τον ισχυρισμό πέραν της διαπίστωσης ότι η εταιρεία στράφηκε σε δύο γενικούς γιατρούς της επαρχίας αντί να στραφεί σε αναγνωρισμένους γιατρούς της Αθήνας.
Η υπεράσπιση
Μάρτυρες υπεράσπισης κατέθεσαν ότι τα άρθρα ήταν πραγματικά. Οι δύο γιατροί ουδέποτε ξεπέρασαν το πλαφόν της συνταγογράφησης (κόφτη) ούτε συνταγογραφούσαν περισσότερα φάρμακα για τη Novartis (αν και η έκθεση του ΣΔΟΕ μιλάει για υπερσυνταγογράφηση). Τα χρήματα πληρώθηκαν σε λογαριασμό και φορολογήθηκαν.
Η μελέτη αφορούσε τη συμπεριφορά του ασθενούς και όχι τις ιδιότητες εκείνου ή του άλλου σκευάσματος. Τα επιχειρήματα αυτά αποδείχθηκαν πιο ισχυρά από τα επιχειρήματα του κατηγορητηρίου. Ο Κ. Φρουζής στην απολογία ανέφερε ότι οι σχέσεις με τους γιατρούς ήταν εκτός της αρμοδιότητάς του και τους δύο συγκεκριμένους γιατρούς δεν τους γνώριζε.
Να σημειωθεί ότι στη δίκη στον δεύτερο βαθμό ο εισαγγελέας ζήτησε να κηρυχθούν όλοι οι κατηγορούμενοι αθώοι. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αιτιολόγηση. Η υπόθεση είχε προκύψει από καταγγελία στην οικονομική αστυνομία, πριν ξεσπάσει η υπόθεση Novartis, και ανάλυση των δεδομένων συνταγογράφησης για 50 γιατρούς από τους οποίους η Οικονομική Αστυνομία ξεχώρισε 14. Ωστόσο, στα έγγραφα της οικονομικής αστυνομίας σύμφωνα με την απόφαση «δεν αναφέρεται κανένα αριθμητικό ποσό για τους κατηγορούμενους γιατρούς».
Το δικαστήριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «τα συμφωνητικά (σ.σ. για τη συγγραφή των σχετικών εργασιών) είναι αληθή, πραγματικά και νόμιμα έλαβαν οι 1ος και 2η των κατηγορουμένων το παραπάνω έργο συγγραφής, εκτέλεσαν και εκχώρησαν περιουσιακό δικαίωμα πνευματικών τους δικαιωμάτων έναντι αμοιβής στην εταιρεία.
Το δικαστήριο κρίνει ότι οι δύο γιατροί δεν ενήργησαν “κατά παράβαση των καθηκόντων τους” και “έλαβαν για τον εαυτό τους ωφελήματα περιουσιακής φύσης για ενέργειες μελλοντικές που ανάγονται στα καθήκοντά τους” ούτε και ο Κ. Φρουζής από κοινού με άλλα στελέχη της εταιρείας ενεργώντας από κοινού με τρία ακόμα στελέχη της εταιρείας του τους παρείχε “με μεσολάβηση τρίτων προσώπων” ή τους υποσχέθηκε ωφελήματα περιουσιακής φύσης για να παραβούν τα καθήκοντά τους». Με την απόφαση αυτοί οι δικαστές αποφάσισαν έπειτα από δύο συνεδριάσεις ότι συνολικά οι 2.859 ευρώ καθαρά που δόθηκαν στους δύο γιατρούς ήταν για νόμιμο λόγο.