Το ευρύτερο, ειδικά τα τελευταία έτη, διπλό προβληματικό ζήτημα, αφενός της «ενημέρωσης» μέσω των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης και αφετέρου της μειωμένης επίγνωσης του διεθνούς και δημοσιονομικού περιβάλλοντος εντός του οποίου κινείται η ελληνική οικονομία, αναδείχθηκε τις τελευταίες ημέρες στη Βουλή, με επίκεντρο την ανακοίνωση της κυβέρνησης, διά στόματος του κ. Χρ. Σταϊκούρα, του έκτακτου βοηθήματος – της διανομής έκτακτου μερίσματος σε ορισμένες από τις ευάλλωτες κοινωνικές ομάδες.
Στο επίκεντρο βρέθηκε, ειδικότερα, η έκτακτη ενίσχυση των οικογενειών που έχουν ως εξαρτώμενο τέκνο Ατομο με Αναπηρία έως 24 ετών.
Η σχετική ανακοίνωση προκάλεσε οξύτατες αντιδράσεις κυρίως στα ΜΚΔ με κύριο επιχείρημα ότι μέσω του ηλικιακού περιορισμού που τίθεται, η κυβέρνηση εμφανίζεται «ανάλγητη» έναντι των οικογενειών των οποίων το παιδί ΑμεΑ είναι άνω των 24 ετών: «Δηλαδή, παύει το παιδί να έχει αναπηρίες μόλις κλείσει τα 24 χρόνια και η οικογένειά τους δεν έχει το οικονομικό και ψυχολογικό βάρος της κατάστασης;» ήταν ένα από τα ερωτήματα που τέθηκαν στον δημόσιο διάλογο, με το κλίμα και τον περί «κυβερνητικής αναλγησίας» χαρακτηρισμό να μεταφέρεται εντός Κοινοβουλίου σε συνεδρίαση της Ολομέλειας από τον κ. Κρ. Αρσένη (ΜέΡΑ25).
Οι αιτίες
«Ρίζα» της γενικευμένης (ειδικώς στο τμήμα εκείνο της κοινωνίας που βιώνει την αναπηρία) αντίδρασης είναι ακριβώς τα προβλήματα που διαχρονικά συνεπάγεται στην ελληνική πραγματικότητα η ζωή ενός ΑΜΕΑ και του οικογενειακού περιβάλλοντός του. Η έλλειψη πραγματικής κοινωνικής πρόνοιας με δομές, φροντίδας και εκπαίδευσης, κοινωνικής στήριξης εκ μέρους του ελληνικού κράτους, και η διάχυτη συνειδητή ή ασυνείδητη αδιαφορία των μη ΑμεΑ μελών της κοινωνίας στην καθημερινότητα, έχουν συσσωρεύσει δίκαιη αγανάκτηση και επίσης δίκαιη απουσία αν(τ)οχών.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ωστόσο, οι αντιδράσεις τροφοδοτήθηκαν κυρίως από την μη συνειδητοποίηση του είδους, του χαρακτήρα αυτού του βοηθήματος: όπως ανέφερε στην «Κ» κορυφαίο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου, «πρόκειται για ένα εφάπαξ μέρισμα από τα χρήματα που κατάφερε η κυβέρνηση να εξασφαλίσει, έναντι των Θεσμών». Είναι εμφανές, τόσο σε αυτή την περίπτωση όσο και γενικότερα, ότι μπορεί τυπικά να έχουμε βγει από τα Μνημόνια, αλλά οι μνημονιακές δεσμεύσεις και ο εξ αυτών έλεγχων είναι –και θα είναι για άγνωστο χρονικό διάστημα- πανταχού παρούσες.
«Πρόκειται για μια έκτακτη ενίσχυση και όχι για επίδομα. Υπάρχουν επιδόματα μόνιμα για αυτό το ευάλωτο τμήμα του πληθυσμού και για τα οποία μεριμνά το Υπουργείο Εργασίας», συμπλήρωνε η ίδια πηγή.
Ωστόσο, είναι φανερό από τα σχόλια που συνόδευσαν τη σχετική εξαγγελία του κ. Σταϊκούρα, ότι έγινε δεκτή αντιληπτό ως είδος μόνιμου μερίσματος. Υπενθυμίζεται επακριβώς τί είπε ο επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου στην Ολομέλεια της εθνικής Αντιπροσωπείας:
Ο Χρ.Σταϊκούρας
«Η έκτακτη ενίσχυση ύψους 700 ευρώ ανά νοικοκυριό χορηγείται σε διακόσιες πενήντα χιλιάδες νοικοκυριά με εννιακόσιες πενήντα τρεις χιλιάδες μέλη, που ανήκουν στις ακόλουθες κοινωνικές ομάδες.
Πρώτη ομάδα, οικογένειες με τέσσερα τέκνα και άνω, με φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα, με βάση τις δηλώσεις των πολιτών του έτους 2019, έως 20.000 ευρώ. Αριθμός ωφελούμενων νοικοκυριών, 19.140.
Δεύτερη ομάδα, οικογένειες που τουλάχιστον ο ένας γονέας είναι μακροχρόνια άνεργος, δηλαδή άνω των δώδεκα μηνών, με τουλάχιστον ένα εξαρτώμενο τέκνο και με φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα έως 15.000 ευρώ. Λαμβάνονται υπόψη και μονογονεϊκές οικογένειες. Αριθμός ωφελούμενων νοικοκυριών, 163.778.
Τρίτη ομάδα, οικογένειες που και οι δύο γονείς είναι βραχυχρόνια άνεργοι, κάτω δηλαδή από δώδεκα μήνες, με τουλάχιστον ένα εξαρτώμενο τέκνο και φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα έως 15.000 ευρώ. Λαμβάνονται υπόψη και μονογονεϊκές οικογένειες. Αριθμός ωφελούμενων νοικοκυριών, 40.927.
Τέταρτη ομάδα, οικογένειες με εξαρτώμενα νέα τέκνα, δικαιούχοι του σχετικού επιδόματος έως 24 ετών. Αριθμός ωφελούμενων νοικοκυριών, 25.632.
Καταφέραμε ακόμη και τις τελευταίες μέρες, ακόμη και την τελευταία εβδομάδα, από το Σαββατοκύριακο και μετά, να δημιουργήσουμε λίγο ακόμη χώρο για να ωφεληθούν άλλες πενήντα χιλιάδες συμπατριώτες μας.
Επιπλέον κριτήρια για τη χορήγηση του κοινωνικού μερίσματος; Τουλάχιστον ένας από τους δύο γονείς του νοικοκυριού θα πρέπει να διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια τα τελευταία δέκα έτη, όπως προκύπτει από την υποβολή φορολογίας εισοδήματος κατά την τελευταία δεκαετία. Και οι δύο γονείς του νοικοκυριού
θα πρέπει να είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας και το άθροισμα των καταθέσεων όλων των μελών του νοικοκυριού σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, αλλά και η τρέχουσα αξία μετοχών και ομολογιών να μην υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ.
Συμπέρασμα: Η έκτακτη οικονομική ενίσχυση, αλλά και η συνολική διανομή του υπερπλεονάσματος δεν υποκαθιστά την κοινωνική πολιτική της σημερινής Κυβέρνησης».
Ο προβληματισμός
Στη συζήτησή του με την «Κ», στο περιθώριο της σχετικής συνεδρίασης της Ολομέλειας, το ίδιο στέλεχος σημείωνε με εμφανή προβληματισμό: «Το διανεμόμενο ποσό είναι περιορισμένο. Αν επιλέγαμε να δώσουμε την έκτακτη ενίσχυση σε όλες τις οικογένειες με ΑΜΕΑ ή ανεβάζαμε πολύ περισσότερο το ηλικιακό όριο, αυτό θα σήμαινε ότι θα έπρεπε να αφειρέσουμε από την ομάδα των δικαιούχων κάποια άλλη κατηγορία. Να εξαιρούσαμε μακροχρόνια ανέργους; Οικογένειες και με τους δύο γονείς ανέργους»; Και συνέχισε: «Δεν θα μπούμε σε έναν τέτοιο δημόσιο διάλογο, καθώς θα τροφοδοτούσε, ενδεχομένως, το φαινόμενο του κοινωνικού αυτοματισμού, με την μία κοινωνική ομάδα να βάλλει κατά μιας άλλης».
Εντός αυτού του πλαισίου, ίσως, αιτιολογείται και η στάση του κ. Σταϊκούρα, εντός Βουλής, όταν έθεσε το ζήτημα ο κ. Αρσένης:
Κρ.Α. «Θα ήθελα να σας καλέσω, έστω την ύστατη στιγμή, να αποσύρετε τις προβλέψεις σας για το άρθρο που αφορά τα ΑμεΑ. Αυτήν τη στιγμή αυτό που προτείνετε για τα ΑμεΑ είναι μόνο οι συμπολίτες μας που είναι άτομα με ειδικές ανάγκες και έχουν 80% αναπηρία, μόνο αυτοί να λαμβάνουν το τμήμα αυτό του μερίσματος, μόνο αυτοί…
Χρ.Στ. «Δεν είναι μέσα σε διάταξη που συζητάμε ούτε σε τροπολογία»
Κρ.Α. «Είναι κομμάτι του νομοσχεδίου που φέρατε και είναι η πρότασή σας αυτή».
Χρ.Στ. «Για τα ΑμεΑ το μέρισμα δεν είναι ούτε στην τροπολογία. Είναι μετά υπουργική απόφαση. Αυτό που περνάμε είναι…»
Κρ.Α. «Αυτό που εισάγετε είναι ότι τα ΑμεΑ θα παίρνουν αυτήν την επιδότηση μόνο εφόσον υπάρχει 80% αναπηρία, μόνο εφόσον είναι κάτω των 24 χρόνων, γιατί η επιδότηση πάει στις οικογένειές τους. Σας καλώ να το αποσύρετε. Νομίζω είναι αναλγησία το να μην το κάνετε και σας καλώ να το κάνετε, να το αποσύρετε τώρα.
Χρ.Στ. «Καταρχήν, θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι καταλήξατε με μια λίγο βαριά έκφραση, αναλγησία. Μιλάτε για αναλγησία της Κυβέρνησης, αν, όμως, δείτε το κύριο σώμα και τις τροπολογίες του νομοσχεδίου, θα δείτε ότι συμβάλλει στην καθημερινότητα αυτών των συνανθρώπων μας με τις ειδικές ικανότητες. Αυτό, όμως, που μου ζητάτε να αποσύρω είναι να αποσύρω τα 175 εκατομμύρια έκτακτη ενίσχυση. Δεν υπάρχουν εδώ οι κατανομές. Οι κατανομές έπονται».
Στον απόηχο των προαναφερόμενων, τέλος, αξιοσημείωτες φαίνονται πως είναι οι πληροφορίες της «Κ» ότι βάσει των υπουργικών επισημάνσεων («μετά από υπουργική απόφαση» και «οι κατανομές έπονται») θα πρέπει ενδεχομένως να αναμένεται μικρή –πλην όμως σημαντική- διεύρυνση του ηλικιακού ορίου, από τα 24 ίσως και στα 30 έτη και συνεπώς να αυξηθούν από 25.632 οι οικογένειες που θα λάβουν το έκτακτο βοήθημα.