Κάθε διεθνής κρίση δημιουργεί ευκαιρίες, αλλά και κινδύνους. Μέσα από τις διεθνείς εξελίξεις που πυροδοτήθηκαν μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα στις ΗΠΑ και τη διεξαγωγή των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν, η Τουρκία έχει ενεργά κινητοποιηθεί για να προωθήσει τα συμφέροντά της και να αναβαθμίσει τον γεωστρατηγικό της ρόλο στην περιοχή και τη σημασία της για τους Δυτικούς συμμάχους της. Στο πλαίσιο αυτό κινδυνεύουμε να γίνουμε μάρτυρες δυσάρεστων εξελίξεων στο θέμα του Ευρωστρατού. Εντατικές παρασκηνιακές ενέργειες της Τουρκίας και μυστικές διαβουλεύσεις με τις ΗΠΑ, αλλά και ευρωπαϊκές χώρες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας στον τουρκικό αλλά και διεθνή Τύπο γεννούν σοβαρές ανησυχίες. Η Ελλάδα φαίνεται απούσα από την κινητικότητα αυτή, σε ένα θέμα που αποτελεί για τη χώρα μας ύψιστη προτεραιότητα για την ασφάλειά της.
Οπως είναι γνωστό, η Τουρκία τηρεί μια άκαμπτη στάση στο ζήτημα της Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Αμυνας (ΚΕΠΑΑ), απαιτώντας να έχει ισότιμη συμμετοχή τόσο στις σχετικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης (αν και η ίδια δεν αποτελεί βέβαια μέλος της) όσο και στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων. Προς τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιεί εκβιαστικά την ιδιότητά της ως μέλος του ΝΑΤΟ, απειλώντας ότι σε περίπτωση που τα αιτήματά της δεν γίνουν δεκτά, θα ασκεί βέτο στην παραχώρηση των υποδομών της Συμμαχίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, κάτι που η τελευταία έχει προς το παρόν απόλυτη ανάγκη, προκειμένου να διεξάγει αποτελεσματικότερα στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Υπενθυμίζεται ότι πριν από λίγους μήνες, διέρρευσαν στον διεθνή Τύπο πληροφορίες για μυστικές διαβουλεύσις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, η οποία φέρεται μάλιστα τώρα ότι ενεργούσε επίσημα εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο ζήτημα αυτό. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα αυτά, οι συνομιλίες είχαν οδηγήσει σε ένα σχήμα που θα επέτρεπε την ισότιμη συμμετοχή (ή βέτο) της Τουρκίας στις επιχειρήσεις εκείνες που η ίδια θα θεωρούσε ότι ενέπιπταν στα ζωτικά της συμφέροντα (δηλ. στο Αιγαίο και στην Κύπρο), και κατά συνέπεια την εξουδετέρωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε κρίσεις μεταξύ-κρατών μελών του ΝΑΤΟ.
Μια τέτοια προοπτική θα συνιστούσε μια πρώτου μεγέθους ήττα για τη χώρα μας, που εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ενωση για να αισθανθεί επιτέλους ασφαλέστερη. Θα ακύρωνε επίσης οποιαδήποτε οφέλη προκύπτουν για την Ελλάδα από τη συμμετοχή της στα ευρωπαϊκά όργανα, και βέβαια, την Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας. Εξισώνεται έτσι η Ελλάδα έναντι της Τουρκίας, δηλαδή ένα μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης με ένα μη μέλος.
Η ελληνική κυβέρνηση είχε τον Ιούνιο 2001 κατηγορηματικά αρνηθεί την ύπαρξη οποιασδήποτε συμφωνίας και είχε δηλώσει πως δεν είχε ενημερωθεί για αντίστοιχες ενέργειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σήμερα, γίνεται ολοένα και περισσότερο φανερό ότι οι σχετικές διαβουλεύσεις γίνονταν με εξουσιοδότηση της Ε.Ε. και άρα δύο τινά συμβαίνουν: ή η ελληνική κυβέρνηση απέκρυψε τα γεγονότα ή τα παζάρια γίνονταν πίσω από την πλάτη της και η ίδια δεν αντιλαμβανόταν τίποτε.
Σύμφωνα εξάλλου με άλλα δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου, ακόμη και η Γαλλία, η οποία τασσόταν πάντοτε περισσότερο από όλους τους Ευρωπαίους υπέρ της αυτονομίας της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής, φαίνεται να μεταστρέφεται υπέρ των τουρκικών θέσεων. Το δέλεαρ μιας πιο ευνοϊκής αντιμετώπισης της γαλλικής αμυντικής βιομηχανίας εκ μέρους της Τουρκίας, χρησιμοποιείται από την τελευταία, έτσι ώστε η Γαλλία να υιοθετήσει πιο υποχωρητική στάση απέναντι στις τουρκικές απαιτήσεις. Τα τουρκικά δημοσιεύματα περί νέων μυστικών διαβουλεύσεων για το θέμα αυτό είναι εξαιρετικά ωμά. Ούτε χαμόγελα για τις κάμερες ούτε περιστέρια στον ουρανό. Ωμή προώθηση εθνικών συμφερόντων.
Ανησυχία προκαλούν επίσης σε όποιον πραγματικά πονάει τα συμφέροντα αυτής της χώρας και οι μυστικές (πάλι) διαβουλεύσεις για το ζήτημα αυτό, διάρκειας δέκα ωρών μεταξύ Τουρκίας, Βρετανίας και ΗΠΑ, που έγιναν πριν από λίγες μέρες, όπως πάλι αποκαλύπτει ο τουρκικός Τύπος. Οι συζητήσεις αυτές δεν φαίνεται να κατέληξαν ακόμη σε λύση, αφού η Τουρκία αρνείται αγέρωχα να κάνει την παραμικρή υποχώρηση και γι’ αυτό οι διαπραγματεύσεις θα συνεχισθούν. Επιπλέον, με τις ίδιες πηγές, ενώ το Λονδίνο, κατά τις προηγούμενες παρόμοιες διαβουλεύσεις, ενεργούσε ως εντολοδόχος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αυτό δεν φαίνεται να ισχύει και στην προκειμένη περίπτωση. Γεννιούνται, κατά συνέπεια πολλά ερωτήματα για τον τρόπο με τον οποίο παρακολουθεί(;) η χώρα μας τα τεκταινόμενα.
Ολα τα παραπάνω θα πρέπει βέβαια να συνδυασθούν και με τη συνεχή, αλλά και ουσιαστική κινητικότητα της γείτονος από την πρώτη στιγμή των τρομοκρατικών χτυπημάτων. Η δραστήρια ενεργοποίηση της Αγκυρας έχει βέβαια στόχο την προώθηση της θέσης της στη δυτική άμυνα. Οι ανακοινώσεις που έγιναν για ενεργό τουρκικό ρόλο στο Αφγανιστάν και μάλιστα για την εκεί αποστολή και τουρκικών στρατευμάτων, τοποθετούν την Τουρκία στην τροχιά της Μεγάλης Βρετανίας από πλευράς ενεργού συνδρομής στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Είναι φανερό πως η Αγκυρα ενεργεί με βάση ολοκληρωμένο σχέδιο που βλέπει μακριά, ακόμα και μετά το τέλος του πολέμου στο Αφγανιστάν. Κινείται προς όλες τις κατευθύνσεις, προκειμένου να αποκομίσει όσα περισσότερα οφέλη μπορεί και να ενισχύσει τον γεωστρατηγικό της ρόλο. Αυτό της δίνει πλεονεκτική θέση στην προώθηση των θέσεων και συμφερόντων της, που περιλαμβάνουν, πέρα από το ζήτημα της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Αμυνας, και μελλοντικές ρυθμίσεις για το Αιγαίο και την Κύπρο.
Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται τους κινδύνους και να επιδίδεται απλώς στην προώθηση πρωτοβουλιών για τον διάλογο των θρησκειών. Με θλίψη μπορεί κανείς να αναρωτηθεί για το επίπεδο της (σπάνιας άλλωστε) δημόσιας συζήτησης ως προς την ουσία και αποτελεσματικότητα της εξωτερικής μας πολιτικής. Πίσω από ένα πέπλο θερμών χειραψιών και επικοινωνιακών ταχυδακτυλουργιών, ο πραγματικός απολογισμός είναι όχι μόνο πενιχρός, αλλά και ανησυχητικός.