Πιστοί ενδέχεται μετά την έξοδο για τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ να περάσουν… παρατύπως από την εκκλησία τους. Αλλοι πιθανόν να θελήσουν να προσκυνήσουν τον Επιτάφιο. Κατά τη Θεία Λειτουργία θα πρέπει να ελέγχονται οι αποστάσεις των παρόντων. Παράλληλα, δεν λείπει η ανησυχία μήπως κάποιοι μητροπολίτες ή δημοτικοί άρχοντες επιχειρήσουν να «διανείμουν» το Αγιον Φως. Σε μια ιδιότυπη Μεγαλοβδομάδα εισερχόμαστε από αύριο, με την κυβέρνηση να βρίσκεται σε ετοιμότητα για την πιστή τήρηση των μέτρων κατά της διασποράς του κορωνοϊού, καθώς δεν αποκλείονται «πρωτοβουλίες» μπροστά στους ναούς.
Ειδικότερα, η κυβέρνηση και η Διαρκής Ιερά Σύνοδος (ΔΙΣ) της Εκκλησίας της Ελλάδος έχουν στείλει σαφές μήνυμα προς πιστούς και ιερείς για τήρηση των αυστηρών μέτρων που έχουν προβλεφθεί μέσω κοινής υπουργικής απόφασης (ΚΥΑ) για την τέλεση, κεκλεισμένων των θυρών, λειτουργιών σε χώρους λατρείας –ανεξαρτήτως μεγέθους και χωρητικότητας –όλων των θρησκειών και δογμάτων στη χώρα. Στόχος είναι να λειτουργήσουν μεν όλοι οι ενοριακοί ναοί της χώρας την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας ιδιαίτερα στα μικρά μέρη, αλλά υπό αυστηρό καθεστώς παρόντων εντός των εκκλησιών. Μάλιστα, έχει αφεθεί να εννοηθεί πως δεν αποκλείεται να υπάρξει νέα αυστηρότερη ΚΥΑ στην περίπτωση που εμφανιστούν κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα περιπτώσεις συγκέντρωσης των πιστών ή και διαμαρτυρίες για το έκτακτο καθεστώς των λειτουργιών.
«Η Ιερά Σύνοδος με εγκύκλιό της προς τους μητροπολίτες, τους παρακαλεί να υποδείξουν στους εφημέριους να μην υπάρξουν τάσεις αυτονόμησης. Οι ιερείς είναι υπεύθυνοι για όσα γίνουν εντός του ναού. Για τα εκτός του ναού, που ευχόμαστε να μην υπάρξουν γεγονότα, υπεύθυνη είναι η Πολιτεία με τα όργανά της» τονίζει στην «Κ» ο μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, εκπρόσωπος της ΔΙΣ. Βεβαίως, απαιτείται η σύμπνοια και των 82 μητροπολιτών της χώρας για να τηρηθούν τα μέτρα και να μην πληγεί, σε αντίθετη περίπτωση, η εικόνα της Εκκλησίας.
Ωστόσο, προβληματισμό εγείρει η εγκύκλιος της Εκκλησίας οι ναοί να παραμείνουν ανοιχτοί από τις 11 π.μ. έως τη 1 μ.μ. τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος και από τη 1 μ.μ. έως τις 5 μ.μ. τη Μεγάλη Παρασκευή. «Είναι καθαρά περιοριστικό μέτρο που συνδέεται αποκλειστικά με τη διυπουργική απόφαση, η οποία επιτρέπει τη συνέχιση των διοικητικών λειτουργιών των χώρων θρησκευτικής λατρείας και αφορά μόνο τους ιερείς και το αναγκαίο προσωπικό των ναών», ανέφερε ο κ. Ιερόθεος. «Για τον εξαερισμό, την προετοιμασία και τον καθαρισμό των ναών» διευκρίνισε χαρακτηριστικά στην «Κ» μητροπολίτης της Περιφέρειας.
Το ερώτημα είναι πώς θα τηρηθούν τα στενά όρια που δίνουν στην εγκύκλιο η ΔΙΣ και η Πολιτεία. Ενδεικτικό είναι πως καθώς οι εκκλησίες θα είναι ανοιχτές, πολλοί ερμηνεύουν την εγκύκλιο ως έμμεσο μήνυμα της ΔΙΣ ότι οι πιστοί θα μπορούν να περνούν για προσκύνημα και ατομική προσευχή αυτό το δίωρο (τετράωρο τη Μεγάλη Παρασκευή). Επίσης, κάποιοι μιλούν για «μία πρόβλεψη που αφήνει στον πιστό τη δυνατότητα να ανάψει ένα κερί τις άγιες αυτές ημέρες και να ικανοποιηθεί το θρησκευτικό αίσθημα. Δεν θα μπορούσαν οι ιερείς μας να υποστηρίξουν προς τους πιστούς την κλειδωμένη εκκλησία και μάλιστα Μεγάλη Εβδομάδα». Ετσι, και για αυτή την περίπτωση δεν αποκλείεται να υπάρξουν αυστηρές προειδοποιήσεις ή και μέτρα.
Προβλήματα ενδέχεται να δημιουργηθούν από μικρές ομάδες χριστιανών, που δεν βρίσκονται σε κοινωνία με την Εκκλησία της Ελλάδος.
Ως προς τους όρους τέλεσης των λειτουργιών, στον ναό θα βρίσκονται μόνο ιερείς και το αναγκαίο βοηθητικό προσωπικό (ιεροψάλτης, νεωκόρος), ο συνολικός αριθμός των οποίων δεν θα υπερβαίνει τους τέσσερις για όλους τους χώρους λατρείας, εκτός των μητροπολιτικών ναών, στους οποίους ο ανώτατος αριθμός ορίστηκε σε έξι. Αλλά προσοχή: «υπό την προϋπόθεση τήρησης της αναλογίας ενός ατόμου ανά 15 τ.μ. επιφανείας με ελάχιστη απόσταση τα δύο μέτρα μεταξύ τους», όπως λέει η ΚΥΑ. Συνολικά το ανώτατο όριο εντός του ναού
(εκκλησιαστικοί και τεχνικοί για την αναμετάδοση) είναι τα δέκα άτομα, στο οποίο θεωρείται ότι μπορούν να τηρηθούν οι κανόνες ασφαλείας. Το ίδιο ισχύει για τον αριθμό των μοναχών στις λειτουργίες των μοναστηριών.
το τελετουργικό
Παράλληλα, σύμφωνα με τις σαφείς οδηγίες της ΔΙΣ δεν επιτρέπεται η χρήση μεγαφώνων, καθώς και οι κωδωνοκρουσίες προ της έναρξης των Ακολουθιών. Μπορούν ωστόσο να χτυπήσουν τις καμπάνες των ναών κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Παρασκευής και την ώρα της Αναστάσεως που θα ψαλεί κανονικά τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου. Η περιφορά του Επιταφίου θα γίνει εντός των ναών, όπως και η τελετή της Ανάστασης. Παράλληλα, η ΔΙΣ καλεί τους αρχιερείς να τελέσουν τις Ακολουθίες λιτά, χωρίς συλλείτουργα και φωτογραφίσεις.
Χωρίς τυμπανοκρουσίες θα είναι και η έλευση του Αγίου Φωτός. Στην Ελλάδα το θέμα χειρίζεται το υπ. Εξωτερικών, και η τελετή σχεδιάζεται από την κυβέρνηση του Ισραήλ να γίνει κανονικά στον Πανάγιο Τάφο παρουσία εκπροσώπων από τα χριστιανικά δόγματα και στη συνέχεια το Αγιον Φως να μεταφερθεί στο αεροδρόμιο του Τελ Αβίβ. Για πρώτη φορά η Εκκλησία της Ελλάδος δεν θα στείλει εκπρόσωπο. Εκεί θα διανεμηθεί στις αντιπροσωπείες, στις οποίες πάντως δεν θα επιτραπεί να αποβιβαστούν στο ισραηλινό έδαφος λόγω της καραντίνας. Αφού η πτήση φθάσει στην Ελλάδα, το Αγιον Φως θα μεταφερθεί στο Μετόχι του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων στην Πλάκα. Από εκεί όποιος επιθυμεί μπορεί να το λάβει, ενώ ενδέχεται να υπάρξουν πτήσεις αποστολής του προς τη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη. Να σημειωθεί ότι ετησίως αφού έλθει στην Αθήνα το Αγιον Φως, με ειδικές πτήσεις μεταφέρεται σε όλη τη χώρα.
Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι μητροπολίτες της χώρας μέσω ενός μικρού δικτύου εθελοντών που διατηρούν, λίγο μετά την Ανάσταση σκόπευαν να μεταφέρουν το Αγιον Φως σε όσους πιστούς θέλουν να το λάβουν. Οπως ακριβώς συμβαίνει και με τις δράσεις για βοήθεια στο σπίτι. Το ίδιο σχεδίαζαν, πριν από την κυβερνητική οδηγία περί του αντιθέτου, να κάνουν και δημοτικοί άρχοντες μέσω δικού τους δικτύου προσώπων, ρωτώντας μάλιστα ήδη από τώρα τους δημότες τους για το εάν επιθυμούν το Αγιον Φως. Βάσει του σχεδίου οι δημότες το μόνο που θα έπρεπε να κάνουν είναι να αφήσουν φαναράκια έξω από τις πόρτες των πολυκατοικιών. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις υπήρξε συνεννόηση μητροπολιτών και δημάρχων. Από την άλλη, ιερείς, όχι μόνο μεγάλων ναών αλλά και μικρότερων, σχεδιάζουν να μεταδώσουν τις Ακολουθίες μέσω Διαδικτύου στο ποίμνιό τους, ενώ κάποιοι έχουν φτιάξει ομάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου τα μέλη τους μπορούν να παρακολουθούν ημερησίως την προσευχή.