Το βράδυ της Τρίτης, σε κλειστή σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό «κλείδωσε» η απόφασή του για τη σύσταση αυτόνομου υπουργείου για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, έξι μήνες μετά την κατάργησή του από την κυβέρνηση. Τα «καμπανάκια» είχαν χτυπήσει στο Μαξίμου εδώ και καιρό, καθώς οι πολλές συναρμοδιότητες και η απουσία στο τέλος της ημέρας ενός και μόνο υπόλογου, είχαν επιπτώσεις στη διαχείριση του ζητήματος. Την ίδια ώρα, τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσαν και τα μηνύματα που εστάλησαν από τις πυκνές συσκέψεις με δημάρχους και περιφερειάρχες που έγιναν στο υπουργείο Εσωτερικών την προηγούμενη εβδομάδα.
H κυβέρνηση ναι μεν επιδίωξε από την πρώτη στιγμή να στείλει το μήνυμα μιας διαφορετικής – αυστηρότερης πολιτικής σε σχέση με την προηγούμενη κυβέρνηση στο μεταναστευτικό/προσφυγικό, εστιάζοντας περισσότερο στο κομμάτι της ασφάλειας. Οι διαρκώς αυξανόμενες ροές όμως και η εγκατάλειψη του συστήματος εξέτασης των αιτήσεων ασύλου από την προηγούμενη κυβέρνηση, δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μείγμα που έχει προκαλέσει ασφυξία στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες και στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπου έχουν ήδη γίνει μετεγκαταστάσεις και αναμένονται ακόμη περισσότερες μέσα στους επόμενους μήνες.
Η επιλογή του Νότη Μηταράκη έγινε και επειδή προέρχεται από μια περιφέρεια που έχει δεχθεί τις μεγαλύτερες προσφυγικές ροές –προπηλακίστηκε μάλιστα προ ημερών από πολίτες στη Χίο–, ενώ φιλοξενεί πολλές δομές ταυτοποίησης και διαμονής, και άρα το Μαξίμου θεώρησε ότι επειδή γνωρίζει τις ανάγκες, αλλά και το διακύβευμα, θα μπορέσει να υλοποιήσει τάχιστα το κυβερνητικό σχέδιο. Αλλωστε, ανάμεσα στις βασικές αδυναμίες που διαπιστώθηκαν όλο το προηγούμενο διάστημα, ήταν η απουσία ενός και μόνο αρμοδίου (και ταυτόχρονα υπόλογου) υπουργού και η σύσταση αυτόνομου υπουργείου που να επιδιώκει να λύσει αυτό το ζήτημα. Την ίδια ώρα, σε ό,τι αφορά τον Γιώργο Κουμουτσάκο που διατηρεί τη θέση του αναπληρωτή υπουργού, αλλά αυτή τη φορά στο αυτόνομο υπουργείο, παραμένει αρμόδιος για την εκτός συνόρων διαχείριση, δηλαδή στη διαχείριση του ευρωπαϊκού και διεθνούς μετώπου και στις συζητήσεις για την αλλαγή του Δουβλίνου. Ο υφυπουργός Αμυνας Αλκιβιάδης Στεφανής διατηρεί την αρμοδιότητα φύλαξης των συνόρων (και ανάσχεσης των ροών) και με βάση το νέο οργανόγραμμα.
Νέα χρονοδιαγράμματα
Κυβερνητικές πηγές σημείωναν ότι σύντομα θα ανακοινωθούν νέα χρονοδιαγράμματα ανά περιοχή, ενώ επέμεναν ότι το σχέδιο για το μεταναστευτικό είναι «συγκεκριμένο» και η προτεραιότητα είναι να εκτελεστεί μεθοδικά. Η επανίδρυση του υπουργείου έξι μήνες αφότου η κυβέρνηση το κατάργησε, προκάλεσε την αντίδραση τόσο του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και του ΚΙΝΑΛ. Μάλιστα, ο Αλέξης Τσίπρας σε ανάρτησή του σχολίασε ειρωνικά μέσω Facebook ότι πήρε στον κ. Μητσοτάκη «μόνο έξι μήνες και εφτά μέρες για να καταλάβει το μπάχαλο που δημιούργησε στο προσφυγικό και πόσο γκάφα ολκής ήταν η απόφασή του να καταργήσει το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής στη χώρα με τις μεγαλύτερες ροές προσφύγων και μεταναστών σε όλη την Ευρώπη».
Το σχόλιο προκάλεσε αιχμηρή αντίδραση του κυβερνητικού εκπροσώπου, ο οποίος σημείωσε ότι «γκάφα είναι να μην ξέρεις ότι υπάρχουν θαλάσσια σύνορα» όπως και «να μην ξέρεις ότι η Μυτιλήνη και η Λέσβος είναι το ίδιο νησί» αλλά, όπως πρόσθεσε, δεν είναι γκάφα «να σε ερευνά η OLAF για κακοδιαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων». Ο κ. Πέτσας θύμισε μάλιστα δηλώσεις υπουργών του ΣΥΡΙΖΑ για μετανάστες που «λιάζονται».
Για «ομολογία αποτυχίας» έκανε λόγο το ΚΙΝΑΛ, απευθύνοντας προειδοποίηση ότι «χωρίς ολοκληρωμένο σχέδιο που έχει ως προτεραιότητα την ευρωπαϊκή διάσταση του θέματος και τη διαχείριση των συνόρων η κυβέρνηση θα κυνηγά διαρκώς την ουρά της και το προσφυγικό – μεταναστευτικό θα λαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις».